Τα πνεύματα του Ινισέριν (Αγγλικά:The Banshees of Inisherin) είναι είναι μια σκοτεινή ιλαροτραγική ταινία του 2022 σε σκηνοθεσία, σενάριο και συμπαραγωγή του Μάρτιν ΜακΝτόνα. Η ταινία διαδραματίζεται σε ένα φανταστικό νησί, με το όνομα Ινισέριν, στα ανοικτά της δυτικής ακτής της Ιρλανδίας. Οι πρωταγωνιστές, Κόλιν Φάρελ και Μπρένταν Γκλίσον, ενσαρκώνουν δύο καρδιακούς φίλους που βρίσκονται σε αδιέξοδο όταν ο ένας από τους δυο τερματίζει απότομα τη σχέση τους.
Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο 79ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας στις 5 Σεπτεμβρίου 2022, όπου ο Φάρελ κέρδισε το βραβείο καλύτερου ηθοποιού και ο ΜακΝτόνα κέρδισε το βραβείο καλύτερου σεναρίου. Κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους στην Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες στις 21 Οκτωβρίου 2022 και στην Ελλάδα στις 23 Φεβρουαρίου 2023.[10] Η ταινία έτυχε ευρείας αναγνώρισης από τους κριτικούς,[11] οι οποίοι επαίνεσαν το σενάριο και τη σκηνοθεσία του ΜακΝτόνα, τη μουσική του Carter Burwell και τις ερμηνείες του βασικού καστ. Η ταινία έλαβε οκτώ κορυφαίες υποψηφιότητες στις 80ες Χρυσές Σφαίρες, κερδίζοντας τρεις: Καλύτερης Ταινίας σε μιούζικαλ ή κωμωδία , Καλύτερου Ηθοποιού σε μιούζικαλ ή κωμωδία (για τον Φάρελ ) και καλύτερου σεναρίου.[12] Επίσης έχει λάβει εννέα υποψηφιότητες στα Όσκαρ και δέκα υποψηφιότητες στα BAFTA.
Πλοκή
Στο τέλος του Ιρλανδικού Εμφυλίου Πολέμου το 1923, στο φανταστικό[13] ιρλανδικό νησί Ινισέριν, ο λαϊκός οργανοπαίχτης Κολμ Ντόχερτι αρχίζει απροσδόκητα να αγνοεί τον επιστήθιο φίλο του Πάτρικ Σάλιβαν (Pádraic Súilleabháin). Ο Πάτρικ, αν και συμπαθητικός και αρεστός στους νησιώτες, είναι πολύ «βαρετός» για τον Κολμ, ο οποίος κάποια στιγμή δηλώνει ότι θέλει να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του συνθέτοντας μουσική και κάνοντας πράγματα για τα οποία θα τον θυμούνται. Η ζωή του Πάτρικ αποσταθεροποιείται από την απώλεια ενός από τους λίγους φίλους του. Καθώς ο Πάτρικ στενοχωριέται όλο και περισσότερο με την απόρριψη, ο Κολμ γίνεται πιο επιθετικός στις προσπάθειες του παλιού του φίλου να του μιλήσει. Ο Κολμ δίνει τελικά ένα τελεσίγραφο στον Πάτρικ: κάθε φορά που ο Πάτρικ τον ενοχλεί ή προσπαθεί να μιλήσει μαζί του, ο Κολμ θα κόβει ένα από τα αριστερά του δάχτυλα με ένα ψαλίδι κουρέματος προβάτων.
