Ο Κωνσταντίνος Δαβάκης (1897 - 21 Ιανουαρίου 1943) ήταν Έλληνας στρατιωτικός, συνταγματάρχης πεζικού και ήρωας του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Γεννήθηκε στα Κεχριάνικα Λακωνίας το 1897 και πέθανε στην Αδριατική θάλασσα τον Ιανουάριο του 1943.
Σπουδές και δράση μέχρι το 1940
Γιος δασκάλου, γεννήθηκε το 1897 στα Κεχριάνικα Λακωνίας.[1] Σπούδασε στη Σχολή Ευελπίδων και αργότερα στην Ανωτάτη Σχολή Πολέμου στο Παρίσι (γαλλική Σχολή Αρμάτων). Έλαβε μέρος στο Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο όπου διακρίθηκε για την τόλμη και την ανδρεία του στο μακεδονικό μέτωπο (μάχες Σκρα και Δοϊράνης).[2] Αργότερα συμμετείχε και στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Στο διάστημα μεταξύ 1922 και 1937 υπηρέτησε ως επιτελάρχης της 2ης Μεραρχίας και του 1ου Σώματος Στρατού, φοίτησε και δίδαξε σε στρατιωτικές σχολές (Ελληνική Σχολή Πολέμου και Σχολή Ευελπίδων) και συνέγραψε διατριβές για τη στρατιωτική ιστορία και την τακτική των τεθωρακισμένων.[2] Το 1931 πήρε το βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Στις 30 Δεκεμβρίου του 1937 και μετά από μεγάλες αναρρωτικές άδειες, αποστρατεύθηκε για λόγους υγείας και τέθηκε σε πολεμική διαθεσιμότητα.
Ζούσε μόνιμα στην Καλλιθέα Αττικής.[2][3]
Η δράση του στην Πίνδο
Το χιτώνιο του Κ. Δαβάκη στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο (εμπρόσθια όψη και πίσω όψη), Συλλογές Πολεμικού Μουσείου.
Όταν, τον Αύγουστο του 1940, συντελέστηκε η μερική επιστράτευση, ο Δαβάκης ανακλήθηκε στην ενεργό υπηρεσία και ανέλαβε τη διοίκηση του Αποσπάσματος Πίνδου ο οποίο είχε ως έδρα το Επταχώριο Πίνδου.[2][4] Η διοίκηση των ελληνικών δυνάμεων ανατέθηκε στον Βασίλειο Βραχνό. Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου του 1940, οπότε εκδηλώθηκε η ιταλική εισβολή, ο Δαβάκης αντιμετώπισε την 3η Ιταλική Μεραρχία Αλπινιστών ΤΖΟΥΛΙΑ με ένα απόσπασμα 2.000 ανδρών, υπό τις εντολές και τις οδηγίες του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας. Η τακτική του σε ολόκληρη την έκταση της ζώνης ευθύνης του (35 χιλιόμετρα) ήταν αμυντική, και μάλιστα έκανε υποχωρητικό ελιγμό, αναμένοντας ενισχύσεις. Την 1η Νοεμβρίου 1940, οπότε έφτασαν οι ενισχύσεις που περίμενε ο Δαβάκης, οι ελληνικές δυνάμεις έκαναν αντεπίθεση και κύκλωσαν τις ιταλικές, που αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Κατά την αντεπίθεση αυτή, και συγκεκριμένα την 6η ημέρα από την έναρξη των επιχειρήσεων, στον Προφήτη Ηλία Φούρκας ο Δαβάκης τραυματίστηκε στο στήθος[5]. Στη συνέχεια χρειάστηκε να αποχωρήσει από το μέτωπο, όπου τον αντικατέστησε ο τότε ταγματάρχης Ιωάννης Καραβίας.[2][6]
