Πάουλ Κρέτσεν

Πάουλ Κρέτσεν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Paul Jozef Crutzen (Ολλανδικά)
Γέννηση3  Δεκεμβρίου 1933[1][2][3]
Άμστερνταμ[4][5][6]
Θάνατος28  Ιανουαρίου 2021[7][8]
Μάιντς[5][6]
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο των Κάτω Χωρών[9]
Γερμανία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΟλλανδικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά[10]
Ολλανδικά
Αγγλικά[11]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Στοκχόλμης (έως 1973)[9]
Ignatius Gymnasium
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταχημικός[12]
μηχανικός
διδάσκων πανεπιστημίου[9]
κλιματολόγος
πανεπιστημιακό στέλεχος
μετεωρολόγος[13]
ερευνητής
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Ουτρέχτης
Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια
Πανεπιστήμιο του Μάιντς[14]
Δήμος Άμστερνταμ[15]
Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης (από 1958)[9]
Max Planck Institute for Chemistry (1980–2000)[16]
Περίοδος ακμής1980 - 2019
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΒραβείο Νόμπελ Χημείας (1995)[17][18]
βραβείο Τάιλερ περιβαλλοντικού επιτεύγματος (1989)
βραβείο περιβάλλοντος Βόλβο (1991)
εταίρος του Αλεξάντερ φον Χούμπολτ
βραβείο έρευνας Μαξ Πλανκ (1994)
Leo Szilard Lectureship Award (1985)[19]
Ταξιάρχης του Τάγματος του Ολλανδικού Λέοντος (26  Απριλίου 1996)[20]
Μεγαλός Ταξιάρχης του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας με αστέρα
Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Λιέγης
επίτιμος διδάκτωρ του Καθολικού Πανεπιστημίου του Λουβέν
επίτιμος διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
βραβείο Χούμπολτ
εταίρος της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης
Χρυσό μετάλλιο Λομονόσοφ (2019)
honorary doctor of Ca' Foscari University of Venice (2010)
German Environmental Prize (1994)[21]
αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (2006)[22]
d:Q117250955 (17  Ιουλίου 1997 και 24  Οκτωβρίου 1997)[23][12]
honorary doctorate from Joseph Fourier University (1  Ιανουαρίου 2005)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Πάουλ Γιόζεφ Κρέτσεν (Paul Jozef Crutzen, 3 Δεκεμβρίου 1933 – 28 Ιανουαρίου 2021[24][25]) ήταν Ολλανδός χημικός της ατμόσφαιρας, κάτοχος Βραβείου Νόμπελ Χημείας από το 1995.[26][27][28] Είναι γνωστός για τις έρευνές του στην climate change και για τη διάδοση του όρου «ανθρωπόκαινος», που περιγράφει τη σημερινή γεωλογική εποχή, κατά την οποία οι ανθρώπινες δραστηριότητες ασκούν μεγάλη επίδραση στο σύνολο της Γης.

Οικογένεια και σπουδές

Η παιδική ηλικία του Κρέτσεν άρχισε λίγα μόλις χρόνια πριν ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Πήγε στο δημοτικό λίγους μήνες μετά την κατάληψη της Ολλανδίας από τη Γερμανία. Μετά από πολλές καθυστερήσεις και αλλαγές σχολείων εξαιτίας των πολεμικών συνθηκών, ο Κρέτσεν τελείωσε το δημοτικό και πήγε στο γυμνάσιο το 1946, όπου έμαθε να μιλάει καλά γαλλικά, αγγλικά και γερμανικά. Εκτός από την κλίση του προς τις ξένες γλώσσες, εστίασε και στις φυσικές επιστήμες. Μετά το σχολείο, εισάχθηκε σε μία τεχνική σχολή με προοπτική να γίνει πολιτικός μηχανικός, διακόπτοντας για να υπηρετήσει υποχρεωτική στρατιωτική θητεία 21 μηνών. Κατόπιν σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, παίρνοντας «μάστερ» το 1963 και διδακτορικό (σουηδ. Filosofie Licentiat) με άριστα στη μετεωρολογία το 1968. Ο τίτλος της διδακτορικής διατριβής του ήταν Προσδιορισμός των παραμέτρων που εμφανίζονται στην «ξηρή» και στην «υγρή» φωτοχημική θεωρία για το όζον της στρατόσφαιρας. Συνέχισε εκπονώντας και διατριβή επί υφηγεσία (σουηδ. Filosofie Doctor) με τίτλο Επί της φωτοχημείας του όζοντος στη στρατόσφαιρα και την τροπόσφαιρα, και ρύπανση της στρατόσφαιρας από αεροσκάφη μεγάλου υψομέτρου (1973), υπό τους Βρετανούς καθηγητές της Οξφόρδης Τζων Θ. Χάφτον και Ρ.Π. Γουέιν.

