PROFILPELAJAR.COM

Ο Πρώτος Μεσσηνιακός Πόλεμος (735 π.Χ. - 715 π.Χ.), ήταν ο πρώτος πόλεμος μεταξύ των Μεσσήνιων και των Σπαρτιατών. Υπήρξε μία επίπονη επεκτατική προσπάθεια των Σπαρτιατών διάρκειας είκοσι ετών, της οποίας η κατάληξη ήταν η επικράτηση των Σπαρτιατών και την κατάληψη του βασιλείου των Αιπυτιδών.

Υπάρχουν δύο διαφορετικές εκδοχές σχετικά με τα αίτια που οδήγησαν στο ξεκίνημα του πολέμου. Η μία προέρχεται από τους Μεσσήνιους και η άλλη από τους Σπαρτιάτες. Και των δύο εκδοχών όμως τα αίτια, ήταν μάλλον απλά αφορμές, καθώς ο Μεσσηνιακός και ο Σπαρτιατικός στρατός προετοιμάζονταν χρόνια πριν την εκδήλωση του πολέμου.

Σπαρτιατική εκδοχή

Στα σύνορα της Μεσσηνίας και της Λακωνίας, (στην περιοχή Βόλιμνος της σημερινής Αρτεμισίας Καλαμάτας), υπήρχε το ιερό της Λιμνάτιδος Αρτέμιδος, όπου κάθε χρόνο γίνονταν ετήσιες γιορτές, στις οποίες συμμετείχαν Μεσσήνιοι και Σπαρτιάτες, καθώς και κάτοικοι άλλων πόλεων.

Οι Σπαρτιάτες υποστήριξαν, πως το έτος της 3ης Ολυμπιάδας (το 764 π.Χ.), κατά τη διάρκεια της γιορτής προς τιμή της θεάς Αρτέμιδος ^[1], κάποιοι Μεσσήνιοι απήγαγαν τις νεαρές Σπαρτιάτισσες ιέρειες του ναού και σκότωσαν τον βασιλιά της Σπάρτης Τήλεκλο.

Μεσσηνιακή εκδοχή

Η εκδοχή των Μεσσηνίων διαδραματίζεται στην ίδια γιορτή. Οι Μεσσήνιοι υποστήριξαν πως οι Σπαρτιάτες είχαν από καιρό επεκτατικά σχέδια προς τη Μεσσηνία και κατά τη γιορτή της Αρτέμιδας σχεδίασαν να σκοτώσουν τους Μεσσήνιους άρχοντες και βασιλιάδες, στέλνοντας μερικούς νεαρούς Σπαρτιάτες, οι οποίοι ήταν ντυμένοι με γυναικεία ρούχα και στολίδια, στο στρατόπεδο των Μεσσηνίων. Κάποιος όμως από τους Μεσσήνιους αντιλήφθηκε την παγίδα και το αποτέλεσμα ήταν οι νεαροί άνδρες, μαζί με τον Τήλεκλο, να σκοτωθούν στη συμπλοκή.

Παυσανίας

Ο Παυσανίας υποστήριξε πως η εκδοχή των Μεσσηνίων ήταν πιο βάσιμη.

Σταδιακά δημιουργήθηκε μίσος μεταξύ των δύο λαών.

Ο πόλεμος

Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει πόλεμος μετά από 25 χρόνια, ένα χρόνο πριν από την 9η Ολυμπιάδα (το 743 π.Χ.) μετά την αιφνιδιαστική νυχτερινή επίθεση των Σπαρτιατών στην Άμφεια. Οι Μεσσήνιοι οχυρώθηκαν και ενίσχυσαν την Ιθώμη, ενώ ζήτησαν χρησμό από τους Δελφούς. Ο χρησμός έλεγε πως έπρεπε να θυσιαστεί μια παρθένα κοπέλα για να μείνουν ασφαλείς, με αποτέλεσμα ο Αριστόδημος να θυσιάσει την κόρη του.

Οι Σπαρτιάτες, μαθαίνοντας για την θυσία αυτή, φοβούμενοι την επαλήθευση του χρησμού, έμειναν για αρκετά χρόνια μακριά από την Ιθώμη. Ο Αριστόδημος έγινε νέος βασιλιάς της Μεσσηνίας και οδήγησε το στρατό του σε μια επίθεση ενάντια στους Σπαρτιάτες, κάνοντάς τους να υποχωρήσουν πίσω στη Λακωνία. Οι Σπαρτιάτες κατέληξαν πως έπρεπε να ζητήσουν και αυτοί χρησμό από τους Δελφούς. Τελικά επιτέθηκαν και σκότωσαν τον ηγέτη της Μεσσηνίας. Το αποτέλεσμα ήταν να πέσει η Ιθώμη και οι Μεσσήνιοι είτε να καταφύγουν σε άλλες περιοχές (και κυρίως στην κάτω Ιταλία όπου ίδρυσαν την πόλη Μεσσήνη), είτε να υποδουλωθούν ^[2].

Κληρονομιά

Περίπου 45 χρόνια αργότερα, μια έξεγερση των Μεσσήνιων, οδήγησε στο Δεύτερο Μεσσηνιακό Πόλεμο.

Υποσημειώσεις

↑ Pausanias, tr. W.H.S. Jones and H.A. Ormerod (1918) Description of Greece. Robert Hale Ltd., London, Book 4, IV, 1-3.
↑ Smith, William. (2000 March, 01). Early History of Peloponnesus and Sparta to the end of the Messenian Wars, B.C. 668. A Smaller History of Ancient Greece (chapter IV, pg 10).