Το Σουφριέρ Χιλς (Soufrière Hills) είναι ενεργό ηφαίστειο στο Μοντσερράτ, ένα Βρετανικό Υπερπόντιο Έδαφος στην Καραϊβική. Η κορυφή Τσανς Πηκ έχει ύψος 915 μέτρα και θεωρείται η ψηλότερη του ηφαιστείου και του νησιού, όμως ο νέος δόμος που δημιούργηθηκε από το 1995 και μετά υπολογίζεται ότι έχει ύψος μεγαλύτερο από 930 μέτρα (2006)[1]. Αποτελείται από μια σειρά ηφαιστειακών δόμων οι οποίοι βρίσκονται σε μια ζώνη με ανατολική-νοτιο-ανατολική κατεύθυνση. Το Σουφριέρ Χιλς, ύστερα από μια μεγάλη περίοδο κατά την οποία παρέμεινε ανενεργό, ενεργοποιήθηκε το 1995 και συνεχίζει να εκρήγνυται έκτοτε. Οι εκρήξεις του έχουν ως αποτέλεσμα το μισό Μοντσερράτ να μην είναι κατοικήσιμο και έχουν καταστρέψει το Πλύμουθ, την πρωτεύουσα του νησιού, με αποτέλεσμα την εκκένωσή της. Σχεδόν τα 2/3 του πληθυσμού του Μοντσερράτ το έχουν εγκαταλείψει εξαιτίας των εκρήξεων.
Το ηφαίστειο έχει ανδεσιτική σύσταση και η τρέχουσα δραστηριότητα του ηφαιστείου περιλαμβάνει περιόδους ανάπτυξης του δόμου οι οποίες διακόπτονται από περιόδους μερικής κατάρρευσης του δόμου που έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πυροκλαστικών ροών, παραγωγή στάχτης και εκρηκτικές εκρήξεις. Το ηφαίστειο παρακολουθείται από το Ηφαιστειακό Παρατηρητήριο του Μοντσερράτ (Montserrat Volcano Observatory).
Ηφαιστειακή δραστηριότητα
Μια έκρηξη περίπου το 2000 π.Χ. (+/- 75 χρόνια) είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία του Αγγλικού Κρατήρα (English's Crater), ο οποίος έχει διάμετρο 1 χιλιόμετρο. Κατά τη διάρκεια της έκρηξης, η κορυφή του ηφαιστείου κατέρρευσε με αποτέλεσμα τη δημιουργία κατολίσθησης. Ο κρατήρας έχει ένα μεγάλο χάσμα στα ανατολικά. Το 1630 (+/- 50 χρόνια) μια έκρηξη του ηφαιστείου δημιούργησε το δόμο Κάστελ Πηκ.[2]
Έκρηξη του 1995-1999
Το ηφαίστειο παρέμεινε ανενεργό στην καταγγεγραμένη ιστορία του νησιού. Σεισμική δραστηριότητα έλαβε χώρα το 1897-1898, 1933-1937 και ξανά το 1966-1967. Τελικά το ηφαίστειο εξερράγη τις 18 Ιουλίου 1995, η πρώτη του έκρηξη από τον 17ο αιώνα. Όταν πυροκλαστικές ροές και ροές λάσπης άρχισαν να γίνονται συχνές, η πρωτεύουσα, το Πλύμουθ εκκενώθηκε και μερικές εβδομάδες αργότερα, μια πυροκλαστική ροή έθαψε τη πόλη σε ένα στρώμα ηφαιστειακών υλικών αρκετά μέτρα βαθύ.
Η πρώτη φρεατική έκρηξη έλαβε χώρα τις 21 Αυγούστου 1995, που οδήγησε στην πρώτη εκκένωση του Πλύμουθ και νότιου Μοντσερράτ με την απομάκρυνση περίπου 6.000 ατόμων, οι οποίοι τελικά επέστρεψαν στις εστίες τους μετά από δύο εβδομάδες. Στα μέσα Νοεμβρίου 1995 άρχισε η δημιουργία ενός ανδεσιτικού δόμου λάβας. Οι πρώτες πυροκλαστικές ροές έλαβαν χώρα τις πρώτες δύο μέρες του Δεκεμβρίου, με αποτέλεσμα η περιοχή να εκκενωθεί ξανά. Οι εκρήξεις κάλυψαν το Πλύμουθ, το οποίο βρίσκεται 6 χιλιόμετρα από το ηφαίστειο, με παχύ στρώμα στάχτης. Μεγάλες πυροκλαστικές ροές άρχισαν τις 31 Μαρτίου 1996, γεγονός που οδήγησε στην απόφαση για την οριστική εκκένωση του Πλύμουθ. Το Μάιο του 1996 οι πυροκλαστικές ροές άρχισαν να φτάνουν μέχρι τη θάλασσα.[3]
Το Πλύμουθ τον Ιούλιο του 1997, αφότου καλύφθηκε με ηφαιστειακή στάχτη
Οι πρώτες μαγματικές εκρήξεις άρχισαν να λαμβάνουν χώρα το Σεπτέμβριο του 1996, καθώς ο ηφαιστειακός δόμος συνέχισε να μεγαλώνει. Μια μεγάλη έκρηξη στις 25 Ιουνίου 1997 δημιούργησε μια πυροκλαστική ροή η οποία σκότωσε 19 ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους 8. Το αεροδρόμιο του Μοντσερράτ βρισκόταν ακριβώς στο δρόμο της πυροκλαστικής ροής και καταστράφηκε τελειώς,[4] όπως και το λιμάνι του Πλύμουθ. Μετέπειτα μεγάλες πυροκλαστικές ροές μέσα στον Ιούλιο κάλυψαν εκ νέου το Πλύμουθ. Τον Αύγουστο έλαβε χώρα μια σειρά βουλκανικών εκρήξεων, οι οποίες συνοδεύονταν από πυροκλαστικές. Μια δεύτερη σειρά 75 βουλκανικών εκρήξεων έλαβε χώρα από τις 22 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 21 Οκτωβρίου 1997. Τις 26 Δεκέμβριου 1997 ένα μεγάλο τμήμα του δόμου κατέρρευσε με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων πυροκλαστικών ροών. Τελικά η άνοδος του μάγματος σταμάτησε το 1998. Ο δόμος συνέχισε να μεγάλωνει το 1999.[3] Η έκρηξη τελικά τελείωσε τον Οκτώβριο του 2003, με τη μεγαλύτερη μέχρι τότε κατάρρευση του δόμου.
