Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|4|01|2025}}

Στη χημεία, κλάσμα mole X ή γραμμομοριακό κλάσμα ή μοριακό κλάσμα είναι ένας τρόπος έκφρασης της σύστασης ενός αέριου ή υγρού διαλύματος.
Ως γραμμομοριακό κλάσμα X_i ενός συστατικού i σε ένα μίγμα, ορίζεται το κλάσμα με αριθμητή τα moles n_i του συστατικού i στο μίγμα και παρονομαστή το άθροισμα των moles n_ολ όλων των συστατικών του μίγματος. Στα συνολικά moles συμπεριλαμβάνονται και τα moles του διαλύτη :

${\displaystyle X_{i}={\frac {n_{i}}{n_{o\lambda }}}}$

όπου

${\displaystyle n_{o\lambda }=n_{1}+n_{2}+n_{3}+...}$

Ως ποσοστό %, το κλάσμα mole μπορεί να αποδοθεί :

${\displaystyle X_{i}\,\%={\frac {n_{i}}{n_{o\lambda }}}\cdot 100}$

Το γραμμομοριακό κλάσμα είναι αδιάστατος αριθμός, πάντα μικρότερος του 1 (ή του 100 %) και το άθροισμα των γραμμομοριακών κλασμάτων όλων των συστατικών ενός διαλύματος είναι πάντα ίσο με 1.
δηλ. ισχύει :

${\displaystyle X_{1}+X_{2}+X_{3}+...=1}$

Παραδείγματα :

• Αν οι ποσότητες των συστατικών του μίγματος δίνονται σε moles : Έστω ότι ένα υδατικό διάλυμα περιέχει n = 50 mol Η₂Ο και n₁ = 10 mol ζάχαρης. Έχουμε : n_ολ = n + n₁ = 50 + 10 = 60 mol.

Για τη ζάχαρη : X₁ = n₁/n_ολ = 10/60 = 1/6

Γιά το νερό : X = n/n_ολ = 50/60 = 5/6

• Αν οι ποσότητες όλων ή μερικών συστατικών του μίγματος δίνονται σε γραμμάρια τότε τα μετατρέπουμε πρώτα σε moles. Η μετατροπή γίνεται με τη σχέση : n = m/M_r όπου m = η μάζα του συστατικού (g) και Μ_r = η σχετική μοριακή του μάζα : Έστω ότι ένα διάλυμα περιέχει 45 g γλυκόζης (M_r = 180) και 34.2 g ζάχαρης (M_r = 342) διαλυμένα σε 540 g Η₂Ο (M_r = 18). Έχουμε για τη γλυκόζη n₁ = 45/180 = 0.25 mol, για τη ζάχαρη n₂ = 34.2/342 = 0.1 mol και για το νερό n = 540/18 = 30 mol. Άρα : n_ολ = 30 + 0.25 + 0.1 = 30.35 mol.

Για τη γλυκόζη : X₁ = 0.25/30.35 = 0.008

Για τη ζάχαρη : Χ₂ = 0.1/30.35 = 0.003

Γιά το νερό : X = 30/30.35 = 0.989

• Αν οι ποσότητες όλων ή μερικών συστατικών του μίγματος δίνονται σε αριθμούς μορίων τότε τους μετατρέπουμε πρώτα σε moles. Η μετατροπή γίνεται με τη σχέση : n = Ν/Ν_A όπου N = ο αριθμός μορίων του συστατικού και Ν_Α = ο αριθμός του Avogadro = 6,023×10²³ μόρια : Έστω ότι ένα αέριο μείγμα περιέχει 12.023×10²³ μόρια Ν₂ και 18.069×10²³ μόρια Ο₂. Έχουμε για το Ν₂ n₁ = 12.023×10²³/6.023×10²³ = 2 mol και για το Ο₂ n₂ = 18.069×10²³/6.023×10²³ = 3 mol. Άρα : n_ολ = 3 + 2 = 5 mol.

Για τo N₂ : X₁ = 3/5

Για τo O₂ : Χ₂ = 2/5

• Εκφράσεις περιεκτικότητας και συγκέντρωσης διαλυμάτων