Το Χαρουπόδασος των Τριών Εκκλησιών είναι ελληνικό δασικό σύμπλεγμα, που χαρακτηρίζεται ως σπάνιο δασικό οικοσύστημα, το μεγαλύτερο της Ευρώπης,^[1] και βρίσκεται 64 χιλιόμετρα νότια του Ηρακλείου της Κρήτης.^[2]

Ονομάζεται έτσι διότι απαντάται πλησίον του οικισμού και της παραλίας των Τριών Εκκλησιών. Η περιοχή, που είναι μία από τις πιο απομονωμένες της Ελλάδας, είναι προσβάσιμη μέσω ενός δύσβατου δρόμου μήκους δέκα χιλιομέτρων, που ξεκινά από τους Παρανύμφους και διασχίζει τα Αστερούσια Όρη.^[3]

Οι πλαγιές των βουνών καλύπτονται από μεγάλες χαρουπιές, δημιουργώντας ένα εκτεταμένο και αραιό δάσος. Το χαρουπόδασος αυτό θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά χαρουποδάση στην Ευρώπη.

Οι χαρουπιές (γνωστές και ως ξυλοκερατιές) είναι ιδιαίτερα ανθεκτικές και ευδοκιμούν σε άνυδρες, βραχώδεις περιοχές, αναπτυσσόμενες σε αρκετή απόσταση η μία από την άλλη. Ο καρπός τους, που μοιάζει με σκληρό φασόλι, είναι γλυκός και σκληρός.^[4]

Στο παρελθόν, οι Κρητικοί κατανάλωναν τον καρπό αυτόν ως γλυκό, ενώ σήμερα χρησιμοποιείται και ως υγιεινό υποκατάστατο της σοκολάτας. Τα ξηρά εδάφη της Κρήτης θεωρούνταν κάποτε ιδανικά για την καλλιέργεια χαρουπιών, τα οποία χρησιμοποιούνταν κυρίως για την παραγωγή ζωοτροφών. Ωστόσο, η καλλιέργειά τους έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.