Εξαιτίας της έκρηξης από τους 10.500 κατοίκους του νησιού σε αυτό είχαν παραμείνει μέχρι το 1998 οι 3.000. Από αυτούς οι 4.000 μετοίκησαν στο Ηνωμένο Βασίλειο.[5] Η τουριστική βιομηχανία του Μοντσερράτ καταστράφηκε, αν και τώρα έχει αρχίσει να αναγεννάται. Οι κυβερνήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και του Μοντσερράτ πρωτοστάτησαν στις προσπάθειες βοήθειας, συμπεριλαμβανομένης της παροχής 41 εκατομμυρίων λιρών. Παρόλα αυτά, έλαβαν χώρα εξεγέρσεις καθώς θεωρούσαν ότι η Βρετανική κυβέρνηση δεν βοηθούσε αρκετά. Τελικά, δόθηκαν ακόμη 10 εκατομμύρια λίρες από τη Γραμματέα Διεθνούς Ανάπτυξης Κλερ Σορτ, με αποτέλεσμα την παραίτηση του Μπέρτραντ Όσμπορν, τότε Ανώτερο Υπουργό, επειδή δεν απαίτησε μια καλύτερη προσφορά. Το βρετανικό αντιτορπιλικόHMS Liverpool ανέλαβε την μετακίνηση των κατοίκων σε άλλα νησιά, όπως η Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, η οποία προειδοποίησε ότι δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί με τόσους πρόσφυγες.[6]
Δορυφορική εικόνα του Μοντσερράτ τις 19 Οκτωβρίου 2009, όπου διακρίνεται η δραστηριότητα του Σουφριέρ Χιλς με στήλες ατμού.
Μετέπειτα δραστηριότητα
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα ήταν σε χαμηλά επίπεδα στο τέλος του 2003 και στην αρχή του 2004, με μερικές κατολισθήσεις και σεισμούς. Τις 3 Μαρτίου 2004 παρατηρήθηκε μερική κατάρρευση του ηφαιστειακού δόμου που προκάλεσε έκρηξη και πυροκλαστικές ροές. Η εκρηκτική στήλη έφτασε σε ύψος 6 χιλιομέτρων πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Η δραστηριότητα στο ηφαίστειο ξεκίνησε ξανά το 2005 με ανάπτυξη του δόμου λάβας η οποία τελείωσε το 2007. Ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν ακόμη ταχύτερος. Ύστερα από μια περίοδο το 2007-2008 που η ανάπτυξη σταμάτησε και έλαβαν χώρα πυροκλαστικές ροές.[7]
Η ανάπτυξη του δόμου άρχισε πάλι το 2009, αυτή τη φορά προς τα δυτικά.[7] Κατά τη φάση αυτή η ανάπτυξη ήταν γρήγορη, μέχρι και 5 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο και σημαδεύτηκε από βουλκανικές εκρήξεις τις 8, 10 (έλαβαν χώρα 2 εκρήξεις) Ιανουαρίου και 5 και 8 Φεβρουαρίου 2010 με πυροκλαστικές ρόες που είχαν μήκος μέχρι 6 χιλιόμετρα. Τελικά ο ηφαιστειακός δόμος κατέρρευσε τις 11 Φεβρουαρίου 2010. Η κατάρρευση συνοδεύτηκε από ισχυρές εκρήξεις και πυροκλαστικές ροές που έφτασαν μέχρι τη θάλασσα, σχηματίζοντας ένα δέλτα. Η εκρηκτική στήλη έφτασε σε ύψος 15 χιλιομέτρων.[8]