Η νίκη του αποσπάσματος του Δαβάκη είχε αποφασιστική σημασία στην έκβαση του πολέμου. Η επιτυχία του Δαβάκη συνίσταται "στην άμεση διάγνωση ενός τακτικού λάθους που έκανε ο Ιταλός μέραρχος να προχωρήσει γοργά προς τη Σαμαρίνα χωρίς να καλύψει το πλευρό της φάλαγγάς του". Ο Δαβάκης το είδε αμέσως και από τη δεύτερη μέρα του σκληρού αγώνα ήταν σίγουρος ότι χάρη σ' αυτό το λάθος "θα μάντρωνε τους Ιταλούς".[7]
Σύλληψη και θάνατος
Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης νοσηλείας του Δαβάκη, οι πολεμικές επιχειρήσεις έληξαν και η χώρα βρέθηκε υπό κατοχή. Τον Δεκέμβριο του 1942, και ενώ ακόμα νοσηλευόταν στην Αθήνα, ο Δαβάκης συνελήφθη ως όμηρος από τις ιταλικές αρχές κατοχής, μαζί με πολλούς διακεκριμένους αξιωματικούς, γιατί θεωρήθηκαν ύποπτοι αντιστασιακής δράσης.[2][6] Οι συλληφθέντες επιβιβάστηκαν στην Πάτρα στο ατμόπλοιο Τσιττά ντι Τζένοβα (Πόλη της Γένοβα) για να μεταφερθούν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία. Το πλοίο αυτό τορπιλίστηκε τον Ιανουάριο του 1943 από συμμαχικό υποβρύχιο και βυθίστηκε στα ανοιχτά των νότιων αλβανικών ακτών, με αποτέλεσμα ο Δαβάκης και αρκετοί από τους επιβαίνοντες να σκοτωθούν.[8] Η σορός του Δαβάκη αναγνωρίστηκε και ετάφη στον Αυλώνα. Μεταπολεμικά τα οστά του διακομίστηκαν και ενταφιάστηκαν στην Αθήνα.[8]
Ιδέες και ευρύτερο έργο
Ο Κωνσταντίνος Δαβάκης υπήρξε από τους πρωτοπόρους της ιδέας της μηχανοκίνησης του πεζικού και της χρησιμοποίησης αρμάτων ως κύριου όπλου για τη διάσπαση και καταδίωξη του εχθρού, καθώς πρόκρινε την ευελιξία των μηχανοκίνητων μονάδων έναντι της γραμμής οχυρών. Για τον Δαβάκη ήταν απαραίτητη όχι μόνο η μηχανοκίνηση του στρατού, αλλά και η συνεργασία των στοιχείων του, δηλαδή των διαφόρων όπλων και της Αεροπορίας.
Στο συγγραφικό έργο του Δαβάκη περιλαμβάνονται βεβαιωμένα τα εξής έργα:
«Τα Αρματα Μάχης» [1928],
«Ο Στρατός του Μέλλοντος» [1934] για πολλούς το σημαντικότερο έργο του,
«Χημικός και Αεροχημικός Πόλεμος» [1935],
«Εγχειρίδιον Τακτικής Πεζικού» [1937],
«Εγκόλπιον Ομαδάρχου Πεζικού» [1938],
«Εγκόλπιον Αξιωματικού Πεζικού» [1938],
«Νυκτεριναί Επιχειρήσεις» [1939],
«Εγκόλπιον Διοικητού Τάγματος Πεζικού» [1940].
