Η κιβωτός της διαθήκης (Εβρ. ארון הברית‎, αρόν χαβρίτ) περιγράφεται στη Παλαιά Διαθήκη ως ένα ιερό κιβώτιο, μέσα στο οποίο φυλάσσονταν οι πέτρινες πλάκες όπου ήταν γραμμένες οι Δέκα Εντολές που είχε παραδώσει ο Θεός, για δεύτερη φορά, στον Μωυσή, και άλλα ιερά αντικείμενα των Ισραηλιτών. Η κιβωτός αυτή —που δεν πρέπει να συγχέεται με την κιβωτό του Νώε— κατασκευάσθηκε με εντολή του Θεού, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έθεσε στον Μωυσή σε όραμα στο όρος Σινά. (Έξοδος 25:9-10) Φυλασσόταν αρχικά μέσα στην «Σκηνή του Μαρτυρίου» ή «σκηνή της συνάντησης» κατά την περιπλάνηση στην έρημο του Σινά και αργότερα μέσα στο εσώτατο δωμάτιο του Ιουδαϊκού Ναού στην Ιερουσαλήμ, όπου κατέληξαν.

Η ύπαρξη της κιβωτού της διαθήκης υποδήλωνε ότι ο Θεός ήταν ανάμεσα στον λαό του Ισραήλ και επικοινωνούσε μαζί τους, παρέχοντας συγκεκριμένες κατευθύνσεις όταν ήταν απαραίτητο. Ο ραβίνος Ρασί και κάποιοι μιδρασίμ υποστηρίζουν ότι υπήρχαν δύο κιβωτοί της διαθήκης: μία προσωρινή που είχε κατασκευάσει ο Μωυσής και μία μεταγενέστερη που είχε φτιάξει ο εργοδηγός της κατασκευής της κιβωτού, ο Βεσελεήλ (Βεσαλεήλ).^[1]

Κατά την 40ετή περιπλάνηση των Ισραηλιτών στην έρημο η κιβωτός μεταφερόταν από τους ιερείς μπροστά από το λαό και το στράτευμα. (Αριθμοί 4:5, 6· 10:33-36· Ψαλμοί 68:1· 132:8) Κατά τη μεταφορά της η κιβωτός ήταν πάντα τυλιγμένη με ένα κάλυμμα από δέρμα φώκιας και με ένα γαλανό ύφασμα, κρυμμένη προσεκτικά ακόμα και από τα μάτια των Λευιτών που τη μετέφεραν.

Η εβραϊκή λέξη αρόν χρησιμοποιείται στη Βίβλο για οποιοδήποτε είδος κιβωτίου ή σεντουκιού ανεξαρτήτως χρήσεως. (Γένεση 50:26· 2 Βασιλέων 12:9, 10) Η κιβωτός της διαθήκης διακρίνεται από όλες τις άλλες με την προσθήκη προσδιορισμών, όπως «η κιβωτός του Θεού» (1 Σαμουήλ 3:3), «κιβωτός της διαθήκης» (Ιησούς Ναυή 3:6· Εβραίους 9:4), «κιβωτός του μαρτυρίου», φράση που αποδίδεται και «κιβωτός του νόμου» (ΜΠΚ) ή «κιβωτός της μαρτυρίας» (ΜΝΚ) (Έξοδος 25:22), κ.ά..

Οι Εβραϊκές Γραφές αναφέρουν ότι η κιβωτός ήταν κατασκευασμένη από ξύλο ακακίας ή του δένδρου σιτάχ. Είχε πλάτος και ύψος 1,5 πήχυ, και μήκος 2,5 πήχεις (περίπου 114 x 68 x 68 cm). Η κιβωτός ήταν καλυμμένη ολόκληρη με τον πιο καθαρό χρυσό και η επάνω επιφάνειά της (το σκέπασμα) είχε επίσης στα χείλη χρυσό.

Στις δύο απέναντι πλευρές κατά μήκος έφερε από δύο χρυσούς κρίκους, από όπου περνούσαν δύο επιχρυσωμένα ξύλινα κοντάρια μεταφοράς (με χρυσές διακοσμήσεις). (Αριθμοί 4:5, 19-20· 7:9· 10:21· 1 Βασιλέων 8:3,6) Πάνω από την κιβωτό βρίσκονταν τοποθετημένα στα άκρα της δύο χρυσαφένια ομοιώματα χερουβείμ, με τα πρόσωπά τους αντικριστά το ένα προς το άλλο. (Λευιτικό 16:2· Αριθμοί 7:89) Σύμφωνα με την Ιουδαϊκή παράδοση, η παρουσία του Θεού γινόταν αντιληπτή ανάμεσα στα χερουβείμ με μια φωτεινή πηγή φωτός, το επονομαζόμενο Σεκινά. Η ύπαρξη των χερουβείμ αποτελούσε αναπαράσταση του ουράνιου θρόνου του Θεού ο οποίος περιστοιχίζεται από αγαθά πνεύματα, τους αγγέλους. (Έξοδος 25:10-22· 37:1-9)

