Συντεταγμένες: 39°40′59.686″N 21°2′32.521″E / 39.68324611°N 21.04236694°E / 39.68324611; 21.04236694
Η Μεγάλη Γότιστα είναι ορεινό χωριό στην Ήπειρο και την Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων,[1][2] κτισμένο στις πλαγιές του όρους Λάκμος, σε υψόμετρο 900 μέτρα[1] και μόλις 35 χλμ. ανατολικά από την πρωτεύουσα του νομού τα Ιωάννινα. Τα κοντινότερα χωριά είναι η Μικρή Γότιστα σε απόσταση 1 χλμ. βορειοδυτικά και η Κράψη στα 8 χλμ. νότια από το χωριό.
Πληθυσμός
Με βάση την απογραφή του 2011 στο χωριό ζουν 166 μόνιμοι κάτοικοι[3] ενώ το καλοκαίρι ο αριθμός των κατοίκων υπερβαίνει τους 500. Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία (κυρίως πτηνοτροφία – χοιροτροφία), οι γεωργικές καλλιέργειες, η μελισσοκομία, η αμπελουργία και διάφορες άλλες εποχιακές εργασίες (εργάτες, ξυλοκόποι, κ.λ.π.).
Διοικητική διαίρεση
Η Μεγάλη Γότιστα αναφέρεται επίσημα, μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου, το 1919 στο ΦΕΚ 184Α - 19/08/1919 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Υπάγεται από την 1/1/2011 στο Δήμο Μετσόβου και πιο συγκεκριμένα στη Δημοτική Ενότητα Εγνατίας, σύμφωνα με το σχέδιο διοικητικής δομής του προγράμματος Καλλικράτης.[4]
Αξιοθέατα
- Η βρύση του Παλάσκα, συγκρότημα βρυσών με γέφυρα και καλντερίμια[5] στο σημείο που υπήρχε το σπίτι του ναυάρχου Λεωνίδα Παλάσκα.
- Βρύση Συρράκου, στην κορυφή του χωριού υπάρχει ένα σύνολο βρυσών με πλακόστρωτο περιβάλλοντα χώρο.
- Λιθόκτιστη πλατεία ο «Κόρακας», εκεί βρίσκεται διώροφο πέτρινο κτίριο που κατά τον 18ο και 19ο αιώνα στεγαζόταν το σχολείο και το σχολαρχείο του χωριού, τώρα εκεί στεγάζεται το κοινοτικό καφενείο, ο κοινοτικός ξενώνας, το ιατρείο και προσεχώς λαογραφικό διαδραστικό μουσείο.
- Νεροτριβή-Μαντάνια-Νερόμυλος, το συγκρότημα αυτό βρίσκεται στα νότια του χωριού, έχει αναπαλαιωθεί και έχει τεθεί σε λειτουργία το 2015.
- Ναός των Αγίων Αποστόλων, η κεντρική εκκλησία του χωριού, οι τοιχογραφίες του ιερού χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα.
- Η κορυφή Γκουράσα (2.200 μ.) του όρους Λάκμου στους πρόποδες του οποίου είναι χτισμένη η Μεγάλη Γότιστα. Το βουνό είναι ορειβατικός προορισμός με σηματοδοτημένο μονοπάτι. Από την κορυφή με τις κατάλληλες καιρικές συνθήκες διακρίνει κανείς τον Αμβρακικό κόλπο.
- Λίγο πριν τη σμίξη των δύο ποταμών της Μπαλντούμας βρίσκεται το Γεφύρι της Κυράς, τρίτοξο γεφύρι του 17ου αιώνα που σώζονται μόνο τα δύο τόξα του, είναι ιδιαίτερο μνημείο καθώς η αρχιτεκτονική του έχει έντονο οθωμανικό στοιχείο.[6] Η στρατιωτική γέφυρα της Μπαλντούμας η οποία ήταν η μόνη διάβαση του Αράχθου της παλιάς εθνικής οδού Ιωαννίνων-Θεσσαλονίκης, η γέφυρα βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς στον Δευτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά στήθηκε ξανά από τον Ελληνικό στρατό.
- Η αερογέφυρα του Αράχθου της Εγνατίας Οδού είναι η μεγαλύτερη όλης της Εγνατίας με μήκος 1.036 μ. και 8 + 8 ανοίγματα (στον αριστερό και δεξιό κλάδο).[7]
- Η Αγία Παρασκευή, ένα μικρό παρεκκλήσι χτισμένο με ξερολιθιά του 16ου αιώνα βρίσκεται πιο πάνω από τη Γέφυρα της Κυράς.
Πολιτιστικοί Σύλλογοι
- Πολιτιστικός Σύλλογος Απανταχού Μεγαλογοτιστινών, ιδρύθηκε το έτος 1963 και διοργανώνει κάθε χρόνο το ημερήσιο πανηγύρι των Αγίων Αποστόλων στην πλατεία του χωριού καθώς και την κοπή της Πρωτοχρονιάτικης πίτας.
- Σύλλογος Μεγαλογοτιστινών Αθηνών ο «Παλάσκας»,[8] έτος ίδρυσης 1963 με μεγάλη προσφορά στο χωριό, πρόσφατα εξόπλισε εξ’ ολοκλήρου τον ξενώνα του χωριού.
- Σύλλογος Γυναικών Μικρής Μεγάλης Γότιστας,[8] ιδρύθηκε το 2015 και η δράση του είναι πολύπλευρη, στον πολιτισμό διοργάνωσε την 1η πολιτιστική συνάντηση για την Γότιστα, στον πρωτογενή τομέα με ενημερώσεις, στην ψυχαγωγία αλλά και σε φιλανθρωπικές δράσεις με συλλογή ειδών πρώτης ανάγκης για παιδιά προσφύγων και για ιδρύματα.
- Σύλλογος αιμοδοτών Μικρής-Μεγάλης Γότιστας.
- Μορφωτικός Σύλλογος Μπαλντούμας.
Υπηρεσίες
- Περιφερειακό ιατρείο στην Μπαλντούμα το οποίο λειτουργεί μία φορά την εβδομάδα.
- Αγροτικό ιατρείο στη Μεγάλη Γότιστα.
- Wi-Fi, δωρεάν σε όλη την περιοχή από το Δήμο Μετσόβου.
- Κοινοτικός Ξενώνας Μεγάλης Γότιστας.
Παραπομπές
|
|---|
| Δημοτική Ενότητα Εγνατίας | |
|---|
| Δημοτική Ενότητα Μετσόβου | |
|---|
| Δημοτική Ενότητα Μηλιάς | |
|---|
- Έδρα: Μέτσοβο
- * (Οικισμοί με μη μόνιμο πληθυσμό)
|