Παρόλο που η δυναμική αδερφή του Πάτρικ, η Σιομπάν, και το προβληματικό αγόρι της περιοχής, ο Ντόμινικ, προσπαθούν να εκτονώσουν την κλιμακούμενη μάχη ανάμεσα στους δυο πρώην φίλους, η κατάσταση δεν βελτιώνεται. Ο Πάτρικ, έχοντας μεθύσει στην παμπ επιτίθεται λεκτικά στον Κολμ και στη συνέχεια προσπαθεί να του ζητήσει συγγνώμη. Τότε ο Κολμ πραγματοποιεί την απειλή του, κόβει ένα από τα δάχτυλά του και το πετάει στην πόρτα του Πάτρικ. Ο Πάτρικ βλέπει με ζήλεια, τον Κολμ να κάνει παρέα με έναν βιολιτζή και άλλους μουσικούς από την ηπειρωτική χώρα, και όταν του δίνεται η ευκαιρία, ξεγελάει τον βιολιτζή, λέγοντάς του ότι πεθαίνει ο πατέρας του και τον κάνει να φύγει από το νησί και να επιστρέψει στο σπίτι του. Καθώς οι εντάσεις δυναμώνουν, η γριά ΜακΚόρμικ, που μοιάζει σαν στοιχειό του νησιού, προειδοποιεί τον Πάτρικ ότι σύντομα θα έρθει ο θάνατος στο νησί. Εν τω μεταξύ, η Σιομπάν απορρίπτει ευγενικά την ρομαντική εξομολόγηση του Ντόμινικ και απηυδησμένη από τη ζωή στο νησί, μετακομίζει στην ηπειρωτική χώρα, έχοντας βρει δουλειά σε μια βιβλιοθήκη.
Ο Πάτρικ επισκέπτεται τον Κολμ για να τον επιπλήξει που συμπεριφέρεται τόσο άσχημα. Ο Κολμ του λέει ότι έχει τελειώσει τη σύνθεση του τραγουδιού του, το οποίο αποκαλεί "The Banshees of Inisherin". Ο Πάτρικ του προτείνει να πάει στην παμπ και να παραγγείλει μερικές μπύρες να πιουν. Ο Κολμ συμφωνεί. Τότε ο Πάτρικ, έχοντας αναθαρρήσει, του εξομολογείται το ψέμα που είπε στον βιολιτζή για να τον κάνει να φύγει από το νησί. Ο Κολμ, αντί να πάει στην παμπ, όπως είχε υποσχεθεί στον Πάτρικ, κόβει τα υπόλοιπα αριστερά του δάχτυλα με το ψαλίδι και τα πετάει στην πόρτα του Πάτρικ. Ο Πάτρικ άδικα τον περιμένει στην παμπ.
Ο Πάτρικ επιστρέφοντας στο σπίτι του βρίσκει τον αγαπημένο του γαϊδαράκο, τη Τζένη, που τον είχε σαν κατοικίδιο, να έχει πνιγεί καταπίνοντας ένα από τα δάχτυλα του Κολμ. Συντετριμμένος ο Πάτρικ κατηγορεί τον Κολμ για το θάνατο του ζώου. Τον προειδοποιεί ότι θα κάψει το σπίτι του την επόμενη μέρα, είτε ο Κολμ είναι μέσα είτε όχι. Πραγματοποιεί την απειλή του, βάζει φωτιά στο σπίτι, μεταφέροντας όμως το σκυλί του Κολμ σε ασφαλές μέρος. Καθώς ο Πάτρικ φεύγει, βλέπει τον Κολμ να κάθεται μέσα στο φλεγόμενο κτίριο. Ο τοπικός αστυνομικός, ο κακοποιητικός πατέρας του Ντόμινικ, πηγαίνει προς το σπίτι του Πάτρικ, για να τον ανακρίνει για τη φωτιά, αλλά η γριά ΜακΚόρμικ, τον οδηγεί αμίλητη στο πτώμα του Ντόμινικ, που επιπλέει στην κοντινή λίμνη.
Το επόμενο πρωί, ο Πάτρικ, με τον σκύλο, βρίσκει τον Κολμ να στέκεται στην παραλία δίπλα στο καμένο σπίτι του. Ο Κολμ ζητά συγγνώμη για το θάνατο του γαϊδαράκου και προτείνει να λήξει η διαμάχη τους, αλλά ο Πάτρικ τον ενημερώνει ότι θα είχε πάρει την εκδίκησή του μόνο αν ο Κολμ είχε μείνει μέσα στο σπίτι. Όταν ο Κολμ αναρωτιέται αν ο Εμφύλιος Πόλεμος έχει τελειώσει, ο Πάτρικ δηλώνει ότι πιστεύει ότι μπορεί να είναι καλό που υπάρχουν κάποια πράγματα από τα οποία δεν μπορούμε να προχωρήσουμε. Καθώς ο Πάτρικ γυρίζει να φύγει, ο Κολμ τον ευχαριστεί για τη φροντίδα του σκύλου του. "Δεν κάνει τίποτα", απαντά ο Πάτρικ. Ο Κολμ, που δεν έχει πλέον δάχτυλα για να παίξει το βιολί, αρχίζει να σιγομουρμουρίζει το τραγούδι του. Εν αγνοία τους, η γριά ΜακΚόρμικ τους παρακολουθούσε από απόσταση δίπλα στο καμένο σπίτι του Κολμ.