Η κιβωτός της διαθήκης ήταν τοποθετημένη στον άγιο τόπο του Ναού του Σολομώντα, στα Άγια των Αγίων (Εβρ. Καντός χεΚαντασίμ), όπου είχε πρόσβαση ο Αρχιερέας μία φορά τον χρόνο κατά τον εορτασμό της Ημέρας του Εξιλασμού (Εβρ. , γιόμ χαΚιπουρίμ). (Εβραίους 9:4, 7· Λευιτικό 16:2, 12, 14, 15)

Σύμφωνα με τη Βίβλο, οι δύο πέτρινες πλάκες που αποτελούσαν το «Μαρτύριον», δηλαδή τη μαρτυρία ή απόδειξη της συμφωνίας ή διαθήκης του Θεού με τους ανθρώπους φυλάσσονταν μέσα στην κιβωτό. (Δευτερονόμιο 31:26) Μία χρυσή στάμνα με ποσότητα από το «μάννα» που συλλέχθηκε κατά το ταξίδι των Ισραηλιτών στην έρημο και η ράβδος του Ααρών «που είχε βλαστήσει θαυματουργικά», προστέθηκαν στο περιεχόμενο της Κιβωτού (Έξοδος 16:32-34· Εβραίους 9:4), αλλά προφανώς αφαιρέθηκαν σε κάποιο χρόνο πριν την ανέγερση του Ναού του Σολομώντος, καθώς αναφέρεται ότι «δεν υπήρχε τίποτα μέσα στην Κιβωτό εκτός από τις δύο πλάκες». (1 Βασιλέων 8:9)

Ακόμα και ο Ααρών, αδελφός του Μωυσή και πρώτος Αρχιερέας, δεν επιτρεπόταν να εισέλθει στη σκηνή όπου φυλασσόταν η Κιβωτός της Διαθήκης, παρά μόνο μία συγκεκριμένη ημέρα του έτους για την τέλεση ενός τυπικού. (Λευιτικό κεφ. 16) Ο Μωυσής διατάχθηκε από τον Θεό να καθαγιάσει την Κιβωτό μόλις ολοκληρώθηκε η κατασκευή της με το άγιο έλαιο. (Έξοδος 30:23-26) Επίσης, καθορισμένοι ήταν οι κατασκευαστές: ο Βεσελεήλ από τη φυλή Ιούδα και ο Οολιάβ (Ολιάβ) από τη φυλή Δαν. (31:2-7) Ο Μωυσής ακολούθησε επακριβώς τις οδηγίες, καλώντας για εθελοντική εργασία κάθε "επιδέξιο τεχνίτη". (35:10-12) Ο τεχνίτης Βεσελεήλ κατασκεύασε την κιβωτό και ο Μωυσής ενέκρινε το αποτέλεσμα, τοποθέτησε τις πλάκες μέσα στην κιβωτό και την εγκατέστησε στη σκηνή του Μαρτυρίου. (37:1)

Στο Δευτερονόμιο (10:1-5) αναφέρεται η κατασκευή μιας προσωρινής κιβωτού από ξύλο ακακίας όπου ο Μωυσής αποθήκευσε προσωρινά τη δεύτερη λίθινη καταγραφή των Δέκα Εντολών. Η κιβωτός της Μαρτυρίας κατασκευάστηκε λίγους μήνες αργότερα όπου και τοποθετήθηκαν τελικά και οι πέτρινες πλάκες. Η ευθύνη για τη μεταφορά της κιβωτού και των υπόλοιπων ιερών αντικειμένων ανατέθηκε στην οικογένεια του Καάθ από την φυλή Λευί. Οι ίδιοι ωστόσο δεν έπρεπε να αγγίξουν οτιδήποτε από τα ιερά αντικείμενα, "γιατί θα πέθαιναν". (Αριθμοί 4:2-15)

Η κιβωτός της διαθήκης αναφέρεται στην Ιουδαϊκή και τη Χριστιανική Βίβλο και στο Κοράνιο.

Η μόνη αναφορά της κιβωτού στα βιβλία των προφητών είναι στο βιβλίο του Ιερεμία, ο οποίος προφητεύει ένα μελλοντικό χρόνο κατά τον οποίο η Κιβωτός δεν θα χρειάζεται πλέον, επειδή ο λαός θα είναι δίκαιος. Στους Ψαλμούς η Κιβωτός αναφέρεται δύο φορές.

