Το WikiHouse είναι ένα έργο-εγχείρημα, ένα υλισμικό ανοικτής πηγής για το σχεδιασμό και την κατασκευή κατοικιών.[1][2] Στόχος του είναι ο “εκδημοκρατισμός” και η απλούστευση της κατασκευής βιώσιμων κατοικιών από απλούς πόρους - α'ύλες.[1][2][3][4][5] Το έργο ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2011 από τους Alastair Parvin και Nick Ierodiaconou, βασίστηκε σε μια στρατηγική και σχεδιαστική πρακτική που έχει έδρα το Λονδίνο, σε συνεργασία με τον James Arthur και τον Steve Fisher ο οποίος προέρχεται από τη Momentum Engineering.[6][7] Πρωτοπαρουσιάστηκε στη Διετή Έκθεση Σχεδιασμού του Γκουάνγκτζου στο Γκουάνγκτζου στη Νότια Κορέα.[6][8][9] Το έργο-εγχείρημα έχει αναπτυχθεί από τότε, για να γίνει σήμερα μια παγκόσμια κοινότητα συνεργατών.[10]
Ιδέα - Σύλληψη
Το WikiHouse επιτρέπει στους χρήστες να πραγματοποιούν λήψη σχεδίων κτιρίων με άδεια χρήσης της Creative Commons από την ηλεκτρονική της βιβλιοθήκη, να τα προσαρμόζουν χρησιμοποιώντας το SketchUp και στη συνέχεια να τα χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν κομμάτια από κοντραπλακέ, που μοιάζουν με κομμάτια παζλ, χρησιμοποιώντας για την κατασκευή τους CNC εργαλειομηχανές. [1][7] Η συναρμολόγηση των κατασκευών του WikiHouse δεν απαιτεί ειδικά εξαρτήματα, επειδή τα κομμένα κομμάτια ξύλου “κουμπώνουν” μεταξύ τους με σφήνες και πείρους, τεχνική εμπνευσμένη από την κλασική κορεατική αρχιτεκτονική. [11][12] Ο σκελετός ενός WikiHouse μπορεί να συναρμολογηθεί σε λιγότερο από μια μέρα από ανθρώπους που δεν έχουν ιδιαίτερη εκπαίδευση στις κατασκευές.[11] Ο κυρίως σκελετός του κτίσματος θα πρέπει στη συνέχεια να ολοκληρωθεί με την κατάλληλη επικάλυψη, μόνωση, ηλεκτρολογική και υδραυλική εγκατάσταση πριν μπορέσει να κατοικηθεί.[2][12] Το έργο-εγχείρημα WikiHouse χειρίζεται από την εταιρία Open Systems Lab [13] στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη της οποίας είναι διαθέσιμα αρχεία που αφορούν στις γενικές οδηγίες για την κατασκευή των δομικών στοιχείων των κατοικιών και τις βασικές αρχές σχεδιασμού για την κατασκευή και συναρμολόγηση τους. Επίσης σημαντικό πλεονέκτημα του όλου εγχειρήματος είναι η μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση (αποτύπωμα άνθρακα) σε σχέση με τις συμβατικές κατασκευές και το γεγονός ότι τα δομικά στοιχεία είναι επαναχρησιμοποιούμενα σε ποσοστό που αγγίζει το 80-90%. [14]
Σκοπός - Ιστορικό