Τον Φεβρουάριο του 2020, ανακοινώθηκε ότι ο Μάρτιν ΜακΝτόνα είχε στα σκαριά την επόμενη σκηνοθετική του προσπάθεια με την εταιρεία παραγωγής Searchlight Pictures. Σε αυτήν την δουλειά του θα χρησιμοποιούσε τους πρωταγωνιστές της πρώτης του ταινίας, Αποστολή στην Μπριζ, Μπρένταν Γκλίσον και Κόλιν Φάρελ. Τον Αύγουστο του 2021, η Kerry Condon και ο Barry Keoghan προστέθηκαν στο καστ. Ο Μπάρι Κίογκαν είχε ξαναπαίξει το 2017 με τον Φάρελ στην ταινία Ο θάνατος του ιερού ελαφιού του Λάνθιμου.
Τα γυρίσματα ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2021 στο νησί Ίνισμορ πριν μεταφερθούν στη νήσο Άκιλ αργότερα εκείνο τον μήνα. Οι τοποθεσίες που χρησιμοποιούνται στο Άκιλ περιλαμβάνουν το Cloughmore (η πάμπ), το Purteen Harbor (το κατάστημα της O'Riordan), το Keem Bay (το σπίτι του Κολμ Ντόχερτι), τη λίμνη Corrymore (το σπίτι της κυρίας McCormick) και την εκκλησία St.Thomas στο Dugort. Η οικία του Πάτρικ και της Σιομπάν χτίστηκε για της ανάγκες της ταινίας στην περιοχή Gort Na gCapall του Ίνισμορ και τα γυρίσματα διήρκεσαν 3 εβδομάδες. Και η παμπ, όπου διαδραματίζονται πολλές βασικές σκηνές στήθηκε στο Άκιλ για τις ανάγκες τις ταινίας. Τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν στις 23 Οκτωβρίου 2021.[14]
Τα κοστούμια επιμελήθηκε η Ιρλανδή ενδυματολόγος Eimer Ní Mhaoldomhnaigh,[15] αφού μελέτησε τους τρόπους που ντύνονταν οι άνθρωποι στη δυτική Ιρλανδία κατά τη δεκαετία του 1920, βάση αρχειακών φωτογραφιών που απεικόνιζαν ψαράδες και ντόπιους της περιοχής. Όλα τα ρούχα φτιάχτηκαν από την ίδια την Eimer Ní Mhaoldomhnaigh και τους συνεργάτες της, με τη χρήση, όπου αυτό ήταν εφικτό, ιρλανδέζικων νημάτων. Όλες οι φούστες είναι από ιρλανδέζικο λινό ύφασμα. Το παλτό του Κολμ είναι από μαλλί της κομητείας του Ντόνεγκαλ, ενώ το κίτρινο παλτό της Σιομπάν είναι από ιρλανδέζικο μαλλί και λινό. Σε όλη την ταινία δε, κυριαρχούν τα μάλλινα πουλόβερ, χαρακτηριστικά των νησιών Άραν.[16]
Το μοντάζ έγινε από τον Δανό Mikkel E.G. Nielsen και τη φωτογραφία επιμελήθηκε ο Ben Davis, που είχε εργαστεί και στην προηγούμενη βραβευμένη ταινία του ΜακΝτόνα, Οι Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι του 2017.