Η κιβωτός αναφέρεται σε ένα χωρίο του δευτεροκανονικού βιβλίου 2ου Μακκαβαίων (2:4-10), όπου γίνεται λόγος για ένα άλλο κείμενο που αναφέρει ότι ο προφήτης Ιερεμίας, «ειδοποιημένος από τον Θεό», πήρε την κιβωτό, την σκηνή του Μαρτυρίου και το θυσιαστήριο του θυμιάματος, και τα έθαψε σε μια σπηλιά στο όρος Νεβώ (Δευτ. 34:1), πληροφορώντας εκείνους που ήθελαν να μάθουν πού είναι το μέρος, ότι θα έπρεπε να παραμείνει άγνωστο «μέχρι τότε που ο Θεός θα συγκεντρώσει και πάλι τον λαό του και θα τον δεχθεί με έλεος».

Η Προς Εβραίους επιστολή αναφέρει ότι η κιβωτός περιείχε τη χρυσή στάμνα με το μάννα, τη ράβδο του Ααρών και τις πλάκες των εντολών. (9:4) Τέλος, στο προφητικό βιβλίο της Αποκάλυψης του Ιωάννη η «κιβωτός της διαθήκης του Κυρίου» περιγράφεται να υπάρχει στον "Ναό του Θεού στον ουρανό". (11:19)

Η κιβωτός της διαθήκης αναφέρεται στο μέσο της αφήγησης σχετικά με την επιλογή του Σαούλ ως βασιλιά στο Κοράνιο, ως εξής: «Τους είπε ο προφήτης: "Ως σημάδι της εξουσίας του θα έρθει η κιβωτός της Διαθήκης. Αυτήν θα τη λάβετε ως ενέχυρο της ασφάλειας που θα σας παρέχει ο Κύριος. Σε αυτήν περικλείονται διάφορα κειμήλια του οίκου του Μωυσή και του Ααρών. Οι άγγελοι θα τη φέρουν. Αυτό θα χρησιμέψει σε εσάς ως σημάδι για να είστε πιστοί». (2:248)

Διάφοροι συγγραφείς του Ισλάμ έχουν υποθέσει ότι η Κιβωτός είχε μία μορφή από χρυσόλιθο ή ρουμπίνι με κεφάλι και ουρά γάτας και δύο πτέρυγες. Ο Αλ Ταχαλιμπί (Al-Tha'alibi) δίνει στις Ιστορίες των Προφητών (Qisas al-Anbiya) μία εξιστόρηση της κιβωτού κατά τα πρώτα αλλά και τα μεταγενέστερα χρόνια της.

Σύμφωνα με λίγους Μουσουλμάνους μελετητές, η Κιβωτός της Διαθήκης δεν έχει ιδιαίτερη θρησκευτική σημασία στο Ισλάμ, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι θα ανακαλυφθεί από τον Μαχντί κοντά στο χρόνο του τέλους του κόσμου και ότι στο εσωτερικό της θα περιέχει κειμήλια από τον καιρό του Μωυσή, π.χ. το σκήπτρο του Μωυσή, τη ράβδο και το τουρμπάνι του Ααρών, και άλλα.

Μετά την αναχώρηση από το Σινά και μέχρι τη διάβαση του Ιορδάνη, η κιβωτός μεταφερόταν μπροστά από τον λαό και αποτελούσε το σήμα για την προέλασή του (Αριθμοί 10:33· Ιησούς Ναυή 3:3,6). Σύμφωνα με την Ιουδαϊκή παράδοση, η κιβωτός έκαιγε τους αγκαθωτούς θάμνους και άλλα εμπόδια κατά την πορεία στην έρημο, ενώ σπινθήρες εκπορευόμενοι από τα δύο χερουβείμ σκότωναν φίδια και σκορπιούς. Κατά τη διάβαση του Ιορδάνη, ο ποταμός ξηράνθηκε μόλις τα πόδια των ιερέων που μετέφεραν την κιβωτό άγγιξαν τα νερά του, και παρέμενε ξηρός μέχρι που οι ιερείς και η Κιβωτός βγήκαν από το ποτάμι, αφού ο λαός είχε περάσει. (Ιησούς Ναυή 3:15-17· 4:10, 11, 18) Δώδεκα πέτρες συλλέχθηκαν από τον Ιορδάνη και στήθηκαν στο σημείο όπου είχαν σταθεί οι ιερείς σε ανάμνηση εκείνης της θαυματουργικής ενέργειας.

