Ο Θεόγνις ή Θεόγνιος Νικαίας ήταν αρειανός. Φοίτησε στην Θεολογική σχολή της Αντιόχειας^[1] Δεν γνωρίζουμε πληροφορίες για τον χρόνο και τόπο γέννησής του. Πιθανώς γεννήθηκε στα τέλη του 3ου αι. και χειροτονήθηκε πριν το 325 επίσκοπος Νικαίας ^[2]Είναι από τους πρώτους οπαδούς του Αρείου και πιθανώς συλλουκιανιστής. Ο Εκκλησιαστικός ιστορικός Φιλοστόργιος τον μέμφθηκε για διαστρέβλωση της διδασκαλίας τουΛουκιανού. Η μομφή αυτή θεμελιωνόταν στο ότι πίστευε ότι ο Θεός μπορούσε να ειναι Πατήρ και πριν γεννήσει τον Υιό, επειδή ακριβώς είε τη δύναμη να γεννήσει^[3]. Σε μια πρώτη φάση ο Θεόγνις υπέγραψε υποκριτικά το Σύμβολο Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως και ακολούθως το πολέμησε. Συγκεκριμένα δέχθηκε το πρώτο σκέλος του Συμβόλου αλλά απέρριψε τον προσωπικό αναθεματισμό του Αρείου. ^[4]Ύστερα από σχετική απόφαση της τοπικής συνόδου της Νικομηδείας καθαιρέθηκε και εξέλεξε στη θέση του άλλον επίσκοπο.^[5] Εξορίστηκε μετά την σύνοδο, επανέκαμψε με το Βιβλίον μετανοίας (326/327) Το 327 με απόφαση τοπικής Συνόδου στη Νικομήδεια αποκαταστάθηκε στην επισκοπή του-έκφραση της συμβιβαστικής πολιτικής του Μεγάλου Κωνσταντίνου^[6] και συμμετείχε στις Συνόδους του 330 (Αντιόχεια) και 335 (Τύρος & Ιερουσαλήμ), με τις οποίες αποκαθίστατο το πρόσωπο και η διδασκαλία του Αρείου. Πέθανε ίσως το 343^[7] καθώς δεν συμμετείχε στη Σύνοδο της Σαρδικής ^[8]

• Στυλιανός Παπαδόπουλος, Πατρολογία Β΄, Αθήνα, 1999
• Βλάσιος Φειδάς, Εκκλησιαστική Ιστορία τ. Α, Αθήνα, 2002
• Θεόδωρος Αλεξόπουλος, «Θέογνις Νικαίας. Αρειανός επίσκοπος», Μεγάλη Ορθόδοξη Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.8, εκδ. Στρατηγικές Εκδόσεις, Αθήνα, 2013, σελ.110
• Κωνσταντίνος Β. Σκουτέρης, Ιστορία Δογμάτων, τομ. Β, Αθήνα, 2004.