Υποδοχή
Box office
Η ταινία, σε διάστημα πέντε μηνών, έχει κάνει εισπράξεις στις Η.Π.Α. 10.582.838 δολάρια, στον υπόλοιπο κόσμο 36.943.255 δολάρια, συνεπώς οι παγκόσμιες εισπράξεις φτάνουν τα 47.514.609 δολάρια.[17] Το κόστος παραγωγής της ταινίας ήταν 1.230.000 ευρώ με επιπλέον marketing budget διακόσιες χιλιάδες ευρώ.[18]
Πέρα από τα καθαρά κέρδη που θα αποφέρει η ταινία στους παραγωγούς, τα μαγευτικά τοπία που συμπληρώνουν τη μακάβρια πλοκή, έχουν αρχίσει να λειτουργούν θετικά υπέρ του τουρισμού της δυτικής Ιρλανδίας, μάλιστα ο Ιρλανδικός Οργανισμός Τουρισμού κυκλοφόρησε σχετικό προωθητικό βίντεο, το οποίο έχει ήδη συγκεντρώσει σχεδόν 2 εκατομμύρια προβολές[19] και η επίσημη ιστοσελίδα της νήσου Άκιλ προβάλει τα ακριβή σημεία που έγιναν τα γυρίσματα.[20]
Κριτικές και ερμηνείες
Η ταινία διαδραματίζεται κατά το τέλος του Ιρλανδικού Εμφυλίου Πολέμου και μπορεί να ερμηνευτεί σαν μια μεταφορά του ίδιου του πολέμου. Όπως η κόντρα μεταξύ Κολμ και Πάτρικ, έτσι και ο πόλεμος ήταν μάταιος και άφησε πίσω του μόνο στάχτες και αίμα.
Ο χαρακτήρας του Κόλιν Φάρελ είναι ένας απλός άνθρωπος με απλά θέλω. Δεν έχει άλλες φιλοδοξίες από το να ζήσει μια ήσυχη, ευτυχισμένη ζωή ανάμεσα σε φίλους και οικογένεια. Όταν αυτό ανατρέπεται, ο «καλός άνθρωπος» που πίστευε πως είναι θα αποκαλύψει έναν απεχθή εαυτό. Ο χαρακτήρας του Μπρένταν Γκλίσον αποφασίζει ότι αποζητά την αιωνιότητα και την υστεροφημία πάνω από όλα. Αυτό πιστεύει ότι θα το καταφέρει γράφοντας μουσική και νιώθει πως η παρέα με τον Πάτρικ αποτελεί τροχοπέδη. Το ειρωνικό είναι ότι, στην προσπάθειά να κρατήσει μακριά τον Πάτρικ, θα κόψει τα δάχτυλά του και δεν θα μπορεί πια να παίζει μουσική.
Στην ιρλανδική (και γενικότερα στην κέλτικη) λαογραφία, ένα «banshee»,[21] όπως είναι στον πρωτότυπο τίτλο, είναι ένα θηλυκό υπερφυσικό ον που προμηνύει θάνατο με την απόκοσμη κραυγή του. Στην ταινία αυτό το πρόσωπο είναι η κυρία ΜακΚόρμικ, μια ζοφερή και εντελώς ανατριχιαστική ηλικιωμένη γυναίκα, που παίζει έναν συμβολικό ρόλο στην ταινία. Όπως και ένα μυθικό «banshee», είναι ένας ανεπιθύμητος προάγγελος του θανάτου, υπενθυμίζοντας στους θεατές ότι ο θάνατος είναι πάντα παρών — βλέποντας και περιμένοντας.
Το τέλος της ταινίας συμβολίζει τις εντάσεις και το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ της Ιρλανδίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, που εκπροσωπούνται από τον Κολμ και τον Πάτρικ, και τα τραγικά αποτελέσματα της σύγκρουσης μεταξύ τους.[22]
Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος δημιούργησε μια σειρά από εξαιρετικά καλοσχεδιασμένους χαρακτήρες, που κεντούν πάνω σε ένα άψογο σενάριο και διαλόγους που δεν χτυπούν ούτε μια λάθος νότα. Με φόντο τον Ιρλανδικό εμφύλιο πόλεμο που μαίνεται στην αντίπερα όχθη, το φιλμ, ακολουθεί τη σύγκρουση νοοτροπιών ανάμεσα στους δύο ήρωές του.[23]
Ο ΜακΝτόνα ζωγραφίζει μια εικόνα της παλιάς Ιρλανδίας: ένα περίεργο αλλά συγκινητικό μέρος, γεμάτο με καταστροφικά αρσενικά, που παλεύουν με την αγροτική μοναξιά και την απομόνωση.[24]
Βραβεία και υποψηφιότητες
Η ταινία έχει λάβει πάνω από 340 υποψηφιότητες και έχει κερδίσει περισσότερα από 140 βραβεία.[25] Μερικά από αυτά έχουν ως εξής:
