Κυπριακές βουλευτικές εκλογές 1960

Βουλευτικές εκλογές 1960
31 Ιουλίου 1960
 → 1970
50 έδρες της Βουλής των Αντιπροσώπων
  Πρώτο κόμμα Δεύτερο κόμμα
 
Επικεφαλής Γλαύκος Κληρίδης Εζεκίας Παπαϊωάννου
Κόμμα Πατριωτικό Μέτωπο Α.Κ.Ε.Λ.
Έδρες 30 5

Οι βουλευτικές εκλογές του 1960 ήταν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές στην Κύπρο. Διεξήχθησαν στις 31 Ιουλίου 1960 για την εκλογή των 50 μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων για την Α΄ Κοινοβουλευτική Περίοδο. Ήταν οι μοναδικές βουλευτικές εκλογές στις οποίες ψήφισαν και οι Τουρκοκύπριοι.[1]

Ιστορικό

Οι βουλευτικές εκλογές του 1960 πραγματοποιήθηκαν στις 31 Ιουλίου 1960, λίγες μέρες πριν επικυρωθεί από τη βρετανική βουλή το νομοσχέδιο για την ανεξαρτησία της Κύπρου (16 Αυγούστου 1960).[2] Οι εκλογές διεξήχθησαν με πλειοψηφικό σύστημα και με βάση την αποικιακή νομοθεσία.[2][3]

Οι βουλευτικές έδρες ήταν 50. Με βάση το σύνταγμα η αναλογία Ελλήνων-Τούρκων πρέπει να είναι 70%-30%. Από τις 50 έδρες οι 35 αναλογούσαν σε Έλληνες (Ελληνοκύπριοι) και οι 15 σε Τούρκους (Τουρκοκύπριοι).[2]

Εκλογικό σύστημα

Κύρια λήμματα: Πολιτικό σύστημα της Κύπρου και Εκλογές στην Κύπρο

Το εκλογικό σύστημα που ίσχυε ήταν το πλειοψηφικό σύστημα.[2] Με βάση το πλειοψηφικό σύστημα κάθε ο συνδυασμός που είχε τις περισσότερες ψήφους σε μία περιφέρεια κέρδιζε όλες τις έδρες και οι υπόλοιποι συνδυασμοί καμία.

Για σκοπούς βουλευτικών εκλογών η Κυπριακή Δημοκρατία διαιρέθηκε σε έξι εκλογικές περιφέρειες, οι οποίες αντιστοιχούσαν στις έξι διοικητικές περιφέρειες. Οι 50 βουλευτικές έδρες κατανεμήθηκαν κατά εκλογική περιφέρεια με βάση τον αριθμό των εγγεγραμμένων εκλογέων κάθε εκλογικής περιφέρειας. Οι έδρες κατανέμονταν ανά επαρχία ως εξής:[1]

Εκλογική Περιφέρεια Έδρες Ελλήνων Έδρες Τούρκων Σύνολο
Εκλογική Περιφέρεια Λευκωσίας 12 5 17
Εκλογική Περιφέρεια Λεμεσού 7 3 10
Εκλογική Περιφέρεια Αμμοχώστου 7 2 9
Εκλογική Περιφέρεια Λάρνακας 3 2 5
Εκλογική Περιφέρεια Πάφου 4 2 6
Εκλογική Περιφέρεια Κερύνειας 2 1 3
Σύνολο 35 15 50

Η ψηφοφορία δεν ήταν υποχρεωτική.[3]

Εκλογές ελληνικής κοινότητας

Την περίοδο μετά τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου (1959) το μόνο οργανωμένο κόμμα στην Κύπρο ήταν το ΑΚΕΛ.[4] Υπήρχε και το Κυπριακό Εθνικό Κόμμα ή ΚΕΚ (δεξιάς ιδεολογίας), το οποίο είχε αδρανοποιηθεί από το 1953.[4]

Μετά το τέλος του αγώνα της ΕΟΚΑ, οι αγωνιστές ίδρυσαν την 1η Απριλίου 1959 δικό τους πολιτικό κίνημα, έχοντας τη συγκατάθεση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ και του αρχηγού της ΕΟΚΑ, Γεώργιου Γρίβα. Το κόμμα αυτό ονομάστηκε Ενιαίο Δημοκρατικό Μέτωπο Αναδημιουργίας (ΕΔΜΑ). Στη συνέχεια μετεξελίχθηκε σε κόμμα με την ονομασία Πατριωτικό Μέτωπο.[4] Το κόμμα στελεχωνόταν από τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ.[4]

Τις βουλευτικές εκλογές 1960 διεκδίκησαν οι συνδυασμοί του Πατριωτικού Μετώπου και του ΑΚΕΛ.[1] Το Πατριωτικό Μέτωπο πλεονεκτούσε λόγω του πλειοψηφικού συστήματος.[4] Πριν τις εκλογές πρότεινε στο ΑΚΕΛ τον διαμερισμό των εδρών.[4] Τα δύο κόμματα προέβησαν σε διαπραγματεύσεις (με επικεφαλής του Πατριωτικού Μετώπου τον Γλαύκο Κληρίδη) και συμφώνησαν το Πατριωτικό Μέτωπο να πάρει 30 έδρες και το ΑΚΕΛ 5 έδρες, σε περίπτωση που δεν υπήρχαν άλλοι ενδιαφερόμενοι ή ανεξάρτητοι υποψήφιοι.[4] Ο διαμοιρασμός είχε τη σύμφωνο γνώμη του προέδρου της Κύπρου, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄.[4][5] Το ΑΚΕΛ υποχρεώθηκε να αποδεχθεί τη συμφωνία καθώς λόγω του πλειοψηφικού συστήματος δεν θα είχε τη δυνατότητα εκλογής κανενός βουλευτή.[4][5][3]

