Ο Λάνιος είναι γένος Στρουθιόμορφων πτηνών, γνωστών επίσης με το κοινό όνομα κεφαλάδες ή αετομάχοι. Στην Ελλάδα απαντούν 7 είδη, μεταναστευτικά από και προς την Αφρική, πλην του Διπλοκεφαλά (Lanius excubidor), που είναι σπάνιος χειμερινός επισκέπτης στη Β. Ελλάδα.
Οι περισσότεροι λάνιοι απατώνται στην Ευρασία και την Αφρική, αλλά ο Διπλοκεφαλάς έχει ένα κυκλικό διανομής, και ο Κεφαλάς του Λουδοβίκου (Lanius ludovicianus) περιορίζεται στη Βόρεια Αμερική. Δεν υπάρχουν μέλη αυτού του γένους ή της οικογένειας των Λανιίδων στη Νότια Αμερική ή την Αυστραλία.
Το συνολικό μήκος των πουλιών αυτών ποικίλει, ανάλογα με τα είδη, από 17 έως 28 εκ. Είναι μεσαίου μεγέθους πουλιά με μακριά ουρά, δυνατό ράμφος με γαμψή άκρη, δυνατά πόδια, μυτερά νύχια και συνήθως μια φαρδιά σκούρα λωρίδα στο μάτι.
Τρέφονται με έντομα, σαύρες, νεοσσούς πουλιών και πολύ μικρά θηλαστικά που μπορούν να κατασπαράξουν με το ρωμαλέο ράμφος τους. Τα στρουθιόμορφα αυτά μπορούν να θεωρηθούν ωφέλιμα στον άνθρωπο, γιατί καταστρέφουν μεγάλο αριθμό εντόμων επιβλαβών στη γεωργία. Εκτός από την άμεση διατροφή τους, με την λεία που συλλαμβάνουν, οι λάνιοι προετοιμάζουν συχνά εφεδρική τροφή, περνώντας σαν σε σούβλα πολλά θύματα στα αγκάθια των θάμνων που βρίσκονται κοντά στα μέρη που κουρνιάζουν.
Οι λάνιοι είναι κυρίως μεταναστευτικοί σε μεγάλες αποστάσεις. Φτιάχνουν τη φωλιά τους σε διχάλα κλαδιού ή σε θάμνους.
Ο Διπλοκεφαλάς και μερικά συγγενικά είδη που κατορθώνουν να μιμηθούν τις φωνές άλλων πουλιών προσαρμόζονται στη ζωή της αιχμαλωσίας.
Είδη
- Τιγροκεφαλάς, Lanius tigrinus
- Βουκέφαλος κεφαλάς, Lanius bucephalus
- Αετομάχος, Lanius collurio
- Ξανθοκεφαλάς, Lanius isabellinus
- Κεφαλάς του Τουρκεστάν, Lanius phoenicuroides
- Καστανοκεφαλάς, Lanius cristatus
- Κεφαλάς της Βιρμανίας, Lanius collurioides
- Κεφαλάς του Εμίν, Lanius gubernator
- Κεφαλάς της Σούζα, Lanius souzae
- Δαφνόπλατος κεφαλάς, Lanius vittatus
- Μάκρουρος κεφαλάς, Lanius schach
- Τεφροκεφαλάς, Lanius tephronotus
- Βουνοκεφαλάς, Lanius validirostris
- Σταχτοκεφαλάς, Lanius minor
- Κεφαλάς του Λουδοβίκου, Lanius ludovicianus
- Διπλοκεφαλάς, Lanius excubitor
- Ιβηρικός διπλοκεφαλάς, Lanius meridionalis
- Κεφαλάς της Κίνας, Lanius sphenocercus
- Γκριζοκέφαλο φίσκαλ, Lanius excubitoroides
- Μάκρουρο φίσκαλ, Lanius cabanisi
- Φίσκαλ του Ταϊτά, Lanius dorsalis
- Φίσκαλ της Σομαλίας, Lanius somalicus
- Κεφαλάς του Μακίννον, Lanius mackinnoni
- Βόρειο φίσκαλ, Lanius humeralis
- Νότιο φίσκαλ, Lanius collaris
- Φίσκαλ του Σάο Τομέ, Lanius newtoni
- Κοκκινοκεφαλάς, Lanius senator
- Παρδαλοκεφαλάς, Lanius nubicus
Πηγές
- Εγκυκλοπαίδεια Δομή, τόμος 9, σελ. 252
- Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης, ΕΟΕ, 2015 (2η Έκδοση)