Οι έρευνες και η σταδιοδρομία του

Ο Κρέτσεν ερεύνησε κυρίως θέματα χημείας της ατμόσφαιρας.[29][30][31][32][33][34] Είναι πιο γνωστός για τις έρευνές του σχετικώς με την «τρύπα του όζοντος». Το 1970 υπέδειξε[35] ότι οι εκπομπές υποξειδίου του αζώτου (), ενός σταθερού αερίου που παράγεται από βακτήρια του εδάφους, μπορούν να επηρεάζουν την ποσότητα του μονοξειδίου του αζώτου (NO) στη στρατόσφαιρα: έδειξε ότι το φθάνει πράγματι στη στρατόσφαιρα, όπου μετατρέπεται σε NO. Κατόπιν υπέδειξε ότι η αυξανόμενη χρήση λιπασμάτων θα μπορούσε να είχε αυξήσει τις εκπομπές σε υψηλότερα από τα φυσικά επίπεδα και ότι αυτό θα ισοδυναμούσε με αύξηση του NO στη στρατόσφαιρα και θα μπορούσε να επηρεάσει το στρώμα του όζοντος. Το επόμενο έτος ο Κρέτσεν και ανεξάρτητα από αυτόν ο Χάρολντ Τζόνστον υπεστήριξαν ότι οι εκπομπές NO από τα τότε προτεινόμενα επιβατικά υπερηχητικά αεροσκάφη, που θα πετούσαν στην κατώτερη στρατόσφαιρα, θα μπορούσαν επίσης να μειώσουν το στρώμα του όζοντος. Ωστόσο, νεότερες αναλύσεις έχουν αμφισβητήσει τη σημασία μιας τέτοιας εξελίξεως.[36]

Από το 1980 ο Κρέτσεν εργαζόταν στο Τμήμα Χημείας της Ατμόσφαιρας του Ινστιτούτου Χημείας Μαξ Πλανκ[37] στο Μάιντς της Γερμανίας, στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας Σκριπς, στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο και στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σεούλ[38] (Νότια Κορέα). Επιπλέον, επί αρκετά χρόνια υπήρξε έκτακτος καθηγητής Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια και ερευνητής καθηγητής στο Τμήμα Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης.[39]

Η ανθρωπόκαινος εποχή

Ανάμεσα στα ενδιαφέροντα του Κρέτσεν συγκαταλέγεται και η ανθρωπόκαινος εποχή.[40][41] Το έτος 2000, στο δελτίο νο. 41 του Διεθνούς Προγράμματος Γεώσφαιρας-Βιόσφαιρας (IGBP), ο Κρέτσεν και ο παλαιοβιολόγος Γιουτζήν Στέρμερ (Eugene F. Stoermer, 1934-2012), προκειμένου να υπογραμμίσουν τον κεντρικό ρόλο της ανθρωπότητας στην οικολογία και τη γεωλογία, πρότειναν τη χρήση του όρου αυτού για την τρέχουσα γεωλογική εποχή. Ως προς το πότε αυτή άρχισε, έγραψαν:

