Οι Γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2022, διεξήχθησαν σε δύο γύρους. Ο πρώτος γύρος διεξήχθη στις 10 Απριλίου του 2022. Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου δεν ανέδειξαν νικητή αφού κανείς από τους υποψηφίους δεν συγκέντρωσε ποσοστό άνω του 50%. Συγκεκριμένα, ο νυν πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν συγκέντρωσε περίπου το 28% των ψήφων, ενώ ακολουθούσε η Μαρίν Λεπέν και ο Ζαν Λυκ Μελανσόν με 23% και 22% αντίστοιχα. Ο δεύτερος γύρος διεξήχθη στις 24 Απριλίου2022 μεταξύ των δυο υποψηφίων που επικράτησαν στον πρώτο γύρο, δηλαδή μεταξύ του Εμμανουέλ Μακρόν και της Μαρίν Λεπέν.[1] Νικητής των εκλογών αναδείχθηκε ο Εμμανουέλ Μακρόν, ο οποίος πλειοψήφησε στον δεύτερο γύρο με ποσοστό 58.5% έναντι 41.5% της Μαρίν Λε Πεν.[2] Το ποσοστό αυτό της Μαρίν Λεπέν αποτελεί ιστορικά υψηλό για τη γαλλική ακροδεξιά.[3]
Τα αποτελέσματα των εκλογών επιβεβαίωσαν τη ριζική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στη Γαλλία: τα δύο παραδοσιακά μεγάλα πολιτικά κόμματα, το κεντροαριστερό Σοσιαλιστικό Κόμμα και το κεντροδεξιό «Οι Ρεπουμπλικάνοι» καταποντίστηκαν καταγράφοντας ποσοστά 1,8% και 4,8% αντίστοιχα.[4] Επίσης, μετά τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, ο Ζαν Λυκ Μελανσόν αναδείχθηκε ως ηγέτης της γαλλικής αριστεράς αφού βγήκε τρίτος και έχασε μία θέση στον δεύτερο γύρο για λιγότερο από 1,5% των ψήφων. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι ο Μελανσόν στον α' γύρο ήρθε πρώτος στους νέους κάτω των 35 έτων, στις λαϊκές γειτονιές και στις περισσότερες μεγάλες πόλεις.[5]
Η αποχή στον δεύτερο γύρο ήταν 28%, η μεγαλύτερη από το 1969.[6]
Στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, αυτές του 2017, αναδιαμορφώθηκε ριζικά το πολιτικό σκηνικό της Γαλλίας. Οι δύο παραδοσιακές πολιτικές ομάδες, των Ρεπουμπλικάνων και των Σοσιαλιστών, υποχώρησαν, ενώ αναδύθηκαν νέες δυνάμεις, όπως το κεντρώο κόμμα Η Δημοκρατία Μπροστά! του Μακρόν και το ακροδεξιό κόμμα Εθνική Συσπείρωση με ηγέτιδα τη Μαρίν Λεπέν. Τις εκλογές κέρδισε ο Εμμανουέλ Μακρόν στον δεύτερο γύρο, συγκεντρώνοντας το 67% των ψήφων έναντι 33% της Λεπέν.[8] Λίγους μήνες αργότερα, η Δημοκρατία Μπροστά! κέρδισε απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στις βουλευτικές εκλογές του 2017.[9] Έτσι, ο Εμμανουέλ Μακρόν ήταν σε θέση να σχηματίσει δική του κυβέρνηση και να υλοποιήσει ανεμπόδιστα το πολιτικό του έργο.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Μακρόν κατηγορήθηκε πολλές φορές ότι είχε απομακρυνθεί από τους απλούς πολίτες και δεν κατανοούσε τα προβλήματά τους ή ότι αθέτησε προεκλογικές του υποσχέσεις. Μάλιστα, πολλοί επικριτές τους τον αποκαλούν και ως «πρόεδρο των πλουσίων».[10][11] Επίσης, η διακυβέρνηση του Μακρόν χαρακτηρίστηκε ως νεοφιλελεύθερη, λόγω των μέτρων λιτότητας που πήρε και των διάφορων αντιδημοφιλών μεταρρυθμίσεων, όπως της μείωσης των επιδομάτων ανεργίας ή της αύξησης του ορίου συνταξιοδότησης από τα 62 στα 65 έτη.[12][13]
Στα τέλη του 2018 και στις αρχές του 2019, η Γαλλία συγκλονίστηκε από το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων», ένα κίνημα δυσαρέσκειας για το παρόν πολιτικό σύστημα και τα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα των απλών πολιτών. Ακόμα, το 2020, επλήγη σοβαρά από την πανδημία του κορωνοϊού.