Η Κιβωτός μεταφερόταν μέσα στη μάχη, όπως στον πόλεμο με τους Μαδιανίτες. (Αριθμοί κεφ. 31) Πριν την πτώση των τειχών της Ιεριχώ, ο Ισραήλ έλαβε εντολή από τον Θεό να περιφέρει την κιβωτό γύρω από την πόλη πίσω από τους ένοπλους άνδρες και επτά αρχιερείς φέροντες επτά σάλπιγγες από κέρατα κριών. (Ιησούς Ναυή 6:6-15) Μετά την ήττα στη Γαι, ο Ιησούς του Ναυή θρήνησε ενώπιον της κιβωτού, ενώ όταν ανέγνωσε τον Νόμο στον λαό μεταξύ των βουνών Γεριζίμ και Εβάλ, ο λαός στεκόταν αμφοτέρωθεν της κιβωτού. (7:2-6· 8:32-35) Η κιβωτός εγκαταστάθηκε από τον Ιησού του Ναυή στη Σηλώ. Όταν οι Ισραηλίτες πολέμησαν εναντίον της φυλής Βενιαμίν στη Γαβαά είχαν μαζί τους και την κιβωτό. (Κριτές 20:27, 28)

Μετά η κιβωτός αναφέρεται ως εγκατεστημένη στη σκηνή του Μαρτυρίου στη Σηλώ (Σιλώ) κατά τη μαθητεία του Σαμουήλ. Μετά την εγκατάσταση των Ισραηλιτών στη γη Χαναάν, η κιβωτός παρέμεινε στη σκηνή στα Γάλγαλα για μια εποχή και μετά στη Σηλώ μέχρι τα χρόνια των Κριτών, κάπου 300 ως 400 έτη. (Ιερεμίας 7:12) Τότε μεταφέρθηκε εκ νέου στο πεδίο της μάχης με σκοπό να εξασφαλίσει τη νίκη τους. Κατά τη δεύτερη μάχη με τους Φιλισταίους, οι Ισραηλίτες νικήθηκαν και πάλι, και οι Φιλισταίοι τους πήραν την Κιβωτό. (1 Σαμουήλ 4:3-5, 10, 11) Το νέο της απώλειας της Κιβωτού μεταδόθηκε αμέσως στη Σηλώ. Ο γηραιός ιερέας Ελί έπεσε νεκρός μόλις το άκουσε και η νύφη του, που ήταν έγκυος και ετοιμόγεννη όταν μαθεύτηκε η είδηση, τον ονόμασε Ιχαβώδ, όνομα που σημαίνει «Πού είναι η Δόξα;», ως αναφορά στην απώλεια της κιβωτού. (1 Σαμουήλ 4:12-22)

Οι Φιλισταίοι μετέφεραν την κιβωτό σε διάφορους τόπους της χώρας τους και στον καθένα τους συνέβαιναν υπερφυσικά γεγονότα. (1 Σαμουήλ 5:1-6): Στην Ασδώδ η κιβωτός τοποθετήθηκε μέσα στον ναό του θεού των Φιλισταίων Δαγών. Το επόμενο πρωί, το είδωλο του Δαγών βρέθηκε κάτω, να προσκυνά την κιβωτό, ενώ όταν το ξανάβαλαν στη θέση του, το επόμενο πρωί βρέθηκε και πάλι κάτω και σπασμένο. Επίσης, η γη του Ασδώδ γέμισε ποντίκια, ενώ σε αυτό και άλλους τόπους (Γαδ, Εκρών) οι άνθρωποι γέμισαν «πρηξίματα» ή φλύκταινες. (5:9-12· 6:5)

Επτά μήνες μετά την αρπαγή της κιβωτού, οι Φιλισταίοι, μετά από συμβουλή των ιερέων τους, την επέστρεψαν στους Ισραηλίτες μαζί με προσφορά χρυσών ομοιωμάτων των ποντικιών με τα οποία είχαν πληγεί. Η κιβωτός τοποθετήθηκε στην Βαιθ-σεμές, που της προσέφεραν θυσίες. (1 Σαμουήλ 6:1-15). Από περιέργεια, ωστόσο, 70 από τα μέλη της φυλής την κοιτάξαν και ως τιμωρία θανατώθηκαν από τον Θεό (6:19, 20) Οι κάτοικοι της Βαιθ-σεμές ζήτησαν τότε να αναλάβουν άλλοι την κιβωτό, η οποία στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην πόλη Καριαθιαρίμ και συγκεκριμένα στον οίκο του Αβιναδάβ, του οποίου ο γιος, ο Ελεάζαρ, ανέλαβε τη φύλαξή της. Εκεί παρέμεινε η κιβωτός της Διαθήκης επί 20 χρόνια.

