Λοίμωξη (αγγλ.: infection) ή λοιμώξεις συμβαίνουν όταν παθογόνοι μικροοργανισμοί (λ.χ. μύκητες ή βακτήρια ή παράσιτα) εισέρχονται στο σώμα ενός ζωντανού οργανισμού, ή του ανθρώπινου οργανισμού, πολλαπλασιάζονται, παράγουν τοξίνες και μολύνοντας τα κύτταρά του, του προκαλούν ασθένειες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, θανατηφόρες ασθένειες.^[1][2] Έτσι, μία μεταδοτική πάθηση, γνωστή και ως μεταδοτική ασθένεια, προκαλείται ως αποτέλεσμα της λοίμωξης.

Οι λοιμώξεις χαρακτηρίζονται από το ζωτικό όργανο που προσβάλλεται σε κάθε περίπτωση. Έτσι διακρίνονται, για παράδειγμα, σε λοιμώξεις του αναπνευστικού, όταν το προσβαλλόμενο όργανο είναι ο ρινοφάρυγγας ή οι πνεύμονες, λοιμώξεις του ουροποιητικού όταν το προσβαλλόμενο όργανο είναι ουροδόχος κύστη ή οι νεφροί κ.α. Η διάκριση αυτή είναι καθοριστική για το είδος των μικροβίων που προκαλούν τη λοίμωξη, τη βαρύτητα της λοίμωξης και την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.

Οι λοιμώξεις μπορούν να προκληθούν από έναν μεγάλο αριθμό παθογόνων μικροοργανισμών, στις περισσότερες των περιπτώσεων από παθογόνα βακτήρια ή ιοί, καθώς και από άλλους τύπους παθογόνων. Οι οργανισμοί που δέχονται την απρόκλητη «επίσκεψη» των παθογόνων αντιδρούν άμεσα με το «αμυντικό» τους σύστημα, το δικό τους ανοσοποιητικό σύστημα. Φλεγμονές δημιουργούνται διά του έμφυτου ανοσοποιητικού συστήματος, επακολουθούμενες από επιπλέον αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού.

Τα βακτήρια είναι μικροοργανισμοί πολύ μικροί για να γίνουν ορατοί με γυμνό μάτι. Το μεγαλύτερο ποσοστό των βακτηρίων δεν είναι επιβλαβές για τον άνθρωπο. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η ανάπτυξή τους σε όργανα όπου φυσιολογικά δεν ευρίσκονται όπως λ.χ. αίμα, εγκέφαλος, καρδιά, και πνεύμονες. Στην περίπτωση αυτή, ο οργανισμός μας κινητοποιεί αμυντικούς μηχανισμούς έναντι των βακτηρίων, προκαλώντας συστηματικές αντιδράσεις.^[3]

Ωστόσο, δεν είναι μόνο τα βακτήρια υπεύθυνα για την εκδήλωση μιας λοίμωξης. Άλλοι μικροοργανισμοί που μπορούν να προκαλέσουν λοίμωξη είναι: οι ιοί, οι μύκητες και τα πρωτόζωα - παράσιτα. Στην περίπτωση αυτή οι λοιμώξεις διαχωρίζονται σε ιογενείς, μυκητιακές και παρασιτικές, αντίστοιχα. Οι ιοί χαρακτηρίζονται από το μικρό τους μέγεθος, την απλή κατασκευή τους και από το γεγονός ότι μπορούν να επιβιώνουν μόνο στο εσωτερικό άλλων κυττάρων. Η μόλυνση του κυττάρου από έναν ιό έχει ως αποτέλεσμα, είτε την παραμονή του ιού σε αυτό, είτε την τροποποίηση των λειτουργιών του ή τέλος, το θάνατό του.

Παραδείγματα λοιμώξεων που προκαλούνται από ιούς στον άνθρωπο είναι το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη, ο έρπης, η ανεμοβλογιά, ορισμένες μορφές ηπατίτιδας κ.α. Ο ιός του HIV που ευθύνεται για τη νόσο του AIDS, αποτελεί άλλη μια περίπτωση ιογενούς λοίμωξης. Οι ιοί δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία με αντιβιοτικά. Η αντιμετώπισή τους περιλαμβάνει υποστηρικτικά μέτρα, όπως για παράδειγμα στο κοινό κρυολόγημα (ανάπαυση, ενυδάτωση, αντιπυρετικά), αλλά και ειδικά φάρμακα (αντιιϊκά), τα οποία διαφοροποιούνται ανάλογα με την περίπτωση. Μια ιογενής λοίμωξη μπορεί να μειώσει την άμυνα του οργανισμού, με συνέπεια η πιθανότητα για μια επιπρόσθετη βακτηριακή λοίμωξη να αυξάνει.