Τέλος, κατά την περίοδο της προεκλογικής εκστρατείας ξεκίνησε και ο πόλεμος στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα να απασχολήσει αρκετά τον δημόσιο διάλογο. Παρόλο πάντως που ο πόλεμος στην Ουκρανία ενίσχυσε ελαφρώς τη δημοτικότητα του Εμμανουέλ Μακρόν,[14] τελικά δεν αποτέλεσε τον πυρήνα της προεκλογικής εκστρατείας. Αντίθετα, τον κόσμο απασχόλησαν περισσότερο οι οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου, δηλαδή η ακρίβεια, ο πληθωρισμός και η αγοραστική δύναμη.[15] Η έντονη αυτή ανησυχία των πολιτών για τα κοινωνικά ζητήματα ευνόησε προεκλογικά τόσο την ακροδεξιά της Μαρίν Λεπέν, όσο και την αριστερά του Ζαν-Λυκ Μελανσον, αν και κάθε παράταξη αποδίδει σε διαφορετικά πράγματα τις αγωνίες των πολιτών: η μεν αριστερά κατηγορεί την πλούσια ελίτ, ενώ η δε ακροδεξιά τους ξένους και τους μετανάστες.[16]
Εκλογικό σύστημα
Σύμφωνα με το άρθρο 7 του Συντάγματος της Γαλλίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται για μια πενταετή θητεία μετά από εκλογές. Εάν κανένας υποψήφιος δεν εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων (πάνω από 50%) στον πρώτο γύρο, διεξάγεται ένας δεύτερος γύρος, δυο εβδομάδες αργότερα, μεταξύ των δυο υποψηφίων που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους.[17] Ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών πρέπει να διεξάγεται μεταξύ 20 και 35 ημερών πριν τη λήξη της πενταετούς θητείας του νυν προέδρου. Καθώς ο Εμμανουέλ Μακρόν ανέλαβε καθήκοντα στις στις 14 Μαΐου 2017, η θητεία του αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 13 Μαΐου 2022. Αντίστοιχα, ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών θα διεξαχθεί μεταξύ 8 και 23 Απριλίου 2022 ενώ ο δεύτερος γύρος θα διεξαχθεί δυο εβδομάδες μετά τον πρώτο.[18] Στις 13 Ιουλίου 2021, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γκαμπριέλ Αττάλ ανακοίνωσε τις ημερομηνίες διεξαγωγής των εκλογών, στις 10 Απριλίου 2022 για τον πρώτο γύρο και στις 24 Απριλίου 2022 για τον δεύτερο γύρο.[19]
Όλοι οι Γάλλοι πολίτες που είναι άνω των 18 ετών έχουν δικαίωμα ψήφου.[20]
Προϋποθέσεις για τους υποψηφίους
Όλοι οι Γάλλοι πολίτες άνω των 18, μπορούν να επιδιώξουν να είναι υποψήφιοι.[20] Ωστόσο, προκειμένου να συμπεριληφθούν στο ψηφοδέλτιο του πρώτου γύρου, οι υποψήφιοι πρέπει να εξασφαλίσουν 500 υπογραφές από τοπικούς ή περιφερειακούς εκλεγμένους αξιωματικούς, από τουλάχιστον 30 διαφορετικά διαμερίσματα ή υπερπόντιες συλλογικότητες, με αυτές τις υπογραφές να μην ξεπερνούν το ένα δέκατο σε οποιονδήποτε μεμονωμένο διαμέρισμα. Οι υπογραφές αυτές υποβάλλονται στο Συνταγματικό Συμβούλιο, το οποίο θεωρείται ως η μοναδική αρχή για τον ορισμό των υποψηφίων.[21]
Επίσης, για να είναι κάποιος υποψήφιος δεν πρέπει να έχει αποστερηθεί έπειτα από απόφαση δικαστηρίου το δικαίωμα να κατέχει δημόσια αξιώματα (συνήθως αυτό γίνεται για υποθέσεις διαφθοράς ή συναφή αδικήματα).[20]
Υποψήφιοι για την Προεδρία
Στις 7 Μαρτίου 2022, το Συνταγματικό Συμβούλιο δημοσίευσε τα ονόματα των δώδεκα υποψηφίων που έλαβαν 500 έγκυρες υπογραφές έκαστος, με τη σειρά που προέκυψαν από την κλήρωση.[22]
Στις 4 Δεκεμβρίου 2021, η Βαλερί Πεκρές κέρδισε με ποσοστό 60.95% τη θέση της Υποψήφιας Προέδρου [29][30]
Εκλογές για εκπροσώπηση της γαλλικής Αριστεράς