Επίσης συνέγραψε άρθρα και μελέτες σε διάφορα στρατιωτικά περιοδικά μερικά απ' τα οποία είναι:
«Η ισχύς του πυρός του Πεζικού» στη Γενική Στρατιωτική Επιθεώρησις [Φεβρ.-Μαρτ. 1926],
«Η Αμυνα του Εδάφους» ΓΣΕ [Νοεμ. 1926],
«Τα εν Ισπανία πολεμικά γεγονότα» ΓΣΕ [Απρ.1937],
«Τα μηχανοκίνητα μέσα» ΓΣΕ [Ιουν. 1937],
«Μάχη των αρμάτων πεζικού» ΓΣΕ [Αυγ. 1937],
«Το πεζικόν του αέρος» ΓΣΕ [Νοεμ. 1937],
«Η δράσις της Ιταλικής αεροπορίας κατά τον Ιταλοαιθιοπικόν πόλεμον» ΓΣΕ [Δεκ. 1937],
«Το ορεινόν έδαφος» ΓΣΕ [Ιαν. 1938],
«Μια γνώμη επί της συνοδείας Διμοιρίας και Λόχου» στην Επιθεώρηση Πεζικού [Μάιος-Ιούνιος 1929],
«Παράδειγμα τακτικού θέματος εφαρμογής» ΕΠ [Ιουλ.-Αυγ. 1929],
«Τακτικό θέμα: Επίθεση τάγματος πεζικού υποστηριζόμενου από διμοιρία αρμάτων» ΕΠ [Μαρ.-Απρ. 1930],
«Σκέψεις για τη σύνταξη προγραμμάτων εκπαιδεύσεως πεζικού» ΕΠ [Ιουλ-Αυγ.-Σεπ.-Οκτ. 1930],
«Ενέργεια αποβατικού αγήματος καταστροφής» ΕΠ [Νοεμ.-Δεκ. 1930],
«Ενέργεια αποβατικού αγήματος καταστροφής» ΕΠ [Ιαν.-Φεβρ. 1931],
«Το Πεζικόν και τα άλλα Όπλα» Στρατιωτική Επιθεώρηση [Φεβρ. 1938],
«Ο Ηγήτωρ» ΣΕ [ Μάιος 1938],
«Η Αξία των Ηθικών Δυνάμεων» ΣΕ [Οκτ. 1938],
«Παρατηρήσεις επί του οπλισμού του πεζικού» ΣΕ [Φεβρ. 1939],
«Τα Πρώτα Διδάγματα του Γερμανοπολωνικού Πολέμου» ΣΕ [Αυγ. 1939],
«Η νεωτέρα τακτική» Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια [1937],
«Η δράσις της Αεροπορίας εν συνδυασμώ με το Πεζικόν» ΜΣΝΕ [1937],
«Ο χημικός πόλεμος παρά τοις αρχαίοις» ΜΣΝΕ [1937],
«Συμπεράσματα εκ της συγκρίσεως της κατά τον πόλεμον 1914-1918 αποδόσεως των αγγλικών και γαλλικών αρμάτων» ΜΣΝΕ [1937],
«Ο βακτηριολογικός πόλεμος» ΜΣΝΕ [1938],
«Επίδρασις του εδάφους επί των στρατιωτικών επιχειρήσεων» ΜΣΝΕ [1938],
«Τα άλματα του Πεζικού» ΜΣΝΕ [1938],
«Το Πεζικόν εν αμύνη επί σταθεροποιηθέντων μετώπων» ΜΣΝΕ [1940],
«Πώς διοικείται ο Έλλην στρατιώτης» ΜΣΝΕ [1940],
«Ο πεζός και η μάχη» ΜΣΝΕ [1940].