Φαρμακευτικές αγωγές έναντι της θεραπείας των λοιμώξεων, περιλαμβάνουν αντιβιοτικά ευρέως φάσματος, αντιϊικά, αντιμυκητιακά φάρμακα, και πολλά άλλα. Το 2013, περίπου 9,2 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από λομώξεις (ποσοστό 17% του συνόλου των θανάτων).^[4] Ο τομέας της Ιατρικής που ασχολείται επισταμένα με τις λοιμώξεις και ειδικά με τις μεταδοτικές λοιμώξεις ονομάζεται Λοιμωξιολογία.^[5]

Λοιμώξεις προκαλούνται από τα κάτωθι παθογόνα:

• Παθογόνα βακτήρια, λ.χ. Mycobacterium tuberculosis, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Clostridium botulinum, Salmonella spp.
• Ιοί, όπως λ.χ. λύσσας, HIV, Ebola, κορωνοϊοί κ.ά.
• Μύκητες, όπως λ.χ. Candida, Aspergillus, Pneumocystis, Dermatophytes κ.ά., συνήθως υπεύθυνοι για πλήθος δερματικών παθήσεων^[6], όπως επίσης και οι μύκητες Cryptococcus.^[7]
• Παράσιτα^[8], όπως μονοκύτταροι οργανισμοί λ.χ. Plasmodium, Toxoplasma gondii και Babesia, και επίσης Μακροπαράσιτα^[9], όπως νηματώδεις, και διάφορα σκουλήκια.
• Αρθρόποδα, όπως λ.χ. ψείρες, ψύλλοι, τσιμπούρια, τα οποία δύνανται να προκαλέσουν λοιμώξεις.

Λοιμώξεις είναι δυνατό να συμβούν κατά τις επεμβάσεις, οπότε, ονομάζονται χειρουργικές λοιμώξεις. Υπάρχουν δύο ξεχωριστές κατηγορίες παθήσεων που διαφέρουν όσον αφορά την αιτία και τον τρόπο που προκαλούνται. Διακρίνονται σε: α) παθήσεις που ξεκινούν ως φλεγμονές ή λοιμώξεις και απαιτούν για την αντιμετώπισή τους άμεση χειρουργική επέμβαση (σε αντίθεση με άλλες λοιμώξεις που θεραπεύονται και με αντιβιοτικά), και β) μετεγχειρητικές λοιμώξεις που παρουσιάζονται μετά από εγχειρήσεις οποιασδήποτε περιοχής του ανθρώπινου σώματος και έχουν σχέση με τις διάφορες εγχειρητικές τεχνικές.

Μέγιστο πρόβλημα αποτελεί και μία ακόμη κατηγορία: οι νοσοκομειακές λοιμώξεις.^[10] Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις αποτελούν μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας που θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των ασθενών με αύξηση των δεικτών της νοσηρότητας, της θνησιμότητας, καθώς επίσης της διάρκειας και του κόστους νοσηλείας. Η σύγχρονη ιατρονοσηλευτική φροντίδα, ιδιαίτερα των βαρέως πασχόντων ασθενών, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων συνδεόμενες με αυτές, όπως μικροβιαιμία, σχετιζόμενη με κεντρικούς αγγειακούς καθετήρες, ουρολοίμωξη, σχετιζόμενη με ουροκαθετήρες και πνευμονία, σχετιζόμενη με τον αναπνευστήρα. Οι συνηθέστερες νοσοκομειακές λοιμώξεις είναι αυτές του ουροποιητικού συστήματος, του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού συστήματος, του χειρουργικού πεδίου, του αίματος (βακτηριαιμίες), του δέρματος και των μαλακών μορίων.

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   λοίμωξη

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Λοίμωξη