Οργανώσεις της γαλλικής Αριστεράς προσπάθησαν να αναδείξουν μέσω προκριματικών εκλογών έναν υποψήφιο που θα μπορούσε να εκπροσωπήσει όλες τις τάσεις που υπάρχουν σήμερα στο χώρο αυτό. Οι ψηφοφόροι ανέδειξαν επτά υποψήφιους, από τους οποίους οι τρεις δεν αποδέχτηκαν την εκλογή τους. [31] Η ψηφοφορία διεξήχθη σύμφωνα με το σύστημα εκλογής κατά πλειοψηφία, στο οποίο όλοι οι ψηφοφόροι πρέπει να ψηφίσουν όλους τους υποψηφίους και ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους να αναδεικνύεται νικητής.[32]
Νικήτρια της διαδικασίας αναδείχθηκε η Κριστιάν Τομπιρά, υπουργός δικαιοσύνης της Γαλλίας την περίοδο 2012–2016. Η Τομπιρά όμως στις 2 Μαρτίου 2022 αποσύρθηκε από την προεκλογική εκστρατεία θεωρώντας ανεπαρκές το ποσοστό στήριξής της. Μετά από αυτήν την εξέλιξη οι οργανωτές των προκριματικών εκλογών προέκριναν ως υποψήφιό τους, τον υποψήφιο του κόμματος Ανυπότακτη Γαλλία, Ζαν-Λυκ Μελανσόν, ήδη μέλος της Εθνοσυνέλευσης της Γαλλίας.[33]
Οι υποψήφιοι ανάμεσα στους οποίους επιλέχθηκε η Τομπιρά ήταν οι παρακάτω:
↑«Εκλογές στη Γαλλία: Τα τελικά αποτελέσματα». antenna.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. Ο Εμανουέλ Μακρόν επανεξελέγη πρόεδρος της Γαλλίας συγκεντρώνοντας 58,5% των ψήφων[...] Η αντίπαλός του Μαρίν Λεπέν έλαβε 41,45% των ψήφων, ιστορική επίδοση για τη γαλλική ακροδεξιά.
↑«Εκλογές στη Γαλλία: Τα τελικά αποτελέσματα». antenna.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. Στον πρώτο γύρο των εκλογών, τη 10η Απριλίου, τα δύο παραδοσιακά γαλλικά κόμματα εξουσίας –οι Σοσιαλιστές και οι Ρεπουμπλικάνοι– καταποντίστηκαν, καταγράφοντας ιστορικά χαμηλά ποσοστά.
↑«Οι γαλλικές εκλογές και το μέλλον της Αριστεράς στην Ευρώπη». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. Ο Μελανσόν [...] Καταφέρνει έτσι να κερδίσει την εκλογική πρωτοκαθεδρία στους νέους κάτω των 35, στις λαϊκές γειτονιές και σε όλες σχεδόν τις μεγάλες πόλεις, του Παρισιού συμπεριλαμβανομένου.
↑«Η Γαλλία έχει πρόεδρο και η ΕΕ δεν έχει επιπλέον προβλήματα». The Press Project - Ειδήσεις, Αναλύσεις, Ραδιόφωνο, Τηλεόραση. 24 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. Η πρώτη εξ αυτών ήταν η αυξημένη αποχή που, το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα, ξεπερνούσε το 2% σε σχέση με την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση μεταξύ των ίδιων μονομάχων, το 2017, και οι προβλέψεις έκαναν λόγο για αποχή της τάξεως του 28%, τη μεγαλύτερη στη χώρα από το 1969
↑«Η Γαλλία έχει πρόεδρο και η ΕΕ δεν έχει επιπλέον προβλήματα». The Press Project - Ειδήσεις, Αναλύσεις, Ραδιόφωνο, Τηλεόραση. 24 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2022. Ο τελευταίος πρόεδρος που κατόρθωσε την επανεκλογή ήταν ο Ζακ Σιράκ, το 2002. Από τότε κανείς δεν κατόρθωσε την επανεκλογή, μέχρι σήμερα. Μόνον τρεις πρόεδροι μάλιστα τα είχαν καταφέρει, Ο Σαρλ Ντε Γκωλ, ο Φρανσουά Μιτεράν και Ζακ Σιράκ. Ωστόσο, ο Μιτεράν και ο Σιράκ κατόρθωσαν επανεκλογή χωρίς να έχουν και πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, οπότε η δεύτερη θητεία τους δεν είχε τόσο επεμβατικό χαρακτήρα, όσο η πρώτη.
↑Παπακωνσταντίνου, Πέτρος. «Γαλλικές εκλογές: Πολιτικούς σεισμούς φέρνει στην Ευρώπη το κοινωνικό ζήτημα | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2022. Λεπέν και Μελανσόν εκφράζουν, με διαμετρικά διαφορετικούς τρόπους, τα δυσαρεστημένα ή εξοργισμένα λαϊκά στρώματα, [...] Ο Μελανσόν στρέφει αυτή την οργή, που τόσο θεαματικά εκδηλώθηκε την περίοδο των «Κίτρινων Γιλέκων», εναντίον του μεγάλου πλούτου, ενώ η Λεπέν τη στρέφει εναντίον των μεταναστών και των ξένων.
↑«Comment voter?». La Primaire Populaire (στα French). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2022.CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)