Λοβοτομή (από τα λοβός + τομή, δηλ. κοπή του λοβού) ονομάζεται η χειρουργική διαδικασία κατά την οποία καταστρέφονται τμήματα του μετωπιαίου λοβού του εγκεφάλου σε άτομα με διανοητικές διαταραχές ή ψυχικές ασθένειες, με σκοπό την εξάλειψη των συμπτωμάτων τους.
Ιστορία
Η αρχική ιδέα της λοβοτομής εμφανίστηκε το 1890, και προήλθε από το Γερμανό γιατρό Γκόλτζ, επινοητή του όρου "ψυχεπέμβαση", ο οποίος παρατήρησε πως όταν αφαιρούνταν τμήματα του μετωπιαίου λοβού του εγκεφάλου των άγριων σκυλιών, αυτά ηρεμούσαν.[1]
Η ιδέα της λοβοτομής, με το όνομα λευκοτομή (από τα λευκός + τομή, δηλ. κοπή της λευκής ουσίας του εγκεφάλου), εφαρμόστηκε για πρώτη φορά σε δύο ανθρώπους το 1892 στην Ελβετία, από τον δρ. Gottlieb Burckhardt. Οι άνθρωποι πέθαναν, με αποτέλεσμα η ιδέα να εγκαταλειφθεί.[2]
Ωστόσο, την επέμβαση πραγματοποίησε ο ΠορτογάλοςνευρολόγοςΑντόνιο Μονίζ, σε τουλάχιστον 40 άτομα.[3] Η μέθοδος που εφάρμοσε περιλάμβανε το άνοιγμα τρύπας στο κρανίο του ασθενούς, και την έγχυση αιθυλικής αλκοόλης (οινοπνεύματος) στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου, πράγμα που κατέστρεφε το τμήμα αυτό.[4] Το 1949, ο Μονίζ βραβεύθηκε με βραβείο Νόμπελ για την επίτευξη της λοβοτομής, με το όνομα λευκοτομή.[5]
Το 1936, ο ΑμερικανόςνευρολόγοςΓουόλτερ Τζάκσον Φρήμαν ΙΙ εφάρμοσε μία τροποποιημένη μορφή της λοβοτομής, με το όνομα "προμετωπιαία λοβοτομή". Ανακάλυψε ότι η πρόσβαση στο μετωπιαίο φλοιό μέσω της οφθαλμική κόγχης δεν ήταν εφικτή, έτσι, εφάρμοσε επεμβάσεις πάνω από το βολβό του ματιού. Μία άλλη του μέθοδος, ήταν η εκτέλεση του τρυπανισμού από την περιοχή του αφτιού, με απότομο χτύπημα του τρυπανιού με ένα μικρό σφυρί στο μετωπιαίο φλοιό.[4]
Γνωστές υποθέσεις
Ρόζμαρι Κένεντι, αδερφή του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι, η οποία υπέστη λοβοτομή το 1941, γεγονός που την κατέστησε ανίκανη για το υπόλοιπο της ζωής της.[6]
Χάουαρντ Ντάλλυ, συγγραφέας της αυτοβιογραφίας του, στην ανακάλυψη της τελευταίας περιόδου της ζωής του, όταν έμαθε ότι υπέστη λοβοτομή στην ηλικία των 12 ετών.[7]
Τζάνετ Φρέιμ, Νεοζηλανδή συγγραφέας και ποιήτρια, που έλαβε βραβείο λογοτεχνίας το 1951, μία μέρα πριν από μια προγραμματισμένη λοβοτομή, η οποία τελικά δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.[8]
Γιόσεφ Χασίντ, Πολωνός βιολονίστας και συνθέτης, στον οποίο διαγνώσθηκε σχιζοφρένεια και πέθανε στην ηλικία των 26 ετών, μετά από λοβοτομή.[9]
Ρόουζ Ουίλιαμς, αδερφή του Τένεσι Ουίλιαμς, Αμερικανού συγγραφέα θεατρικών έργων, η οποία υπέστη λοβοτομή, που την άφησε ανίκανη για πάντα. Ο Ουίλιαμς δήλωσε ότι, σε συγκεκριμένα έργα του, εμπνεύστηκε χαρακτήρες και μοτίβα από τη Ρόουζ.[11]
Συχνά αναφέρεται ότι, όταν το 1848 μία σιδερένια βέργα πέρασε κατά λάθος μέσα από το κεφάλι του Φινέας Κέιτζ, αυτό προκάλεσε μία "τυχαία λοβοτομή", ή ότι το γεγονός αυτό ενέπνευσε την ανάπτυξη της χειρουργικής λοβοτομής, έναν αιώνα αργότερα.
Το 2011, ο Daniel Nijensohna, Αργεντινός νευροχειρουργός του Γέιλ, μελέτησε ακτινογραφίες της Εβίτα Περόν, και κατέληξε ότι η ηθοποιός είχε υποστεί λοβοτομή, ως θεραπεία του πόνου και του άγχους τους τελευταίους μήνες της ζωής της.[12]