Επί βασιλείας Σαούλ ακολουθούσε τον στρατό πριν από κάθε συμπλοκή με τους Φιλισταίους, αλλά ο βασιλιάς ήταν ανυπόμονος κι έτσι δεν την συμβουλευόταν πριν από τις μάχες. Στο 1ο Χρονικών αναφέρεται ότι ο λαός "είχε παραμελήσει" την κιβωτό τις ημέρες του Σαούλ. (13:3)

Μόλις ανέλαβε βασιλιάς, ο Δαβίδ πήρε την κιβωτό της διαθήκης και τη μετέφερε στην Ιερουσαλήμ μέσα σε πανηγυρισμούς. Εντούτοις, αντί να την μεταφέρουν στους ώμους οι προσδιορισμένοι Λευίτες, την έβαλαν ώστε να την μεταφέρουν επάνω σε άμαξα με βόδια. Ως συνέπεια, στο δρόμο, ο Ουζά, ένας από τους οδηγούς της άμαξας που μετέφερε την κιβωτό, άπλωσε το χέρι του για να συγκρατήσει την κιβωτό από πτώση και έπεσε νεκρός επειδή την άγγιξε. Ο Δαβίδ, φοβισμένος, την τοποθέτησε στον οίκο του Ωβήδ-εδώμ στη Γαδ επί τρεις μήνες αντί να τη μεταφέρει στη Σιών. (2 Σαμουήλ 6:1-11· 1 Χρονικών 13:1-13)

Κατόπιν, ο Δαβίδ διέταξε να μεταφερθεί η Κιβωτός στη Σιών από τους Λευίτες, ενώ ο ίδιος, «ζωσμένος με λινό ύφασμα», «χόρεψε ενώπιον του Κυρίου με όλο του το σθένος» —μία ενέργεια που προκάλεσε την περιφρονητική αποδοκιμασία της συζύγου του και κόρης του Σαούλ, Μιχάλ. (2 ΣΑμουήλ 6:12-16, 20-22· 1 Χρονικών κεφ. 15) Αυτή η υποτιμητική αποδοκιμασία από μέρους της είχε ως αποτέλεσμα τη μόνιμη απώλεια της γονιμότητάς της. Στο λόφο της Σιών στην Ιερουσαλήμ τοποθέτησε ο Δαβίδ την κιβωτό στη σκηνή του Μαρτυρίου που είχε ετοιμάσει για αυτή και προσέφερε θυσίες, μοίρασε φαγητό και ευλόγησε τον λαό και τον οίκο του.

Οι Λευίτες ορίσθηκαν ως οι λειτουργοί ενώπιον της κιβωτού. (1 Χρονικών 16:4) Το σχέδιο του Δαβίδ να κτίσει ένα ναό για την Κιβωτό ματαιώθηκε μετά από θεϊκή υπόδειξη καθώς υπήρξε «άντρας αιμάτων». (2 Σαμουήλ 7:1-17· 1 Χρονικών 17:1-15· 28:2,3) Η κιβωτός ήταν με τον στρατό κατά την πολιορκία της Ραββά (2 Σαμουήλ 11:11) και, όταν ο Δαβίδ διέφυγε από την Ιερουσαλήμ τον καιρό της συνωμοσίας εναντίον του από το γιο του Αβεσσαλώμ, η κιβωτός μεταφέρθηκε μαζί του μέχρι που διέταξε τον αρχιερέα Σαδώκ να την επαναφέρει στην Ιερουσαλήμ.

Κατά την καθαίρεση του Αβιάθαρ από τον Σολομώντα για τη συμμετοχή του πρώτου στη συνωμοσία του Αδωνία εναντίον του Δαβίδ, ο Αβιάθαρ σώθηκε επειδή στο παρελθόν είχε μεταφέρει επίσης την κιβωτό. (1 Βασιλέων 2:26) Στη συνέχεια, η κιβωτός τοποθετήθηκε από τον Σολομώντα στον Ναό στην Ιερουσαλήμ. (8:6-9) Ο Σολομών λάτρευσε τον Θεό ενώπιον της κιβωτού μετά από όνειρο στο οποίο ο Θεός του υποσχέθηκε σοφία. (3:15) Στον Ναό του Σολομώντα ένας ιδιαίτερος χώρος, τα Άγια των Αγίων, ετοιμάσθηκε για την κιβωτό. (6:19) και, όταν ο Ναός εγκαινιάσθηκε, η κιβωτός (που περιείχε μόνο τις δύο πέτρινες πλάκες του Μωυσή) τοποθετήθηκε εκεί. Μόλις οι ιερείς βγήκαν από τα Άγια των Αγίων αφού είχαν εγκαταστήσει την κιβωτό, ο Ναός γέμισε με ένα σύννεφο, που υποδείκνυε «ότι η δόξα Κυρίου είχε γεμίσει τον οίκο Του». (1 Βασιλέων 8:10-11· 2 Χρονικών 5:13,14)

Αφού ο Σολομών νυμφεύθηκε την κόρη του Φαραώ, την υποχρέωσε να κατοικεί σε ένα σπίτι έξω από τον λόφο Σιών, επειδή η Σιών ήταν καθαγιασμένη ως τόπος όπου φυλασσόταν η κιβωτός. Ο βασιλιάς Ιωσίας ήταν εκείνος που έθεσε την κιβωτό στον Ναό του Σολομώντος, από όπου φαίνεται ότι απομακρύνθηκε από ένα διάδοχό του. (2 Χρονικών 35:3)

Μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Βαβυλώνιους και τη λεηλασία του Ναού, η κιβωτός της διαθήκης εισήλθε στον χώρο του θρύλου. Πολλοί ιστορικοί υποθέτουν ότι την πήρε ο Ναβουχοδονόσορας και την κατέστρεψε. Η απουσία της από τον δεύτερο Ναό μαρτυρείται από τους Εβραίους.

Συμβολικά, για τους Χριστιανούς η κιβωτός επανεμφανίζεται στην Καινή Διαθήκη ως η Θεοτόκος Μαρία: ακριβώς όπως η Κιβωτός, η Μαρία πηγαίνει στην Ιουδαία και παραμένει εκεί επί τρεις μήνες (Λουκάς 1:56), ενώ, όπως ο Δαβίδ χόρεψε μπροστά στην Κιβωτό, το έμβρυο του Ιωάννη του Βαπτιστή σκιρτάει στην κοιλιά της Ελισάβετ όταν την επισκέπτεται η Μαρία. (1:41)

Σε αντίθεση με τη γενική συμφωνία των ιστορικών ότι η κιβωτός καταστράφηκε, διάφορες παραδόσεις σχετικά με την τελική της τύχη υποστηρίζουν την απόκρυψή της κάτω από το Όρος του Ναού στην Ιερουσαλήμ, ή τη φυγάδευσή της από την Ιερουσαλήμ πριν έρθουν οι Βαβυλώνιοι (αυτή η παράδοση συνήθως καταλήγει με την Κιβωτό στην Αιθιοπία), είτε από τον Αιθίοπα πρίγκηπα Μενελίκ Α΄ (υποτιθέμενο γιο του Σολομώντος και της Βασίλισσας της Σεβά), είτε από τους Ισραηλίτες αρχιερείς κατά τη βασιλεία του Μανασσή, οι οποίοι πιθανώς την μετέφεραν σε Ιουδαϊκό ναό στην Ελεφαντίνη της Αιγύπτου. Ακόμα, αναφέρεται η παράδοση ότι η Κιβωτός της Διαθήκης αφαιρέθηκε με θαυματουργικό τρόπο από τη γη με θεϊκή παρέμβαση.

Κάποιοι πιστεύουν ότι η κιβωτός και η σκηνή του Μαρτυρίου αποκρύφθηκαν, κάτι που αναφέρεται από 4 ξεχωριστές πηγές, εκτός από την αναφορά του 2ου Μακκαβαίων:

1. στο Μισναγιότ (Mishnayot) του Ραβίνου Χερτζ
2. στις Μαρμάρινες Πινακίδες της Βηρυτού
3. στον Χάλκινο Πάπυρο
4. στα ιερά κείμενα της αρχαίας Συναγωγής Μπεν Έζρα του Καΐρου

Κάποιοι άνθρωποι έχουν ισχυρισθεί ότι έχουν ανακαλύψει ή κατέχουν την κιβωτό.

Το 1989 ο, νεκρός σήμερα, Ron Wyatt ισχυρίσθηκε ότι βρήκε ένα θάλαμο σε ανασκαφές κάτω από το όρος Μοριά, το Όρος του Ναού. Υποτίθεται ότι εκεί είδε την Κιβωτό και τη φωτογράφησε αλλά όλες οι φωτογραφίες βγήκαν θολές. Κατά τον Wyatt οι ανασκαφές τερματίσθηκαν μετά από διαμάχες σε σχέση με θέματα ιδιωτικής περιουσίας και κανείς δεν έχει δει από τότε την κιβωτό.

Ο Vendyl Jones ανέφερε ότι βρήκε την είσοδο του θαλάμου της κιβωτού στο σπήλαιο της Στήλης, ένα από αυτά στα οποία βρέθηκαν οι περίφημοι Πάπυροι της Νεκράς Θαλάσσης. Υποτίθεται ότι θα απεκάλυπτε επισήμως την κιβωτό στις 14 Αυγούστου 2005, επέτειο της καταστροφής αμφότερων των Ναών,^[2] πράγμα που δε συνέβη. Ο Jones αναφέρεται ότι αναμένει χρηματοδότηση για την παραπέρα εξερεύνηση του σπηλαίου.

