Η παλαιότερη γνωστή αναφορά στο τοπωνύμιο Λάμαρη προέρχεται από επιστολή του Βερνάρδου Σοράντσο προς τον Βενετό Γενικό Προβλεπτή της Θάλασσας Francesco Falier, της 18ης Ιανουαρίου 1789.[2]
Η ετυμολογία του ονόματος
Η ετυμολογία της λέξης Λάμαρη είναι αβέβαιη. Κατά τον επίσκοπο Άρτης και Πρεβέζης Σεραφείμ Ξενόπουλο, η λέξη –γραφόμενη κατ’ αυτόν με δύο μι, Λάμμαρη, λόγω του ετύμου της– είναι ιταλόφωνη και σχηματίστηκε από το ιταλικό άρθρο la και το ελληνικό επίθετο ἀμμηρὰ, δηλαδή χώρα ἀμμώδης, επειδή οι παραλίες της καλύπτονται από μεγάλες αμμουδιές. Το ελληνικό Ἀμμηρὰ έγινε από τους ιταλόφωνους κατακτητές (Βενετούς) Λαμμηρὰ, και επομένως Λάμμαρη.[3] Η πιο πειστική και αληθοφανής ετυμολογία είναι αυτή που δίνει ο Γιώργος Ι. Μουστάκης (1929-2023), Πρεβεζάνος ιστοριοδίφης με συρρακιώτικη καταγωγή και γνώστης της βλάχικης γλώσσας. Κατά τον Μουστάκη η λέξη έχει βλάχικη προέλευση, από το la mare που σημαίνει στη θάλασσα. Το μόριο la στη βλάχικη γλώσσα χρησιμοποιείται συχνά για να δείξει κατεύθυνση, προορισμό. Οι Συρρακιώτες νομάδες κτηνοτρόφοι έλεγαν στη γλώσσα τους ότι θα κατέβουν στη θάλασσα, la mare, για να ξεχειμωνιάσουν τα κοπάδια τους και έτσι έδωσαν το όνομα Λάμαρη στην περιοχή αυτή.[4]
Η Λάμαρη στη χαρτογραφία
Η πεδιάδα της Λάμαρης εμφανίζεται τόσο στην ελληνόγλωσση όσο και την ξενόγλωσση χαρτογραφία του 19ου αιώνα. Οι δύο σημαντικότεροι χάρτες που καταγράφουν το τοπωνύμιο Λάμαρη είναι ο χάρτης του Αμβρακικού κόλπου που δημιούργησε το 1830 ο αξιωματικός του Βρετανικού Ναυαρχείου Τζέιμς Γουλφ (James Wolfe) (1801-1849),[5] και ο χάρτης της Ηπείρου του Μιχαήλ Χρυσοχόου, ο οποίος την γράφει με δύο μι (Λάμμαρη).[6]
Η Λάμαρη στη δημοτική ποίηση
Σε ένα από τα δημοτικά τραγούδια που εξιστορεί τη δολοφονία του καπετάν Νικολού Τζοβάρα αναφέρεται και η Λάμαρη στον τελευταίο στίχο του. Το τραγούδι είναι το εξής:
Στην ορεινή Εύβοια, στην περιοχή της Δίρφυς και δυτικά της Κύμης, υπάρχει χωριό με το όνομα Λάμαρη, το οποίο δημιουργήθηκε από κατοίκους του Σουλίου ή των Παρασουλιώτικων περιοχών μετά τη φυγή τους από τον χώρο που κατοικούσαν. Επέλεξαν τον τόπο της Δίρφυς, όπου έχτισαν τα σπίτια τους, ώστε να είναι μακριά από οικιστικά κέντρα και να θυμίζει την ορεινή φύση του χώρου καταγωγής τους. Κατά τον συγγραφέα της ιστορίας του χωριού, Δημήτριο Η. Κοκονό, οι πρώτοι κάτοικοί του ήρθαν από την περιοχή της Λάμαρης Πρεβέζης.[8]
↑Ο χάρτης τυπώθηκε στο Λονδίνο το 1833 από τον W. Day, με χαράκτη τον C. Bradbury. Παρά το ότι απευθύνεται σε ναυτικούς και επικεντρώνεται στον Αμβρακικό, αναφέρει την πεδιάδα Lamari της νότιας Ηπείρου και δύο μόνο από τα χωριά της: το Κανάλι και την Καμαρίνα. Βλ. Καράμπελας 2021, σελίδες 22-23.
↑Είναι ένας από τους ελάχιστους ελληνικούς χάρτες του 19ου αιώνα. Σε αυτόν αποτυπώνεται ολόκληρη η Ήπειρος και δημιουργός του είναι ο Ζιτσαίος χαρτογράφος Μιχαήλ Θ. Χρυσοχόος (1834-1921). Ο χάρτης τυπώθηκε στην Αθήνα το 1881, στο λιθογραφείο του Γ. Κόλμαν. Σε ένα από τα τέσσερα φύλλα του χάρτη αυτού, περιλαμβάνεται και η πεδιάδα της Λάμαρης, όπου καταγράφονται τα χωριά Ρηνιάσσα, Συντικλιά, Καστροσυκιά, Καναλόπουλο, Κανάλι, Μιχαλίτσι, Φλάμπουρο, Μαρτανιοί, Καμαρίνα, Λιμπόχοβο, Δούβιανα, Παλιορόφορος, Λούρος, Καντζάς, κ.ά. Βλ. Καράμπελας 2021, σελίδες 23-24.