Η Πολιτιστική Κληρονομιά της Σερβίας (σερβικά: Културна добра Србийе) αντιπροσωπεύει το σύνολο της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς στη Σερβία (συμπεριλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου), όπως ορίζεται από το νόμο της Σερβίας για τα πολιτιστικά αγαθά. Μερικά από τα μνημεία εθνικής κληρονομιάς στη Σερβία είναι επίσης μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.[1]
Ταξινόμηση
Η πολιτιστική κληρονομιά της Σερβίας ταξινομείται και κατηγοριοποιείται από τη νομοθεσία της χώρας. Μεταξύ άλλων, χωρίζεται σε δύο κύριες ομάδες, με την πρώτη από τις οποίες να περιλαμβάνει την υλική πολιτιστική κληρονομιά (όπως έργα τέχνης, ιστορικά μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους, εξέχοντα αρχιτεκτονικά κτίρια, αρχειακά και μουσειακά αντικείμενα, παλιά και σπάνια βιβλία, πολιτιστικά τοπία) και η δεύτερη να περιλαμβάνει την άυλη πολιτιστική κληρονομιά (όπως λαογραφία, παραδόσεις, γλώσσα, γνώση).
Η υλική πολιτιστική κληρονομιά ταξινομείται περαιτέρω σε ακίνητη και κινητή. Η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει ιστορικά και αρχιτεκτονικά μνημεία, ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους, πολιτιστικά και ιστορικά τοπία. Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει έργα τέχνης, αρχειακά και μουσειακά αντικείμενα, παλιά και σπάνια βιβλία κλπ.
Προστασία
Η διατήρηση και προστασία των χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς στη Σερβία βρίσκεται υπό την ευθύνη του Εθνικού Ινστιτούτου Προστασίας Πολιτιστικών Μνημείων.[2] Το Ινστιτούτο διαθέτει και επεξεργάζεται το λεγόμενο «Κεντρικό Μητρώο Πολιτιστικής Κληρονομιάς».[3] Το μητρώο απαριθμεί επί τους παρόντος 2.458 περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς που χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες: πολιτιστικά μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικά ορόσημα και χωροταξικές πολιτιστικές-ιστορικές μονάδες. 200 από τα παραπάνω ταξινομούνται ως «εξαιρετικής σημασίας» και, ως εκ τούτου, έχουν δικαίωμα υψηλότερου επιπέδου προστασίας.[4] Επιπλέον 582 ταξινομούνται ως «μεγάλης σημασίας», ενώ τα υπόλοιπα χαρακτηρίζονται ως «αταξινόμητα».[3][5]
Πολιτιστική Κληρονομιά Εξαιρετικής Σημασίας
Οι χώροι αυτοί απολαμβάνουν το υψηλότερο επίπεδο κρατικής προστασίας, όπως ορίζεται από την νομοθεσία. Ένα μνημείο για να περιλαμβάνεται στη λίστα, πρέπει να πληρεί τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες ιδιότητες:[3]
Διαθέτει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά την κοινωνική, ιστορική και πολιτιστική ανάπτυξη του έθνους και την ανάπτυξη του φυσικού περιβάλλοντος του έθνους
Πιστοποιεί κρίσιμα ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες και τις δραστηριότητές τους στην ιστορία του έθνους
Είναι μια μοναδική ή σπάνια αναπαράσταση ανθρώπινης δημιουργικότητας, μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, ή ένα μοναδικό παράδειγμα φυσικής ιστορίας.
Αποκαλύπτει εξέχουσα καλλιτεχνική ή αισθητική αξία.
Đorđević, Života· Pejić, Svetlana, επιμ. (1999). Cultural Heritage of Kosovo and Metohija. Belgrade: Institute for the Protection of Cultural Monuments of the Republic of Serbia.
Todić, Branislav· Čanak-Medić, Milka (2013). The Dečani Monastery. Belgrade: Museum in Priština.
Živković, Tibor· Bojanin, Stanoje· Petrović, Vladeta, επιμ. (2000). Selected Charters of Serbian Rulers (XII-XV Century): Relating to the Territory of Kosovo and Metohia. Athens: Center for Studies of Byzantine Civilisation.