Οι εκλογές προκηρύχθηκαν από τον τελευταίο Βρετανό κυβερνήτη της Κύπρου, τον σερ Χιου Φουτ, στις 7 Ιουλίου 1960, με ημερομηνία διεξαγωγής την 31η Ιουλίου 1960.[4] Οι υποψηφιότητες υπεβλήθησαν στις 21 Ιουλίου 1960.[4] Υποψηφιότητα υπέβαλαν τριάντα υποψήφιοι του Πατριωτικού Μετώπου, πέντε υποψήφιοι του ΑΚΕΛ και δέκα ανεξάρτητοι υποψήφιοι.[4] Λόγω της ύπαρξης και ανεξάρτητων υποψηφίων έπρεπε να διεξαχθεί ψηφοφορία, η οποία ωστόσο δεν απειλούσε τον διαμοιρασμό των εδρών μεταξύ των δύο κομμάτων.[4] Μετά από πιέσεις δύο από τους ανεξάρτητους απέσυραν την υποψηφιότητας τους.[4]

Λόγω του προκαθορισμένου αποτελέσματος η αποχή ξεπέρασε το 35%.[3]

Κόμματα Ψήφοι Ποσοστό Έδρες
Πατριωτικόν Μέτωπον 85% 30
ΑΚΕΛ 15% 5
Ανεξάρτητοι
Αριθμοί εκλογής Αριθμός Ποσοστό
Έγκυρα 136103 98,47%
Άκυρα/Λευκά 2155 21,15%
Ψήφισαν 138218 57,59%
Εγγεγραμμένοι 239167
Πηγή: Εκλογές 31ης Ιουλίου 1960 Βουλευτικές Εκλογές στην Κύπρο Βουλευτικές εκλογές 1960

Πριν την πρώτη συνεδρία της Βουλής, ο εκλεγμένος βουλευτής του Πατριωτικού Μετώπου Ανδρέας Παπαδόπουλος διορίστηκε υπουργός.[4] Για αυτό διεξήχθησαν αναπληρωματικές εκλογές στις 25 Σεπτεμβρίου 1960. Το ΑΚΕΛ δεν υπέβαλε κάποιο υποψήφιο και κάλεσε τους ψηφοφόρους του να μην ψηφίσουν καθώς θεωρούσε ότι η έδρα άνηκε στο Πατριωτικό Μέτωπο. Για το λόγο αυτό υπήρξε μεγάλη αποχή.[4]

Ωστόσο, υποψηφιότητα δεν υπήρχε μόνο από το Πατριωτικό Μέτωπο αλλά και από την Παναγροτική Ένωση Κύπρου (ΠΕΚ). Για το λόγο αυτό διεξήχθη ψηφοφορία στην οποία εξελέγη ο υποψήφιος του Πατριωτικού Μετώπου.[4]

Εκλογές τουρκικής κοινότητας

Οι υποψηφιότητες των Τουρκοκυπρίων υπεβλήθησαν στις 21 Ιουλίου 1960.[4] Υπέβαλλαν υποψηφιότητα 23 άτομα.[4] Τις 15 έδρες της τουρκοκυπριακής κοινότητας κατέλαβε η Εθνική Τουρκική Ένωση Κύπρου υπό τον Φαζίλ Κιουτσούκ.[6] Οι βουλευτές των εκλογικών περιφερειών Λευκωσίας, Λάρνακας και Κερύνειας ανακηρύχθηκαν χωρίς ψηφοφορία.[4] Ψηφοφορία έγινε στη Λεμεσό, στην Αμμόχωστο και στην Πάφο.[4]

Στις 3 εκλογικές περιφέρειες που διεξήχθη ψηφοφορία το σύνολο των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων ήταν 23005. Η αποχή ήταν 9943 (25,8%).[4]

Πριν την πρώτη συνεδρία της Βουλής, δύο εκλεγμένοι Τουρκοκύπριοι βουλευτές διορίστηκαν υπουργοί (Νιαζί Μανιέρα, Φαζίλ Πλουμέρ, Οσμάν Ορέκ).[4] Για αυτό διεξήχθησαν αναπληρωματικές εκλογές στις 25 Σεπτεμβρίου 1960 στις οποίες εξελέγη ένας βουλευτής με την Εθνική Τουρκική Ένωση Κύπρου και δύο ανεξάρτητοι βουλευτές.[4]

Παράταση θητείας

Η θητεία των βουλευτών ήταν πενταετής. Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές έπρεπε να γίνουν το 1965. Ωστόσο, λόγω των δικοινοτικών διαταραχών και της αποχώρησης των Τουρκοκυπρίων από τη διακυβέρνηση της χώρας την περίοδο 1963-1964, οι εκλογές ανεβλήθησαν.[5][3] Ο Πρόεδρος της Κύπρου Αρχιεπίσκοπος Μακάριος αποφάσισε τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών το 1969, οι οποίες έγιναν τελικά το 1970.[5]

Δείτε ακόμη

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Εκλογές 31ης Ιουλίου 1960». www.parliament.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Ιστορική ανασκόπηση». www.parliament.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Βουλευτικές εκλογές, 31ης Ιουλίου 1960». www.sigmalive.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2020. 
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 «31.7.1960: Τα αποτελέσματα των πρώτων βουλευτικών εκλογών». www.papademetris.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2020. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Και είπεν ο Μακάριος γενηθήτω κόμματα...». www.makarios.eu. 1 Μαρτίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2020. 
  6. ↑ «Βουλευτικές Εκλογές στην Κύπρο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2020. 

Πηγές