Το Χόρσενς (δαν.Horsens) είναι πόλη της Δανίας, στην ανατολική ακτή της Γιουτλάνδης, έδρα ομώνυμου δήμου. Ο πληθυσμός του το 2024 ήταν 63.903 κάτοικοι, ενώ ο πληθυσμός του δήμου ήταν 97.392 κάτοικοι, γεγονός που τον καθιστά τον έβδομο σε πληθυσμό ολόκληρης της χώρας.
Το Χόρσενς είναι γνωστό για την πολιτιστική ζωή του. Το λεγόμενο «Νέο θέατρο του Χόρσενς» φιλοξενεί περισσότερες από 200 εκδηλώσεις κάθε έτος και έχει κατορθώσει να φέρει στην πόλη «μεγάλα ονόματα» της σύγχρονης μουσικής, όπως τη Μαντόνα, τους One Direction και τους Rolling Stones.[2]
Πιστεύεται ότι η ονομασία «Χόρσενς» προέρχεται από τις παλαιοδανικές λέξεις hors (= άλογο) και næs (= γλώσσα ξηράς που εξέχει προς τη θάλασσα). Η πόλη διατηρεί το ίδιο όνομα από τον 12ο αιώνα.
Ιστορία
Τα πρώτα ίχνη πόλεως στην τοποθεσία είναι υπολείμματα ειδωλολατρικής ταφικής θέσεως και οικιών, που χρονολογούνται στον 9ο αιώνα μ.Χ.. Τον 12ο αιώνα οι βασιλείς Σβεν Γ΄ και Βάλντεμαρ Α΄ «έκοψαν» νομίσματα στην πόλη, ενώ τον 13ο αιώνα η πόλη έλαβε τον δικό της νομικό κώδικα.
Ανασκαφές έχουν δείξει ότι η πόλη επεκτάθηκε περί το 1300 και δημιουργήθηκε μια τάφρος γύρω από την πόλη και το λιμάνι της. Τα πρώτα εργοστάσια άρχισαν να λειτουργούν στην πόλη ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα. Ο πληθυσμός τότε άρχισε να αυξάνεται ταχύτατα, καθώς άνθρωποι από την ύπαιθρο συνέρρεαν στην πόλη προκειμένου να εργασθούν στα εργοστάσια. Το πρώτο χυτήριο σιδήρου σε όλη τη Δανία εκτός της πρωτεύουσας Κοπεγχάγης άνοιξε στο Χόρσενς, μαζί με καπνεργοστάσιο και υφαντουργείο.
Γεωγραφία
Το Χόρσενς είναι κτισμένο στον μυχό του ομώνυμου φιόρδ, σε μεσοσταθμικό υψόμετρο 5 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, στην ανατολική Γιουτλάνδη. Η πόλη περιβάλλεται από τυπικό μοραινικό τοπίο, με χαμηλούς λόφους και κοιλάδες, που διαμορφώθηκε από παγετώνες κατά τις τελευταίες εποχές παγετώνων. Το Χόρσενς απέχει 50 χιλιόμετρα νότια από το Ώρχους, 30 χιλιόμετρα βορείως από το Βέιλε και περίπου 200 χιλιόμετρα από την Κοπεγχάγη.
Οικονομία
Στην πόλη έχουν εγκατασταθεί νέες βιομηχανίες και κάποιες παλιές έχουν επεκτείνει τις δραστηριότητές τους εκεί. Πολλές εταιρείες ηλεκτρονικών και γραφιστικών τεχνών έχουν την έδρα τους στο Χόρσενς, το οποίο διαθέτει και το μοναδικό Μουσείο Βιομηχανίας σε όλη τη Δανία. Στην πόλη βρίσκεται επίσης το τεχνικό πανεπιστημιακό Κολέγιο VIA, κάτι που εξασφαλίζει τη διαμονή και διαβίωση πολλών φοιτητών και φοιτητριών στην πόλη, με πάνω από χίλιους νέους εισακτέους ανά έτος.[3]
Ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά γεγονότα σε ολόκληρη τη Δανία είναι το ετήσιο Ευρωπαϊκό Μεσαιωνικό Φεστιβάλ, την τελευταία Παρασκευή και Σάββατο του Αυγούστου. Κατά τη διάρκειά του, το κέντρο του Χόρσενς μετατρέπεται στη μεγαλύτερη μεσαιωνική πόλη της βόρειας Ευρώπης, με εκδηλώσεις και διασκέδαση για οικογένειες και παιδιά όλων των ηλικιών.
Επίσης, κάθε Μάρτιο η πόλη φιλοξενεί ένα Φεστιβάλ αστυνομικής λογοτεχνίας, το Krimimessen, το οποίο οργανώνει η Δημόσια Βιβλιοθήκη του Χόρσενς και στο οποίο συμμετέχουν πολλοί γνωστοί συγγραφείς του είδους.
Στην πόλη βρίσκεται το Μουσείο Βιομηχανίας (Horsens Industrimuseum), που παρουσιάζει την ιστορία της βιομηχανικής κοινωνίας. Δείχνει την τεχνολογική ανάπτυξη και τις μεταβολές στις συνθήκες ζωής των εργατών.
Η φυλακή
Από το 1853 έως το 2006 λειτουργούσε στην πόλη η φυλακή Horsens Statsfængsel, για βαρυποινίτες. Αξιοσημείωτος κρατούμενός της υπήρξε ο παλαιός Υπουργός Δικαιοσύνης της Δανίας Πέτερ Άντλερ Αλμπέρτι. Η τελευταία εκτέλεση σε καιρό ειρήνης στην ιστορία της Δανίας έγινε σε αυτή τη φυλακή, με τον αποκεφαλισμό του Γιενς Νίλσεν το 1892.
Τα πεπαλαιωμένα κτήρια της φυλακής αυτής δεν ήταν κατάλληλα για ένα σύγχρονο σωφρονιστικό ίδρυμα, οπότε η φυλακή έκλεισε το 2006 και αντικαταστάθηκε από τη νεόδμητη Κρατική Φυλακή της Ανατολικής Γιουτλάνδης, μετονομασθείσα μετέπειτα σε Enner Mark Fængsel, επίσης σχετικώς κοντά στο Χόρσενς, όπου κρατήθηκε για κάποιο διάστημα ο γνωστότερος κατά συρροή δολοφόνος της Δανίας, ο Πέτερ Λούντιν.[4]
Η παλαιά φυλακή Horsens Statsfængsel στεγάζει σήμερα ένα μουσείο «εγκλήματος και φυλακών», καθώς και συνεδριακό και επιχειρηματικό κέντρο, ενώ το προαύλιο χρησιμεύει για θερινές συναυλίες.[5]
Αξιοσημείωτα πρόσωπα από την πόλη
Ο εξερευνητής Βίτους ΜπέρινγκΗ Άννα Μπλοχ το 1904
Πέντερ Σκραμ (περ. 1500-1581), ναύαρχος θεωρούμενος και ως «ναυτικός ήρωας».[6]
.JPG)
