Η Παμφυλία Ταναϊλίδη (αζερικά: Panfiliya Tanailidi, γεννημένη το 1891 στο Μπασκάντ - απεβίωσε στις 15 Οκτωβρίου 1937 στο Μπακού) ήταν ηθοποιός από το Αζερμπαϊτζάν ελληνοποντιακής καταγωγής.
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στον ορεινό χωριό Μπασκάντ στο ουγιέζντ του Ζανγκεζούρ στο κυβερνείου της Ελιζαμπέταπολ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (σήμερα Μουσκ στην επαρχία Σιουνίκ της Αρμενίας) με την καταγωγή των γονέων της να είναι από το Καρς της σημερινής Τουρκίας. Πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνή το 1905 στην Τυφλίδα όπου συμμετείχε σε διάφορους θιάσους. Στα πρώτα της βήματα, συμμετείχε σε παραστάσεις γνωστών δραματουργών, όπως του Ουζεγίρ Χατζιμπέγιοφ, του Ζαφάρ Ζάμπαρλι, του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ και πολλών άλλων, τόσο στα αζερικά όσο και στα ελληνικά. Το 1917, περιόδευσε μαζί με άλλους γνωστούς Αζέρους ηθοποιούς της εποχής στο Ιράν. Το 1919, ήταν η χρονιά που ρόλος έγινε ευρύτερα γνωστή λόγω της ερμηνείας στον ρόλο της "Asya" στο έργο του Χατζιμπέγιοφ "Arshin Mal Alan". Το 1924, εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Μπακού και εργάστηκε στο Κρατικό Δραματικό Θέατρο του Αζερμπαϊτζάν. Αργότερα, συμμετείχε στις ταινίες "Ismat" (1934) και "Almaz" (1936).[1]
Το 1937, η Σοβιετική Κυβέρνηση την κατηγόρησε ότι λειτουργούσε ως πράκτορας του Ιράν. Η στενή της φιλία με την Γκοβχάρ Χατζίεβα, μιας Αζέρας συναδέλφου της που είχε μεταναστεύσει το 1920 στο Ιράν, καθώς και με τον Αχμέτ Τρίνιτς, έναν δημοσιογράφο γεννημένο στην Αλβανία που φυλακίστηκε το 1936 και αυτοκτόνησε τον επόμενο χρόνο, αρκούσε για να τεκμηριώσει την κατηγορία της κατασκοπείας και στην ίδια. Μετά από δεκαπεντάλεπτη δίκη, καταδικάστηκε με την εσχάτη των ποινών και τυφεκίστηκε από εκτελεστικό απόσπασμα στις 15 Οκτωβρίου 1937. Ο τόπος ταφής της παραμένει ακόμα και σήμερα άγνωστος. Μετά θάνατον, το 1957, η Παμφυλία Ταναηλίδη απαλλάχθηκε των κατηγοριών.[1]
Θεωρείται ότι υπήρξε θύμα της Μεγάλης Εκκαθάρισης εναντίον του πληθυσμού ελληνικής καταγωγής στην περιοχή του Καυκάσου.[2] Υπήρξε δεινή ομιλήτρια τέσσερα γλωσσών, όπως ποντιακά ελληνικά, αζέρικα, τούρκικα και γεωργιανά. Υπήρξε φανατική καπνίστρια, ενώ σύμφωνα με τον ποιητή Σουλεϊμάν Ρουστάμ, ένας από τους λόγους που οδήγησαν τις αρχές στη σύλληψή της, ήταν η προτίμηση που είχε η ίδια στα ιρανικά τσιγάρα, εν αντιθέσει με τα σοβιετικά, που τα θεωρούσε ευτελή.
Παραπομπές