Ο ορισμός μιας κάπως συγκεκριμένης χρονολογήσεως της ενάρξεως της «ανθρωπόκαινης εποχής» φαίνεται κάπως αυθαίρετη, αλλά προτείνουμε τον ύστερο 18ο αιώνα, αν και γνωρίζουμε ότι μπορούν να γίνουν και εναλλακτικές προτάσεις (κάποιοι ίσως να συμπεριλάβουν ακόμα και ολόκληρη την ολόκαινο). Ωστόσο επιλέγουμε αυτή τη χρονολόγηση επειδή κατά τους δύο τελευταίους αιώνες τα πλανητικά αποτελέσματα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων έχουν καταστεί ευκολοδιάκριτα. Αυτή είναι η περίοδος κατά την οποία δεδομένα από τους πυρήνες πάγου παγετώνων δείχνουν την έναρξη μιας αυξήσεως στις ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις αρκετών αερίων θερμοκηπίου, ιδίως του CO2 και του CH4. Μια τέτοια χρονολογία συμπίπτει επίσης με την ανάπτυξη της ατμομηχανής του Τζέιμς Βατ το 1784.[42]

Η παγκόσμια επιθέρμανση

Ο Στηβ Κόνορ, επιστημονικός συντάκτης της εφημερίδας The Independent, έγραψε το 2006:

Ο Καθηγητής Πάουλ Κρέτσεν, που κέρδισε Βραβείο Nobel το 1995 για την έρευνά του σχετικά με την τρύπα του όζοντος, πιστεύει ότι οι πολιτικές προσπάθειες για τον περιορισμό των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου είναι τόσο αξιολύπητες, ώστε χρειάζεται ένα ριζικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Σε ένα δοκίμιο επιστημονικής πολεμικής που δημοσίευσε στο τεύχος Αυγούστου 2006 του ερευνητικού περιοδικού Climatic Change, γράφει ότι χρειάζεται μία «οδός διαφυγής» εάν η παγκόσμια επιθέρμανση αρχίσει να βγαίνει εκτός ελέγχου.[43]

Ο Κρέτσεν υποστήριξε λύσεις κλιματικής μηχανικής, όπως την τεχνητή μείωση των θερμοκρασιών στην επιφάνεια της Γης με την απελευθέρωση σωματιδίων θείου στην ανώτερη ατμόσφαιρα και άλλων σωματιδίων στην κατώτερη ατμόσφαιρα. Αυτά τα σωματίδια θα ανακλούσαν το ηλιακό φως πίσω στο διάστημα. Η αμφιλεγόμενη αυτή πρόταση θα μπορούσε να μειώσει την επίδραση από τη συσσώρευση αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα που προκαλούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες.[44]

Τον Ιανουάριο του 2008 ο Κρέτσεν δημοσίευσε υπολογισμούς κατά τους οποίους η απελευθέρωση υποξειδίου του αζώτου () κατά την παραγωγή βιοκαυσίμων συνεισέφερε περισσότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη από ό,τι τα ορυκτά καύσιμα που αντικαθιστούσαν.[45]

Τιμητικές διακρίσεις

Εκτός από το Βραβείο Νόμπελ του 1995, ο Κρέτσεν έχει πολλές άλλες τιμητικές διακρίσεις στο ενεργητικό του. Μεταξύ άλλων[46]:

Επιπλέον, το 2002 ανακοινώθηκε ότι ο Κρέτσεν ήταν ο παγκοσμίως περισσότερο αναφερόμενος συγγραφέας στις γεωεπιστήμες, με 2.911 ετεροαναφορές (citations) σε 110 εργασίες του κατά τη δεκαετία 1991-2001.

Προσωπική ζωή

Το 1956 ο Πάουλ Κρέτσεν γνώρισε την Τέρτου Σόινινεν (Terttu Soininen) και τον Φεβρουάριο του 1958 παντρεύτηκαν. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους απέκτησαν μια κόρη, την Ιλόνα. Τον Μάρτιο του 1964 απέκτησαν μία ακόμα θυγατέρα, τη Σύλβια.[26]


Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) SNAC. w60q3dr1. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. crutzen-paul. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ 5,0 5,1 nos.nl/artikel/2366382-nobelprijswinnaar-scheikunde-paul-crutzen-overleden.html.
  6. ↑ 6,0 6,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0259977. Ανακτήθηκε στις 12  Φεβρουαρίου 2024.
  7. ↑ «The Max Planck Institute for Chemistry mourns the loss of its former director and Nobel Laureate Paul J. Crutzen». Max Planck Institute for Chemistry. 28  Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28  Ιανουαρίου 2021.
  8. ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 29  Ιουνίου 2024.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 «Nobelprijswinnaar scheikunde Paul Crutzen overleden». (Ολλανδικά) NOS.nl. Ανακτήθηκε στις 3  Φεβρουαρίου 2021.
  10. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12418538b. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  11. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0259977. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  12. ↑ 12,0 12,1 Gilles Bertrand: «Trois siècles d'université en Bourgogne» Éditions universitaires de Dijon. 2022. ISBN-13 978-2-36441-442-6.
  13. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0259977. Ανακτήθηκε στις 19  Δεκεμβρίου 2022.
  14. ↑ Ανακτήθηκε στις 3  Ιουλίου 2019.
  15. ↑ «Nobelprijswinnaar scheikunde Paul Crutzen overleden». (Ολλανδικά) NOS.nl. Ανακτήθηκε στις 3  Φεβρουαρίου 2021.
  16. ↑ www.mpic.de/4677594/trauer-um-paul-crutzen. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2022.
  17. ↑ «The Nobel Prize in Chemistry 1995». (Αγγλικά) nobelprize.org. Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 3  Φεβρουαρίου 2021.
  18. ↑ «Table showing prize amounts». (Αγγλικά) Ίδρυμα Νόμπελ. Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 3  Φεβρουαρίου 2021.
  19. ↑ aps.org/programs/honors/prizes/szilard.cfm.
  20. ↑ zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-1996-82A-p1-SC5808.html.
  21. ↑ «Deutscher Umweltpreis 1994 - Prof. Dr. Paul Crutzen | Stichwort: Ozonloch erklären und messen». German Federal Environmental Foundation. Ανακτήθηκε στις 5  Οκτωβρίου 2020.
  22. ↑ Ανακτήθηκε στις 1  Μαΐου 2022.
  23. ↑ «Journal officiel de la République française». (Γαλλικά) Journal officiel de la République française.
  24. ↑ «Paul Crutzen, who shared Nobel for ozone work, has died». AP NEWS. 28 Ιανουαρίου 2021. 
  25. ↑ Benner, Susanne, Ph.D. (29 Ιανουαρίου 2021). «Max Planck Institute for Chemistry mourns the loss of Nobel Laureate Paul Crutzen». idw-online.de. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Πρότυπο:Nobelprize
  27. ↑ CV from nobelprize.org
  28. ↑ An Interview - Paul Crutzen talks to Harry Kroto, Vega Science Trust.
  29. ↑ Ramanathan, V.; Crutzen, P.J.; Kiehl, J.T.; Rosenfeld, D. (2001). «Aerosols, Climate, and the Hydrological Cycle». Science 294 (5549): 2119-2124. doi:10.1126/science.1064034. PMID 11739947. Bibcode: 2001Sci...294.2119R. 
  30. ↑ Ramanathan, V.Σφάλμα έκφρασης: Μη αναγνωρισμένη λέξη "etal" (2001). «Indian Ocean Experiment: An integrated analysis of the climate forcing and effects of the great Indo-Asian haze». Journal of Geophysical Research 106 (D22): 28,371–28,398. doi:10.1029/2001JD900133. Bibcode: 2001JGR...10628371R. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-08-09. https://web.archive.org/web/20170809134109/http://www-abc-asia.ucsd.edu/APMEX/Ram%20et%20al-INDOEX-JGR-2001.pdf. Ανακτήθηκε στις 2020-10-12. 
  31. ↑ Andreae, M.O.; Crutzen, P.J. (1997). «Atmospheric Aerosols: Biogeochemical Sources and Role in Atmospheric Chemistry». Science 276 (5315): 1052–1058. doi:10.1126/science.276.5315.1052. 
