Ιερά Μητρόπολις Λιτίτσης

Η Θεοτόκος (ελληνική εικόνα που εκτίθεται σήμερα στο Ιστορικό Μουσείο του Ορτάκιοϊ).

Η Ιερά Μητρόπολις Λιτίτσης ήταν ιστορική μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου η οποία βρισκόταν στη Θράκη με έδρα το Ορτάκιοϊ της Βόρειας Θράκης[1].

Ιστορία

Ως επισκοπή αναφέρεται πρώτη φορά ως Επισκοπή Λιοτίτζης επί Αυτοκράτορος Λεόντος Στ’ Σοφού. Προ του 1350 τοποθετείται η προαγωγή της Επισκοπή σε Μητρόπολη. Αποτέλεσε Εξαρχία από το 1550[2] ως το 1652, οπότε αναβιβάστηκε σε Αρχιεπισκοπή[3]. Έδρα της αποτελούσε η Λίτιτσα έως της καταστροφής της από τους Κιρτζαλήδες το 1790. Έτσι η έδρα μεταφέρθηκε στο Ορτάκιοϊ όπου ανθούσε το ελληνικό στοιχείο[4].

Πιστοποιητικό βάπτισης, 1901

Το 1821 ο Επίσκοπος Λιτίτσης Σωφρόνιος που ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας, συγκρότησε επαναστατικό σώμα από Μανδριτσιώτες και Ορτακινούς, δηλαδή Έλληνες κατοίκους του Ορτάκιοϊ και της Μανδρίτσας, οι οποίοι αφού διέσχισαν την τουρκοκρατούμενη Βουλγαρία, ενώθηκαν με τα στρατεύματα του Αλεξανδρου Υψηλάντη και έλαβαν μέρος στην επανάσταση της Μολδοβλαχίας. Μετά την αποτυχία της επανάστασης, όσοι επέζησαν διέσχισαν πολεμώντας τη Βαλκανική χερσόνησο και έφτασαν στην Ηπειρο και απ' εκεί στην επαναστατημένη Ρούμελη, όπου πολέμησαν για την ελευθερία της Ελλάδος. Ελάχιστοι από τους πολεμιστές αυτούς επέστρεψαν[5][2].

Στο πλαίσιο των προσπαθειών για την προάσπιση της ελληνικότητας της περιοχής και των πληθυσμών αλλά και της αναχαίτισης των βουλγαρικών θηριωδιών και βιαιοτήτων, πραγματοποιήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1907 η ορκωμοσία Θρακών Ελλήνων αγωνιστών στη Μονή Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης του Ορτάκιοϊ, με στόχο την απελευθέρωση της περιοχής της Θράκης και την ενσωμάτωσή της στον εθνικό κορμό της Ελλάδας.

Το Ορτάκιοϊ κατελήφθη από τους Βούλγαρους κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο (30 Σεπτεμβρίου 1912 – 30 Μαΐου 1913). Οι Βούλγαροι εκδίωξαν το 1912 από την έδρα του ως Πατριαρχικό, τον Μητροπολίτη Λιτίτσης Νικόδημο μαζί με όλους τους Έλληνες κατά τους διωγμούς του Ελληνισμού της Θράκης το 1912-13. Έτσι, αποτέλεσε τελικώς και τον τελευταίο Μητροπολίτη Λιτίτσης[6].

Επισκοπικός κατάλογος

Όνομα Έτη Σημειώσεις
Αρχιεπίσκοποι Λιτίτσης
Θεοδόσιος 7 Φεβρουαρίου 1652[7] – 1681
Παλλάδιος Δεκέμβριος 1683 – μετα το 1703[8]
Μεθόδιος 1721 – 1731
Άνθιμος ; – 1759 παραιτήθηκε[9]
Αθανάσιος Απρίλιος 1759 – 1788 †
Ιγνάτιος Απρίλιος 1788 – Οκτώβριος 1795 παραιτήθηκε[9]
Γρηγόριος Ιούλιος 1796 – 1811 †
Σωφρόνιος Φεβρουάριος 1811 – 1827 †
Ιωαννίκιος Δεκέμβριος 1827 – 10 Ιανουαρίου 1853 κατόπιν Ίμβρου[9]
Γρηγόριος 10 Ιανουαρίου 1853 – καλοκαίρι 1855 † από Μακαριουπόλεως[9]
Μητροπολίτες Λιτίτσης
Ιωσήφ 27 Ιουλίου 1855 – 4 Μαρτίου 1861 παύθηκε
Ιγνάτιος 11 Μαρτίου 1861 – 14 Ιανουαρίου 1892 κατόπιν Προικοννήσου
Κωνσταντίνος (Χατζηαποστόλου) 14 Ιανουαρίου 1892 – 30 Απριλίου 1894 από Δαφνουσίας, κατόπιν Μελενίκου
Βασίλειος (Παπαχρήστου ή Χρηστίδης) 3 Μαΐου 1894 – 27 Σεπτεμβρίου 1897 κατόπιν Παραμυθίας
Νικηφόρος (Λεβαντερίδης) 27 Σεπτεμβρίου 1897 – 8 Φεβρουαρίου 1907 από πρώην Νευροκοπίου, κατόπιν Τυρολόης και Σερεντίου
Νικόδημος (Νεοκλής ή Παπαγεωργίου) 25 Φεβρουαρίου 1907 – 1 Ιουνίου 1930[10][11] †

Παραπομπές

  1. ↑ Ιερές Μητροπόλεις της Μικράς Ασίας και της Θράκης
  2. ↑ 2,0 2,1 Ροδοοίνος 1939, σελ. 97.
  3. ↑ Σάρδεων 1937, σελ. 146-148.
  4. ↑ Θρακικα - Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας - Εκκλησίες της Θράκης
  5. ↑ Γιώργος Καζάνας, Το Ορτάκιοϊ της Θράκης – μια ελληνική κοινότητα.
  6. ↑ Ο Μητροπολίτης Λιτίτσης Νικόδημος (Οικουμενικό Πατριαρχείο) - users.sch.gr/markmarkou
  7. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 313.
  8. ↑ Κοτζαγεώργης, Φωκίων Π. (2020). «Μια Οθωμανική πηγή για την ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά το β´ μισό του 17ου αιώνα». Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών 21: 61. https://www.academia.edu/45626760/%CE%9C%CE%B9%CE%B1_%CE%9F%CE%B8%CF%89%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%A0%CE%AE%CE%B3%CE%AE_%CE%B3%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%AE%CE%BD_%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%9F%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%9F%CF%85_%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%9F%CF%85%CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%9F%CF%85_%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%B9%CE%9F%CF%85_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%84%CE%9F_%CE%92_%CE%9C%CE%B9%CF%83%CE%9F_%CF%84%CE%9F%CF%85_17%CE%9F%CF%85_%CE%B1%CE%B9%CF%89%CE%BD%CE%B1_%CE%94%CE%95%CE%9B%CE%A4%CE%99%CE%9F_%CE%9A%CE%95%CE%9D%CE%A4%CE%A1%CE%9F%CE%A5_%CE%9C%CE%99%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%A3%CE%99%CE%91%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%A9%CE%9D_%CE%A3%CE%A0%CE%9F%CE%A5%CE%94%CE%A9%CE%9D. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2024. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Σάρδεων 1937, σελ. 150.
  10. ↑ Ροδοοίνος 1939, σελ. 99.
  11. ↑ Actes du Brigandage d'Éphèse: traduction faite sur le texte syriaque contenu dans le manuscrit 14530 du Musée britannique. L'Abbe Martin μεταφραστής. Amiens 1874. - σελ. 7—9.—2*

Πηγές