Σύγχρονες ανασκαφές κοντά στο όρος του Ναού στην Ιερουσαλήμ έχουν αποκαλύψει σήραγγες, αλλά οι ανασκαφές κάτω από το όρος είναι σχεδόν απαγορευμένες, καθώς ένα από τα ιερότερα ισλαμικά τεμένη, το Τέμενος Αλ-Ακσά έχει ανεγερθεί στο σημείο όπου κάποτε υψωνόταν ο (πρώτος) Ναός του Σολομώντα. Ο αρχαιολόγος Michael Rood υποστηρίζει ότι ο Σολομών νυμφεύθηκε μέλος της αιγυπτιακής βασιλικής οικογένειας προκειμένου να αποκτήσει την ονομαστή γνώση των Αιγυπτίων στην υδραυλική της άμμου. Υποτίθεται ότι όταν έκτισε τον ναό τοποθέτησε την κιβωτό της Διαθήκης σε ένα είδος πλατφόρμας που μπορούσε να κατέλθει σε ένα σύστημα σηράγγων αν ποτέ καταλαμβανόταν ο Ναός. Το 586 π.Χ. τα στρατεύματα του Ναβουχοδονόσορα κατέστρεψαν τον Ναό και λεηλάτησαν τους θησαυρούς του, αλλά κατά τον Rood δεν βρήκαν την Κιβωτό, η οποία είχε κατέβει στο σύστημα των σηράγγων.

Κάποιες πηγές υπαινίσσονται ότι κατά τη βασιλεία του Μανασσή η κιβωτός φυγαδεύθηκε από τον Ναό μέσα από το Πηγάδι των Ψυχών και κατέληξε πρώτα στην Αίγυπτο και τελικά στην Αιθιοπία. (2 Χρονικών κεφ. 33) Κάποια ανάγλυφα στον καθεδρικό ναό της Σαρτρ ίσως αναφέρονται σε αυτή την παράδοση. Αυτή είναι και η θεωρία που δραματοποιήθηκε από τους Τζορτζ Λούκας, Φίλιπ Κάουφμαν και Λώρενς Κάσνταν στο σενάριό τους για την περίφημη ταινία Οι κυνηγοί της χαμένης Κιβωτού που σκηνοθέτησε ο Στήβεν Σπίλμπεργκ.

Η Εκκλησία της Αιθιοπίας είναι η μόνη στον κόσμο που διατείνεται ότι κατέχει την κιβωτό της διαθήκης, στην Αξώμη (Αξούμ). Σύμφωνα με το Κεμπρά Ναγκάστ, ο Μενελίκ Α΄ έλαβε από τον πατέρα του Σολομώντα, όταν πήγε στην Ιερουσαλήμ να τον επισκεφθεί, ένα αντίγραφο της κιβωτού, και ο Σολομών είχε διατάξει τους πρωτότοκους γιους των πρεσβυτέρων του βασιλείου του να το συνοδεύσουν στην Αιθιοπία και να εγκατασταθούν εκεί. Ωστόσο, κατά την παράδοση, αυτοί οι Ισραηλίτες δεν ήθελαν να ζήσουν μακριά από την παρουσία της κιβωτού, κι έτσι αντικατέστησαν το αντίγραφο με την αληθινή κιβωτό και έφυγαν με αυτή από την Ιερουσαλήμ. Ο Μενελίκ έμαθε ότι η αληθινή κιβωτός ήταν μαζί τους μόνο κατά το ταξίδι τους προς την Αιθιοπία. Ο Σολομώντας έχασε έτσι την Κιβωτό, αλλά και τη θεϊκή εύνοια που τη συνόδευε.

Κάποτε η Κιβωτός λιτανευόταν στην πόλη της Αξώμης μια φορά τον χρόνο, όμως σήμερα πλέον φυλάσσεται συνεχώς σε ένα «θησαυροφυλάκιο» κοντά στον ναό της Παναγίας της Σιών. Μόνο ο πρωθιερέας του ναού επιτρέπεται να τη δει. Οι περισσότεροι ιστορικοί στη Δύση αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τον ισχυρισμό ότι υπάρχει εκεί η γνήσια Κιβωτός.

Ο Andis Kaulins ισχυρίζεται ότι το μέρος όπου βρίσκεται σήμερα η Κιβωτός κατά αρχαίες πηγές (π.χ. το Μισναγιότ) είναι «μια έρημη κοιλάδα κάτω από ένα λόφο, στην ανατολική του πλευρά, σαράντα πέτρες βαθιά». Σήμερα μερικοί πιστεύουν ότι αυτό αναφέρεται στον Τάφο του Τουταγχαμών, στην ανατολική πλευρά της Κοιλάδας των Βασιλέων στην Αίγυπτο και ότι αυτά που ανακαλύφθηκαν εκεί είναι οι περιγραφόμενοι από τις πηγές εβραϊκοί θησαυροί, το Μισκάν (Mishkan) και η Κιβωτός της Διαθήκης.

