Θαλάσσιο πάρκο ονομάζεται μια καθορισμένη έκταση της θάλασσας που απομονώνεται από επιβλαβείς ανθρώπινες δράσεις προκειμένου να παρουσιάζει οικολογική βιωσιμότητα, να προάγει τη συνειδητοποίηση και κατανόηση της αξίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, και να παρέχει κάποιες ωφέλειες στους κατοίκους και τις κοινότητες των γειτονικών τους ακτών.[1] Για τα περισσότερα θαλάσσια πάρκα στον κόσμο η διαχείριση γίνεται από εθνικές κυβερνήσεις και η οργάνωσή τους είναι αντίστοιχη με εκείνη των χερσαίων εθνικών πάρκων. Αντιθέτως, τις θαλάσσιες προστατευμένες περιοχές και τα λεγόμενα θαλάσσια καταφύγια τα διαχειρίζεται συνήθως μια τοπική υπηρεσία ή κρατικός οργανισμός, ή και μη κυβερνητική οργάνωση.[2]
Το μεγαλύτερο θαλάσσιο πάρκο της Γης ήταν το Θαλάσσιο Πάρκο του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου στα ανοικτά των ακτών της ανατολικής Αυστραλίας, με έκταση 350 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αυτό ίσχυε μέχρι το 2010, οπότε το Ηνωμένο Βασίλειο ανεκοίνωσε την ίδρυση του Θαλάσσιου Πάρκου Τσάγκος στο απομακρυσμένο Αρχιπέλαγος Τσάγκος. Από την άλλη, υπάρχουν θαλάσσια πάρκα με έκταση μικρότερη του μισού τετραγωνικού χιλιομέτρου (500 στρεμμάτων).
Για τα περισσότερα θαλάσσια πάρκα είναι αρκετή η οριοθέτησή τους και η ενημέρωση των σκαφών της εμπορικής αλιείας και άλλων θαλάσσιων επιχειρήσεων, ωστόσο κάποια πάρκα καταβάλλουν προσπάθειες να καταστήσουν τα αξιοθέατα του θαλάσσιου περιβάλλοντος προσβάσιμα στους επισκέπτες. Αυτό γίνεται με διάφορα μέσα, όπως με πλοιάρια με γυάλινο πυθμένα, μικρά υποβρύχια ή υποβρύχιους σωλήνες με οπτική πρόσβαση στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Η σημερινή τάση είναι η ίδρυση νέων θαλάσσιων πάρκων. Π.χ. στη Νέα Νότια Ουαλία υπάρχουν σχέδια για νέα θαλάσσια πάρκα που συνολικώς θα καταλαμβάνουν ολόκληρη την ακτογραμμή της.[3]
Σχεδόν όλα τα υπάρχοντα θαλάσσια πάρκα και καταφύγια βρίσκονται κοντά στην ακτή κάποιας χώρας, κυρίως εντός των χωρικών υδάτων της. Βασικές αιτίες για αυτό είναι η κερματισμένη φύση των εξουσιών, δικαιωμάτων και ευθυνών στα διεθνή ύδατα, η ανεπαρκής επιβολή των υπαρχουσών ρυθμίσεων σε αυτά και η δυσκολία της συνδιαχειρίσεως από χώρες που συχνά βρίσκονται σε σύγκρουση μεταξύ τους. Το 2011, με βάση τα βιολογικά, γεωλογικά και ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά, η Επιστημονική Επιτροπή Μεσογείου πρότεινε τη δημιουργία οκτώ μεγάλων «Θαλάσσιων Πάρκων Ειρήνης», σε μέρη όπου δεν υπάρχει σημείο της ακτογραμμής σε απόσταση μεγαλύτερη των 200 ναυτικών μιλίων από άλλες δικαιοδοσίες. Η διασυνοριακή δομή τέτοιων «Πάρκων Ειρήνης» παρακάμπτει αυτό το πρόβλημα, ενθαρρύνοντας τις εμπλεκόμενες κυβερνήσεις να ενώσουν δυνάμεις στην επιδίωξη ενός σκοπού υψηλότερου από των εθνικών συμφερόντων τους, χωρίς προκατάληψη ως προς τις τρέχουσες εθνικές διεκδικήσεις.[9]
