Η Τζέτζου (Τσέτζου) ή Τζέτζουο είναι Κορεανική γλώσσα που ομιλείται στην επαρχία Τζέτζου της Νότιας Κορέας. Διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από τις κορεατικές διαλέκτους που ομιλούνται στην ηπειρωτική χώρα. Τα Πρότυπα Κορεατικά είναι η πιο κοινή μορφή της επικοινωνίας στην Κορέα, ενώ οι διάλεκτοι του Τζέτζου θεωρούνται πολύ τοπική γλώσσα. Η γλώσσα Τζέτζου καταλαβαίνεται και ομιλείται από την παλαιότερη γενιά. Τον Οκτώβριο του 2014, το Ινστιτούτο Ξένων Γλωσσών του Εθνικού Πανεπιστημίου του Τζέτζου είχε ήδη κάνει προσπάθειες για να σώσει την απειλούμενη γλώσσα.[1] Επί του παρόντος, μόνο μια σχετικά μικρή ομάδα, που αποτελείται από γύρω, ή ακόμα και λιγότερα από δέκα χιλιάδες άτομα ενεργά μιλούν τη γλώσσα.[2]
Σύμφωνα με τον Άτλαντα των Γλωσσών του Κόσμου που απειλούνται με εξαφάνιση της Ουνέσκο, η γλώσσα Τζέτζου θεωρείται ως κρίσιμα απειλούμενη γλώσσα, το υψηλότερο επίπεδο επικινδυνότητας. Μόνο 5.000–10.000 άνθρωποι ομιλούν την γλώσσα Τζέτζου με μεγάλο μέρος τους να είναι άνω των 70-75 ετών. Χωρίς ένα μηχανισμό που θα διδάσκει την γλώσσα στους νέους του Τζέτζου, η γλώσσα μπορεί να εξαφανιστεί μέσα σε 2-4 δεκαετίες, θέτοντας την σε σοβαρό κίνδυνο εάν δεν ιδρυθεί ένας εκπαιδευτικός μηχανισμός από την τοπική κυβέρνηση του Τζέτζου ή κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα.[3]
Όνομα
Στην Αναθεωρημένη Μεταγραφή στο Λατινικό Αλφάβητο μεταγράφεται ως Τζέτζου, ενώ στο σύστημα Μακούν-Ράισαουερ μεταγράφεται ως Τσέτζου. Στα κορεάτικα, είναι γνωστό ως 제주 방언 (濟州方言, μεταγραφή: Τζέτζου μπανγκ-ον ή 제주 사투리 (μεταγραφή: Τζέτζου σάτουρι) που σημαίνει "διάλεκτος του Τζέτζου", ως 제주어 (濟州語, μεταγραφή: Τζέτζουο) που σημαίνει "γλώσσα Τζέτζου"[4] ή ως 제주말 (μεταγραφή: Τζέτζουμαλ) "ομιλία του Τζέτζου". Η λέξη μαλ σημαίνει "γλώσσα".
Ταξινόμηση
Αν και πολλοί Νοτιοκορεάτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που μιλούν τη γλώσσα Τζέτζου, θεωρούν την γλώσσα ως διάλεκτο της κορεάτικης γλώσσας, μπορεί να θεωρηθεί ξεχωριστή γλώσσα, γιατί είναι αμοιβαίως ακατανόητη με τις κορεατικές διαλέκτους στην ηπειρωτική χώρα.[5] Η γλώσσα έχει πολλά δάνεια από τα ιαπωνικά και τα μογγολικά, τα οποία υποδεικνύουν περαιτέρω διαχωρισμό από τα πρότυπα κορεατικά.[1] Το Τζέτζου χαρακτηρίζεται από βαριά προφορά που περιέχει πολλές άτυπες λέξεις και φράσεις, θεωρούμενη έτσι και ως κορεάτικη αργκό.[6] Έχει αναγνωριστεί ως ξεχωριστή γλώσσα σε τοπικό επίπεδο και από την Ουνέσκο.[7] Το Glottolog το χαρακτηρίζει επίσης ως ξεχωριστή γλώσσα. Η κυβερνητική υποστήριξη προς τη γλώσσα παρέχεται μέσω του Υπουργείου Παιδείας του Τζέτζου και θεσμική υποστήριξη παρέχεται από την Εταιρεία Διατήρησης του Τζέτζου.[8]
Δημογραφικά στοιχεία
Υπάρχουν περίπου 5.000–10.000 άπταιστοι ομιλητές σήμερα.[7] Η γλώσσα Τζέτζου ομιλούταν κάποτε σε όλη τη νήσο Τζέτζου, καθώς και στα νησιά Τσούτζα της πρώην κομητείας Μπούκτζετζου (σημερινή πόλη Τζέτζου), όπου σήμερα ομιλείται η διάλεκτος Τσούτζα, μια ποικιλία της διαλέκτους Τζόλα. Επίσης, ομιλείται σε διασπορικούς θύλακες στην Ιαπωνία.[9]
Αν και έχουν διενεργηθεί εγχώριες προσπάθειες αναβίωσης της γλώσσας, όπως η έκδοση ενός Τζετζου-Κορεατικού λεξικού από το Ινστιτούτο Ανάπτυξης του Τζέτζου, είναι δύσκολο να δούμε κάποια πρόοδο λόγω της διεύρυνσης του πολιτιστικού και γενεαλογικού κενού.[10]
Τον Ιανουάριο του 2011 η Ουνέσκο προσέθεσε τα Τζέτζου στον Άτλαντα των Γλωσσών του Κόσμου σε Κίνδυνο ως "κρισίμως απειλούμενη γλώσσα".[7]
Φωνολογία
Η διάλεκτος παρουσιάζει μερικές ομοιότητες με τα Κορεάτικα της Σεούλ.[11] Η αμοιβαία ακατανόηση έρχεται σε μεγαλύτερο μέρος από τα στοιχεία της γραμματικής όπως μορφοσυντακτικές και/ή λεξιλογικές διαφορές,[11], καθώς και οι διαφορές στο σύστημα φωνηέντων.[12]
Τα Τζέτζου διατηρούν το φωνηέν αρέ-α ㆍ [ɒ], το οποίο έχει χαθεί στα Πρότυπα Κορεατικά.
Προφανώς προφέρεται παρομοίως με το ㅓ, αλλά με μικρότερο άνοιγμα στο πίσω μέρος του λαιμού.
Το φωνήενㆍσχηματίζει ένα διάμεσο φωνήεν από μόνο του, ή βρίσκεται στο δίφθογγο ㆎ αρέ-ε, γραμμένο με την τελεία κάτω από το σύμφωνο και το ㅣ προς τα δεξιά του.
Αυτό το φωνήεν δεν είναι εντελώς παρωχημένο εκτός του Τζέτζου, καθώς μπορεί να βρεθεί σε διάφορα εμπορικά ονόματα. Συχνά είναι απλά μια αισθητική αντικατάσταση για το φωνήενㅏ στα πρότυπα κορεατικά.
Μια αξιοσημείωτη διαφορά μεταξύ της γλώσσας Τζέτζου και των διαλέκτων της ηπειρωτικής Κορέας είναι μια έλλειψη επισημότητας λόγου ή τιμητικού σεβασμού. Για παράδειγμα, ενώ ένας ομιλητής από τη διάλεκτο Γκιόνγκι μπορούσε να πει 안녕하세요ανιόνγκ χάσεγιο ("Γεια") ή 반갑습니다μπαν'γκαπσούμνιντα ("χαίρω πολύ") σε ένα ηλικιωμένο άτομο, ένας ομιλητής από τη διάλεκτο Τζέτζου θα πει 반갑수다μπαν'γκάπσουντα, το οποίο θα είναι περίπου ισοδύναμο με το "Γεια σου" ή "Ωραία η γνωριμία" στη διάλεκτο Γκιόνγκι. Στην ηπειρωτική Κορέα, θα είναι ακατάλληλο να πει ένα παιδί σε ένα ενήλικα κάτι τέτοιο, αλλά αυτή η χρήση είναι τυπική για τα Τζέτζου. Αυτό επίσης προκαλεί περαιτέρω γλωσσική διαίρεση μεταξύ του νησιού Τζέτζου και την ηπειρωτική Κορέα. Η γλώσσα Τζέτζου ονομάστηκε κατώτερη από τα πρότυπα κορεατικά, λόγω του καθημερινού τόνου και την έλλειψη επίσημων μορφημάτων όπως 요 (γιο) στο 안녕하세요 (αν-νιονγκ χα-σε-γιο, που σημαίνει "γεια σας").[13]