Ο ηθοποιός Κρίστοφερ Γουόκεν σε μονόλογο στο θεατρικό έργο του 1984 Hurlyburly
Στο θέατρο, μονόλογος (από τις λέξεις μόνος και λόγος)[1] είναι μια ομιλία που παρουσιάζεται από έναν μόνο χαρακτήρα, τις περισσότερες φορές για να εκφράσει τις σκέψεις του δυνατά, αν και μερικές φορές και για να απευθυνθεί απευθείας σε έναν άλλο χαρακτήρα ή στο κοινό. Οι μονόλογοι είναι συνηθισμένοι σε όλο το φάσμα των δραματικών μέσων (θεατρικά έργα, ταινίες[2] κ.λπ.), καθώς και σε μη δραματικά μέσα όπως η ποίηση.[3] Οι μονόλογοι μοιράζονται πολλά κοινά με πολλές άλλους λογοτεχνικούς μηχανισμούς, όπως οι αποστροφές.
Παρόμοιοι λογοτεχνικοί μηχανισμοί
Οι μονόλογοι μοιάζουν με ποιήματα, καθώς περιλαμβάνουν μια «φωνή» που μιλάει, αλλά υπάρχουν διαφορές μεταξύ τους. Για παράδειγμα, ένας μονόλογος περιλαμβάνει έναν χαρακτήρα που συνδέει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του με τον εαυτό του και το κοινό, χωρίς να απευθύνεται σε κανέναν από τους άλλους χαρακτήρες. Ο μονόλογος είναι οι σκέψεις ενός ατόμου που εκφράζονται δυνατά.[4] Οι μονόλογοι διαφέρουν επίσης από τις αποστροφές, στις οποίες ο ομιλητής ή ο συγγραφέας απευθύνεται σε ένα φανταστικό άτομο, άψυχο αντικείμενο ή ιδέα.[5]
Ιστορία
Στο αρχαίο ελληνικό θέατρο, το οποίο αποτελεί την προέλευση του δυτικού δράματος,[6] του συμβατικού κανόνα των τριών ηθοποιών προηγήθηκε ένας κανόνας δύο ηθοποιών, του οποίου προηγήθηκε μια σύμβαση στην οποία μόνο ένας ηθοποιός εμφανιζόταν στη σκηνή μαζί με τον χορό.[7] Η προέλευση του μονολόγου ως δραματικού μηχανισμού, επομένως, δεν έχει τις ρίζες του στον διάλογο. Αντίθετα, ο διάλογος εξελίχθηκε από τον μονόλογο.
Το αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο παρουσίαζε εκτενώς μονολόγους, πιο συχνά από το αρχαίο ελληνικό και το σύγχρονο θέατρο.[8] Ένας από τους βασικούς σκοπούς αυτών των μονολόγων ήταν να υποδείξουν το πέρασμα σημαντικών χορνικών περιόδων (που θα ήταν κουραστικό να παιχτούν σε πραγματικό χρόνο) μέσα στις σκηνές. Αυτός ο τύπος μονολόγου αναφέρεται ως συνδετικός μονόλογος.[9] Άλλοι τύποι μονολόγων περιελάμβαναν «μονόλογους εισόδου»[9] και μονολόγους εξόδου.[10] Σε καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις κύρια συνάρτηση είναι η ένδειξη του χρόνου.[9]
Από το θέατρο της Αναγέννησης και μετά, οι μονόλογοι επικεντρώθηκαν γενικά σε χαρακτήρες που χρησιμοποιούν εκτεταμένο λόγο για να ικανοποιήσουν τη δραματική τους ανάγκη. Το μεταμοντέρνο θέατρο, από την άλλη, συχνά αγκαλιάζει τις παραστατικές πτυχές του μονολόγου, ακόμη και σε σημείο να αμφισβητεί το όριο μεταξύ απεικόνισης χαρακτήρων (π.χ. υποκριτική) και αυτοβιογραφικών λόγων.[11]
Είδη
Παράδειγμα δραματικού μονολόγου από τον Ραφαέλ Μπαρονέζι
Οι εσωτερικοί μονόλογοι αποδίδονται έναν χαρακτήρα που εξωτερικεύει τις σκέψεις του, έτσι ώστε το κοινό να μπορέσει να δει εμπειρίες που διαφορετικά θα ήταν κυρίως εσωτερικές. Αντίθετα, ο δραματικός μονόλογος αποδίδονται από έναν χαρακτήρα που μιλάει σε έναν άλλο χαρακτήρα.[12] Οι μονόλογοι μπορούν επίσης να χωριστούν ως ενεργοί και αφηγηματικοί μονόλογοι. Στον ενεργό μονόλογο, ο χαρακτήρας χρησιμοποιεί την ομιλία του για να πετύχει έναν ξεκάθαρο στόχο, ενώ οι αφηγηματικοί μονόλογοι αποδίδονται απλώς από έναν χαρακτήρα που αφηγείται μια ιστορία και συχνά αναγνωρίζονται από το γεγονός ότι βρίσκονται σε παρελθοντικό χρόνο.[13]
Ακροάσεις
Οι ηθοποιοί του θεάτρου, και μερικές φορές του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, μπορεί να κληθούν να παραδώσουν μονολόγους στε ακροάσεις. Οι μονόλογοι της ακρόασης καταδεικνύουν την ικανότητα ενός ηθοποιού να προετοιμάσει ένα κομμάτι και να δώσει μια παράσταση.[14] Αυτά τα κομμάτια συνήθως περιορίζονται σε δύο λεπτά ή λιγότερο και συχνά συνδυάζονται με έναν αντίθετο μονόλογο: κωμικό και δραματικό. κλασικό και σύγχρονο. Η επιλογή των μονολόγων για μια ακρόαση[15] εξαρτάται συχνά από το θεατρικό έργο ή από τον ρόλο.
