Η Λερναία Ύδρα είναι μυθικό ον με εννέα κεφάλια, το οποίο σκότωσε ο Ηρακλής στον δεύτερο από τους δώδεκα άθλους του.
Εξιστόρηση
Η Λερναία Ύδρα ήταν αθάνατη. Ο μύθος λέει πως ήταν παιδί του Τυφώνα και της Έχιδνας.[1] Την Λερναία Ύδρα την είχε αναθρέψει η Ήρα. Ζούσε στην περιοχή Λέρνη - βαλτότοπος που βρίσκεται νότια του Άργους - απ' όπου πήρε και το όνομά της. Η φωλιά της βρισκόταν σε έναν λόφο κοντά στη λίμνη στην πηγή Αμυμώνη.[2] Σύμφωνα με τον μύθο, όταν ο Ηρακλής έκοβε ένα κεφάλι, έβγαιναν δύο. Μόνο καίγοντας την πληγή με φωτιά κατάφερε να σταματήσει τον πολλαπλασιασμό και αυτό το κατάφερε με τη βοήθεια του ανιψιού του Ιόλαου.[3][4] Το τελευταίο κεφάλι, που ήταν και το κεντρικό κι αθάνατο, το έκοψε και το έθαψε στη γη, για να μην ξαναζωντανέψει. Από το αίμα της ο Ηρακλής έκανε τα βέλη του δηλητηριώδη.[2] Από το δηλητήριο αυτό δεν γλύτωσε ούτε και ο Κένταυρος Νέσσος. Πριν τον θάνατό του, τα χάρισε στον Φιλοκτήτη.[5][6]Όταν τελείωσε τον άθλο αυτό ο Ηρακλής πήγε στον Ευρυσθέα, για να του ανακοινώσει ότι κατάφερε να εκτελέσει την αποστολή αυτή, που του είχε αναθέσει. Ωστόσο, ο Ευρυσθέας δεν ήθελε να του αναγνωρίσει αυτόν τον άθλο, επειδή δεν τον είχε εκτελέσει μόνος του αλλά τον είχε βοηθήσει ο Ιόλαος.[7][8]
Ανάπτυξη του μύθου
Η παλαιότερη αφήγηση με αναφορά στην Ύδρα εμφανίζεται στη Θεογονία του Ησίοδου, ενώ οι παλαιότερες εικόνες του τέρατος βρίσκονται σε ένα ζευγάρι από χάλκινες καρφίτσες που χρονολογούνται περί τα 700 π.Χ. Ο Ησίοδος αναφέρει ότι η θεά Ήρα ανέθρεψε τη Λερναία Ύδρα.[9] Και στις δύο αυτές πηγές, τα κύρια μοτίβα του μύθου της Λερναίας Ύδρας είναι ήδη παρόντα: ένα φίδι πολλαπλών κεφαλών που σκοτώνεται από τον Ηρακλή και τον Ιόλαο. Ενώ αυτές οι ίνες απεικονίζουν μια Ύδρα με έξι κεφάλια, ο αριθμός των κεφαλών της καθορίστηκε για πρώτη φορά γραπτώς από τον Αλκαίο (περί τα 600 π.Χ.), ο οποίος της έδωσε εννέα κεφαλές. Ο Σιμωνίδης, γράφοντας έναν αιώνα αργότερα, αύξησε τον αριθμό σε πενήντα, ενώ ο Ευριπίδης, ο Βιργίλιος και άλλοι δεν έδωσαν ακριβή εικόνα. Ο Ηράκλειτος, υποστήριξε με λογική, ότι η Ύδρα ήταν ένα φίδι με ένα κεφάλι και απλά συνοδεύονταν από τους απογόνους της.[10]
Όπως και ο αρχικός αριθμός κεφαλών, η ικανότητα του τέρατος να αναπαράγει χαμένα κεφάλια ποικίλλει ανάλογα με τον χρόνο και τον συγγραφέα. Η πρώτη αναφορά αυτής της ικανότητας της Ύδρας συμβαίνει με τον Ευριπίδη, όπου το τέρας μεγάλωνε ένα ζευγάρι κεφαλών για κάθε ένα, που έκοβε ο Ηρακλής. Στον Ευθύδημο του Πλάτωνα, ο Σωκράτης παρομοιάζει τον Ευθύδημο και τον αδελφό του Διονυσίδωρο με μια Ύδρα εκλεπτυσμένης φύσης, που αναπτύσσει δύο επιχειρήματα για κάθε ένα. Ο Παλαίφατος, ο Οβίδιος και ο Διόδωρος Σικελιώτης συμφωνούν με τον Ευριπίδη, ενώ ο Σέρβιος παρουσιάζει την Ύδρα να μεγαλώνει τρία κεφάλια κάθε φορά. Η Σούδα δεν δίνει έναν αριθμό. Απεικονίσεις του τέρατος, που χρονολογείται στο 500 π.Χ. το δείχνουν με διπλή ουρά, καθώς και πολλαπλά κεφάλια, υποδηλώνοντας την ίδια αναγεννητική ικανότητα αλλά καμία λογοτεχνική αφήγηση δεν έχει αυτό το χαρακτηριστικό.[11]
Εκφράσεις
Στην καθημερινή γλώσσα, συνηθίζεται να αποκαλείται "Λερναία Ύδρα" κάθε περίπτωση εργασίας που, παρ' όλη την προσπάθεια να τελειώσει, παρουσιάζονται νέα δεδομένα, που καθυστερούν την περάτωσή της.