Σε ένα ξηρό κλίμα, ένα ξύλινο κουτί με επένδυση χρυσού θα μπορούσε να φέρει επί μεγάλο χρονικό διάστημα ηλεκτρικό φορτίο. Κάτι τέτοιο θα ερχόταν σε συμφωνία με την κοινή θρησκευτική πρακτική της ενσωματώσεως τεχνολογικών μυστικών σε συσκευές που προορίζονταν να εντυπωσιάζουν τον λαό, όπως η χρήση από τον Ήρωνα τον Αλεξανδρέα μιας μηχανής κινούμενης με ατμό για να ανοίγουν οι θύρες ενός ναού. Δεχόμενη αυτή τη θεωρία, η Παλαιά Διαθήκη δίνει ακριβείς οδηγίες για την κατασκευή της κιβωτού, έτσι ώστε να μη χαθεί η τεχνογνωσία, και ακριβείς οδηγίες για τη μεταφορά της κιβωτού, ώστε να μη χαθεί το ηλεκτρικό φορτίο —αν και αυτές δεν ήταν μυστικές αλλά διαθέσιμες στον λαό.

• Εβραίοι
• Ιουδαϊσμός
• Εκκλησία της Αιθιοπίας
• Αξώμη
• Άγια των Αγίων
• Ναός της Ιερουσαλείμ
• Χερουβείμ
• Μωυσής
• Συσσωρευτής της Βαγδάτης
• Οι κυνηγοί της χαμένης Κιβωτού

• Fisher, Milton C., "The Ark of the Covenant: Alive and Well in Ethiopia?", Bible and Spade 8/3, pp. 65–72. 1995
• Grierson, Roderick & Munro-Hay, Stuart, The Ark of the Covenant. Orion Books Ltd, 2000. ISBN 0-7538-1010-7
• Hancock, Graham, "The Sign and the Seal: The Quest for the Lost Ark of the Covenant". Touchstone Books, 1993. ISBN 0-671-86541-2
• Leeman, Bernard, Queen of Sheba and Biblical Scholarship. Queensland Academic Press 2005 ISBN 0-9758022-0-8
• Ritmeyer, L., "The Ark of the Covenant: Where it Stood in Solomon's Temple", Biblical Archaeology Review 22/1: 46-55, 70-73. 1996.
• Hertz J.H., The Pentateuch and Haftoras. Deuteronomy. Oxford University Press, 1936.

Κλασσικά κείμενα

• Shemot - Chapter 25. Tanach - Torah (Πεντάτευχος), Judaica Press.

Περιγραφές

• Ark of the Covenant. The Catholic Encyclopedia, Volume I.
• Pendleton, Philip Y., A Brief Sketch of the Jewish Tabernacle. 1901. (International Sunday-school Lessons for 1902. Standard Eclectic Commentary comprising original and selected notes, explanatory, illustrative, practical. Embellished with maps, diagrams, chronological charts, tables, ect.)
• Barrow, Martyn, Η Κιβωτός της Διαθήκης (Exodus 25:10-22). 1995.
• Kaulins, Andis, Κιβωτός της Διαθήκης Αρχειοθετήθηκε 2008-01-05 στο Wayback Machine..
• Shyovitz, David, Η χαμένη Κιβωτός της Διαθήκης. Jewish Virtual Library.

Αντίγραφα

• Κιβωτός της Διαθήκης. arkcovenant.com

Αναφορές για την ανακάλυψή της

• Wyatt, Ron Η περιγραφή του Ron Wyatt για τις επί τριετία ανασκαφές του και οι ισχυρισμοί του για την Κιβωτό Αρχειοθετήθηκε 2006-12-31 στο Wayback Machine..
• Searcy, Jim, Σημερινή θέση και σημασία. Cyprus.
• Israel National News "Kabbalist Blesses Jones: Now's the Time to Find Holy Lost Ark". May 2005 (Iyar 5765).
• JAH, Η Κιβωτός της Διαθήκης στην Ιρλανδία. Διάλεξη Κοινωνιολογίας της JAH που δόθηκε στο Maynooth University της Ιρλανδίας.

Γενικά

• Η Κιβωτός της Διαθήκης Αρχειοθετήθηκε 2007-12-23 στο Wayback Machine.. Παλαιά Διαθήκη - Έξοδος, The Brick Testament.
• [1]. Βιβλίο και διαδραστικό CD-ROM με λεπτομέρειες.

Συλλογές υπερσυνδέσμων

• Shapiro, Gerald N., Μια μικρή συλλογή πληροφοριών για το θέμα Αρχειοθετήθηκε 2006-11-28 στο Wayback Machine.. 19 Σεπτεμβρίου 2004.

• Keller, Werner: Η Βίβλος ως ιστορία λαών και πολιτισμών, μετάφραση `Αννα Παπαδημητρίου, πρόλογος Μ. Ανδρόνικος, εκδ. «Ιστορική βιβλιοθήκη», Αθήναι 1968