  32. ↑ Dentener, F.J.; Carmichael, G.R.; Zhang, Y.; Lelieveld, J.; Crutzen, P.J. (1996). «Role of mineral aerosol as a reactive surface in the global troposphere». Journal of Geophysical Research 101 (D17): 22869-22889. doi:10.1029/96jd01818. Bibcode: 1996JGR...10122869D. http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/34491. 
  33. ↑ Crutzen, P.J.; Andreae, M.O. (1990). «Biomass Burning in the Tropics: Impact on Atmospheric Chemistry and Biogeochemical Cycles». Science 250 (4988): 1669-1678. doi:10.1126/science.250.4988.1669. PMID 17734705. Bibcode: 1990Sci...250.1669C. 
  34. ↑ Crutzen, P.J.; Birks, J.W. (1982). «The atmosphere after a nuclear war: Twilight at noon». AMBIO 11 (2/3): 114-125. 
  35. ↑ Crutzen, P.J. (1970). «The influence of nitrogen oxides on the atmospheric content». Q.J.R. Meteorol. Soc. 96 (408): 320-325. doi:10.1002/qj.49709640815. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-08-09. https://web.archive.org/web/20170809090333/http://people.sca.uqam.ca/~gauthier/STA-9850/Crutzen%20(QJRMS%201970).pdf. Ανακτήθηκε στις 2017-04-29. 
  36. ↑ «his article is from the Ozone Depletion FAQ, by Robert Parson colorado.edu with numerous contributions by others. 24 Will commercial supersonic aircraft damage the ozone layer?». 
  37. ↑ «Atmospheric Chemistry: Start Page». Atmosphere.mpg.de. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2008. 
  38. ↑ Choi, Naeun (10 Νοεμβρίου 2008). «Nobel Prize Winner Paul Crutzen Appointed as SNU Professor». Useoul.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2008. 
  39. ↑ Keisel, Greg (1995-11-17). «Nobel Prize winner at Tech». The Technique. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-07-21. https://web.archive.org/web/20110721115700/http://technique.library.gatech.edu/issues/fall1995/nov17/campus3-s.html. Ανακτήθηκε στις 2007-05-22. 
  40. ↑ Zalasiewicz, Jan; Williams, Mark; Steffen, Will; Crutzen, Paul (2010). «The New World of the Anthropocene1». Environmental Science & Technology 44 (7): 2228–2231. doi:10.1021/es903118j. PMID 20184359. Bibcode: 2010EnST...44.2228Z. 
  41. ↑ Steffen, W.; Grinevald, J.; Crutzen, P.; McNeill, J. (2011). «The Anthropocene: conceptual and historical perspectives». Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences 369 (1938): 842–867. doi:10.1098/rsta.2010.0327. ISSN 1364-503X. PMID 21282150. Bibcode: 2011RSPTA.369..842S. 
  42. ↑ «Opinion: Have we entered the "Anthropocene"?». IGBP.net. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2016. 
  43. ↑ Steve Connor (2006-07-31). «Scientist publishes 'escape route' from global warming». The Independent (Λονδίνο). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-07-23. https://web.archive.org/web/20080723132858/http://news.independent.co.uk/environment/article1205975.ece. Ανακτήθηκε στις 2008-10-27. 
  44. ↑ Crutzen, Paul J. (Αύγουστος 2006). «Albedo enhancement by stratospheric sulfur injections: a contribution to resolve a policy dilemma?». Climatic Change 77 (3-4): 211-219. doi:10.1007/s10584-006-9101-y. Bibcode: 2006ClCh...77..211C. 
  45. ↑ Crutzen, P.J.; Mosier, A.R.; Smith, K.A.; Winiwarter, W. (2008). «N2O release from agro-biofuel production negates global warming reduction by replacing fossil fuels». Atmos. Chem. Phys. 8 (2): 389-395. doi:10.5194/acp-8-389-2008. http://pure.iiasa.ac.at/13272/1/acp-8-389-2008.pdf. 
  46. ↑ «CV of Prof. Dr. Paul J. Crutzen». Mpch-mainz.mpg.de. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2008. 
  47. ↑ «P.J. Crutzen». Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2015. 
  48. ↑ «Professor Paul Crutzen ForMemRS: Foreign Member». Λονδίνο: Royal Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Οκτωβρίου 2015. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι