Ο Γκασπάρο Μπέρτι (ιταλικά: Gasparo Berti, γ. 1600 – 1643) ήταν Ιταλός μαθηματικός, αστρονόμος και φυσικός. Γεννήθηκε μάλλον στη Μάντοβα και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Ρώμη.[1] Είναι πιο γνωστός σήμερα για το πείραμα στο οποίο εν αγνοία του, δημιούργησε το πρώτο επιτυχημένο βαρόμετρο.[2] Αν και ήταν γνωστός για το έργο του στα μαθηματικά και τη φυσική, μικρό μέρος της εργασίας του έχει διασωθεί.[3]
Το πείραμα του Μπέρτι
Το 1630,[1] ο Giovanni Battista Baliani απέστειλε επιστολή προς τον Γαλιλαίο Γαλιλέι, αφού παρατήρησε ότι το σιφόνι που χρησιμοποιούσε δεν μπορούσε να ανεβάσει το νερό περισσότερο από 10 μ. Ο Γαλιλέος προτείνει ότι το κενό που δημιουργείται από το σιφόνι δεν μπορεί να ανεβάσει το νερό περισσότερο.[4] Η ύπαρξη του κενού την εποχή εκείνη ήταν αμφιλεγόμενη.[4]
Μετά την ανάγνωση της θεωρία του Γαλιλέου στο βιβλίο του "Διάλεξη", ο Μπέρτι και ένας άλλος άνδρα, ονόματι Raffaele Magiotti, επινόησαν ένα πείραμα για να εξετάσουν την ύπαρξη του κενού. Κάποια στιγμή μεταξύ 1640 και 1643, ο Μπέρτι κατασκεύασε ένα σωλήνα ύψους 11 μ. από μόλυβδο, τον γέμισε με νερό, και σφράγισε τις δύο άκρες. Βύθισε το ένα άκρο στο νερό και το αποσφράγισε. Αν και η στάθμη του νερού κατέβηκε μέσα στον σωλήνα, το μεγαλύτερο μέρος του παρέμεινε, γεμίζοντας περίπου 10 μ. από τον σωλήνα, στο ίδιο ύψος του σιφονιού του Baliani. Ο Μπέρτι ισχυρίστηκε ότι το πάνω διάστημα του σιφονιού ήταν κενό.[4] Ο ισχυρισμός αυτός αμφισβητήθηκε έντονα, και πολλαπλά πειράματα πραγματοποιήθηκαν προσπαθώντας να διαψεύσουν την ύπαρξη του κενού. Αυτό το πείραμα οδήγησε τον Ευαντζελίστα Τοριτσέλι σε έρευνα για το βάρος του αέρα και την εφεύρεση του βαρόμετρου.
Ο Μπέρτι κατείχε την έδρα των μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα Ρώμης. Επρόκειτο μάλιστα να διαδεχθεί τον Benedetto Castelli ως καθηγητής των μαθηματικών, αλλά πέθανε πριν αρχίσει τη διδασκαλία. Επίσης, χαρτογράφησε τις Ρωμαϊκές κατακόμβες.[3]