Ένας από τους κύριους στόχους του έργου είναι η “διανομή” κοινών λύσεων για όλους ώστε ελεύθερα να προσαρμοστούν και να βελτιωθούν. Με τον τρόπο αυτό όλοι επωφελούνται μέσω μιας παγκόσμιας κοινότητας έρευνας και ανάπτυξης όπου κανένα πρόβλημα δεν χρειάζεται να λυθεί δύο φορές. Η ιδέα του “μοιράζομαι παγκόσμια - κατασκευάζω τοπικά” προωθεί τη λογική της χρησιμοποίησης τοπικών, ευέλικτων μικροπαραγωγών αντί της κατασκευής ενός μόνο είδους κατοικίας σε μεγάλα κεντρικά εργοστάσια. Στο GitHub βρίσκονται, σε κοινή χρήση, τα αρχεία Έρευνας και Ανάπτυξης των Wikihouses επί των οποίων μπορεί ο καθένας να θέσει ζητήματα και να προτείνει λύσεις βελτίωσης και προσαρμογής. Υπάρχει επίσης και η WikiHouse Slack, κοινότητα στην οποία μπορεί κάποιος να συνδεθεί με ομάδες που αναπτύσσουν, ελέγχουν και χρησιμοποιούν την εν λόγω τεχνολογία. [14]
Η ομάδα τον Ιούνιο του 2012 κέρδισε χρηματικό έπαθλο στο TEDGlobal και επένδυσε το εν λόγω ποσό σε μία συνεργασία με το Βραζιλιάνικο Πρόγραμμα Κινητοποίησης Νέων Dharma και τον οργανισμό ανάλυσης BrazilIntel, για την κατασκευή WikiHouses στις φτωχότερες φαβέλες του Ρίο ντε Τζανέϊρο της Βραζιλίας.[4] Ο στόχος της συνεργασίας, που ονομάζεται WikiHouseRio, είναι η λειτουργία ενός "εργαστηρίου κατασκευής" όπου μία CNC εργαλειομηχανή θα μοιράζεται από την κοινότητα ενώ παράλληλα θα επιτρέπει και θα ενθαρρύνει τα μέλη της κοινότητας να αναπτύξουν τις δικές τους ικανότητες σχεδίασης και κατασκευής. [4][6] Η ομάδα WikiHouse σχεδιάζει να δημιουργήσει παρόμοια εργαστήρια κατασκευαστών και σε άλλες υποανάπτυκτες κοινότητες σε όλο τον κόσμο. [4] Υπάρχουν επίσης σχέδια για τη χρήση των WikiHouses ως χώρους προσωρινής στέγασης σε χώρες που αντιμετωπίζουν συχνά σεισμικά φαινόμενα όπως η Αϊτή, η Ιαπωνία και η Νέα Ζηλανδία. [3]
Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2013, ενώ δεν υπήρχαν κατοικημένα WikiHouses, υπήρχαν μερικά ολοκληρωμένα πρωτότυπα εκτός του καταφυγίου περιπατητών στο Fridaythorpe στην Αγγλία.[12] Αυτά τα WikiHouses είναι μονώροφες, ορθογωνικού σχήματος κατασκευές με κεκλιμένες στέγες και μικρή θεμελίωση, επιφάνειας περίπου 16 τετραγωνικών μέτρων. [2]
Μέχρι το 2015, είχαν κατασκευαστεί αρκετά επιπλέον WikiHouses, συμπεριλαμβανομένων των ακόλουθων κτιρίων και στις ακόλουθες εκδηλώσεις:
Οικονομικές κατοικίες για μικρούς χώρους, Σέφιλντ, Ηνωμένο Βασίλειο, 2018 [14]
Επίδραση - Επιρροή
Η αντίδραση των μέσων ενημέρωσης στο WikiHouse επικεντρώθηκε κυρίως στον πειραματικό χαρακτήρα του έργου, [1][2] σε σύγκριση με τα έπιπλα IKEA[2][12] και την πιθανή δυσκολία εύρεσης και κόστους χρήσης εργαλειομηχανών CNC. [1][4] Ο Αμερικανός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Bruce Sterling έδωσε επίσης μια αξιολόγηση του σχεδιασμού του WikiHouse, περιγράφοντάς την με θέρμη ως τη κατοικία που "Προσωπικά, θα μπορούσα πολύ πιθανόν να οικοδομήσω και να κατοικήσω". [25]