Ο όρος ελληνικό πόδι ή δάχτυλος του Μόρτον, είναι μια κατάσταση όπου το δεύτερο δάχτυλο του ποδιού δίπλα από το μεγάλο δάχτυλο είναι μακρύτερο. Ο καλλιτεχνικός όρος ελληνικό πόδι συναντάται κυρίως στις τέχνες και ιδιαίτερα στη γλυπτική, ενώ ο ιατρικός όρος δάχτυλος του Μόρτον κυρίως στην ορθοπεδική.
Η παρουσία αυτού του χαρακτηριστικού στα δάχτυλα του ποδιού ενός ατόμου έχει χρησιμοποιηθεί για να υποδηλώσει ελληνική εθνική καταγωγή,[1][2] ωστόσο ενώ επιδημιολογικά το φαινόμενο εμφανίζεται πολύ συχνά στον ελληνικό πληθυσμό,[3][4][5] αποτελεί επίσης συχνό χαρακτηριστικό των Κελτών καθώς και σχεδόν του συνόλου των Αϊνού της Ιαπωνίας.[6][7][8] Διεθνώς το φαινόμενο φαίνεται να εμφανίζεται στο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού.[9][10]
Στην τέχνη
Οι αρχαίοι Έλληνες καλλιτέχνες συνήθιζαν να αναπαριστούν τα δάχτυλα των ποδιών στις διάφορες αναπαραστάσεις τους με το δεύτερο δάχτυλο να είναι μακρύτερο από το μεγάλο δάχτυλο, κάτι που και οι Ρωμαίοι αργότερα υιοθέτησαν ως καλλιτεχνικό χαρακτηριστικό, και η συνέχιση της τάσης αυτής έδωσε την ονομασία ελληνικό πόδι.[9] Ένα σύγχρονο παράδειγμα της πρακτικής αυτής αποτελούν και οι αναλογίες των δακτύλων στο γαλλικής κατασκευής Άγαλμα της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη.[4]
Άλλες ονομασίες που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι και αυτές του αρχαίο πόδι ή πόδι του Νεάντερταλ.[11]
Σε αντίθεση, στο λεγόμενο Αιγυπτιακό πόδι το μεγάλο δάχτυλο είναι και το μακρύτερο,[9] ενώ όταν τα δάχτυλα είναι ισομήκη ονομάζεται Ρωμαϊκό πόδι.[2]
Στην ιατρική
Η ιατρική ονομασία η οποία δεν έχει αποσαφηνιστεί με αποδείξεις προέρχεται από τον Αμερικανό ορθοπεδικό χειρούργο Ντάντλεϊ Τζόι Μόρτον (Dudley Joy Morton),[12][13] ο οποίος αρχικά το περιέγραψε ως τριάδα του Μόρτον και είναι επίσης γνωστό και ως σύνδρομο του Μόρτον ή σύνδρομο ποδιού του Μόρτον, με τα χαρακτηριστικά του να είναι ένα εκ γενετής μικρό μετατάρσιο κόκκαλο, ένα υπερκινητικό τμήμα στο πρώτο μετατάρσιο, και κάλοι κάτω από τον 2ο και 3ο μετατάρσιο.[14]
Το κυριότερο σύμπτωμα που παρατηρείται όταν υπάρχει ο δάχτυλος του Μόρτον στα δάχτυλα του ποδιού, είναι η εμφάνιση κάλων ή μια ενόχληση στο μπροστινό μέρος του πέλματος στη βάση του δεύτερου δαχτύλου. Η κεφαλή του πρώτου μετατάρσιου (μεγάλο δάχτυλο) κανονικά επωμίζεται το μεγαλύτερο μέρος του βάρους που πηγαίνει συνολικά στα δάχτυλα, αλλά επειδή ο δεύτερος μετατάρσιος είναι μακρύτερος το βάρος μεταφέρεται εκεί. Υπάρχει επίσης ενδεχόμενο να εμφανιστεί πόνος στην αψίδα ανάμεσα στα δύο δάχτυλα, ανάμεσα στον πρώτο και δεύτερο μετατάρσιο.[15]
Η πάθηση γνωστή ως νεύρωμα Μόρτον δεν σχετίζεται με το δάχτυλο του Μόρτον, και έχει ονομαστεί από ένα διαφορετικό άτομο, τον Τόμας Τζωρτζ Μόρτον (Thomas George Morton) κατά τον 19ο αιώνα.[16]
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν κοινή παραδοχή στην ιατρική κοινότητα.
↑(Αγγλικά) Morton, D. J. (1927). Metatarsus atavicus: the identification of a distinct type of foot disorder. 9. Boston: The Journal of Bone and Joint Surgery. σελ. 531-544.