Και τέλος τη 19η Μαρτίου 1935 κατέθεσε το βαρυσήμαντο προφητικό «Υπόμνημα Επί Της Αμύνης Των Συνόρων»[9]
Χαρακτηρισμοί
Ο Σ. Μελάς έχει χαρακτηρίσει τον Κωνσταντίνο Δαβάκη ως «μοναδική σύνθεση προσόντων που σπάνια πάνε μαζί: Σπουδαίος 'τρουπιέ', όπως λένε οι Γάλλοι, πολέμαρχος, καπετάνιος με καρδιά βουνό, αισιοδοξία τρελή, θάρρος απροσπέλαστο, διοικητής ασύγκριτος, χέρι δυνατό, θέληση αλύγιστη, αλλά και ιδιοφυία στρατηγική, κάτοχος του εδάφους όσο λίγοι διοικητές στρατευμάτων. Ακούραστος μελετητής και γνώστης βαθύτατος της τέχνης του πολέμου, πρωτεύων στις ξένες πολεμικές Ακαδημίες, δάσκαλος αξιωματικών σπάνιος, συγγραφεύς στρατιωτικός πρωτότυπος και πρωτοπόρος - ολόκληρη βιβλιοθήκη τα έργα του - μοναδικός ιχνηλάτης των 'τακτικών καταστάσεων', ξάστερος στην κρίση, ευφάνταστος και γοργότατος στη σύλληψη του σχεδίου κι εκτελεστής άμεσος, μεγάλος μαέστρος του ελιγμού, επίμονος και παράφορος στον αγώνα».[7] Ο Τζων Φρήμαν πίστευε πως ήταν ο θεωρητικός προφήτης της μηχανοκίνησης του στρατού, ένας "τροβαδούρος" των Τανκς.[10]
Απόδοση τιμών
Στην Ελλάδα ο Δαβάκης τιμάται ως ο ήρωας της μάχης της Πίνδου.[1][2][8][11] Μετά τον θάνατό του η Ακαδημία Αθηνών τού απένειμε το αργυρό μετάλλιο της αυτοθυσίας, ενώ στους δήμους Καλλιθέας, Αιγάλεω και Νικαίας υπάρχουν πλατείες με το όνομά του και μια προτομή του. Οδοί, προτομές και ανδριάντες του ήρωα υπάρχουν και στην Ήπειρο, αλλά και στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Λακωνία αφού υπάρχει προτομή του στα Κεχριάνικα[12] και το ΚΕΕΜ Σπάρτης ονομάζεται προς τιμήν του Συνταγματάρχου Κωνσταντίνου Δαβάκη.
Παραπομπές - βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 «Κεχριάνικα Λακωνίας, η γη του Δαβάκη». in.gr. 25 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2024.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Αθανασακοπούλου, Αγγελική (24 Οκτωβρίου 2023). «Συνταγματάρχης Κ. Δαβάκης. Από το απόσπασμα Πίνδου στη βύθιση του Citta di Genova και μια πόλη που κρατά ζωντανή τη μνήμη του. | navalhistory.gr». Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2024.
- ↑ «Στο Δήμο Καλλιθέας η ιστορική οικία του Συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Δαβάκη – Δήμος Καλλιθέας». kallithea.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2024.
- ↑ ΓΕΣ/ΔΙΣ, Η συμβολή της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Αθήνα 2009, σ. 49.
- ↑ An abridged history of the Greek-Italian and Greek-German war, 1940-1941: (land operations). Army History Directorate (Greece). 1997. σελ. 216.
- ↑ 6,0 6,1 «ΔΑΒΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ». Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2024.
- ↑ 7,0 7,1 Σ. Μελά, "Η δόξα του '40", σελ. 21.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (21 Ιανουαρίου 2023). «Βυθίζεται ιταλικό πλοίο και παρασύρει στο θάνατο 71 έλληνες αξιωματικούς – Ανάμεσά τους ο ήρωας της Πίνδου συνταγματάρχης Δαβάκης». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2024.
- ↑ Ι. Α. Βερνάρδου: Δαβάκης - Πίνδος, σσ. 341-344, Αθήνα 1946, εκδ. Δημητράκου
- ↑ Μικρός Ρωμηός
- ↑ Μαυρογορδάτος, Γεώργιος. «Μαρδοχαίος Φριζής: Ο θρύλος του ηρωικού Εβραίου συνταγματάρχη». Η Καθημερινή, 28 Οκτωβρίου 1987. https://www.academia.edu/2582488/%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%B4%CE%BF%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82_%CE%A6%CF%81%CE%B9%CE%B6%CE%AE%CF%82_%CE%9F_%CE%B8%CF%81%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%B7%CF%81%CF%89%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D_%CE%95%CE%B2%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85_%CF%83%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B7.
- ↑ «Lakonika Nea: Eπανατοποθετήθηκε στη Μάνη η προτομή του ήρωα της Πίνδου Κωνσταντίνου Δαβάκη». www.lakonikanea.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2024.
.jpg)
.jpg)