Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|30|10|2024}}

Εφεύρεση χαρακτηρίζεται οποιαδήποτε δημιουργική ενέργεια του ανθρώπου που απολήγει στην επινόηση πραγμάτων που δεν υπάρχουν προηγουμένως, ή στην ανεύρεση νέων μεθόδων εργασίας ή επωφελέστερων μέσων ή μεθόδων εκμετάλλευσης γνωστών δυνάμεων, ιδιοτήτων ή πραγμάτων.
Κατ΄ επέκταση των παραπάνω εφεύρεση ονομάζεται το αποτέλεσμα ή το προϊόν της δημιουργικής αυτής ενέργειας, δηλαδή το εφεύρημα. Βασική διαφορά της εφεύρεσης από την ανακάλυψη είναι ότι το αντικείμενο της πρώτης δεν προϋπάρχει, (π.χ. η εφεύρεση του τροχού), ενώ της δεύτερης προϋπάρχει αλλά δεν ήταν γνωστό στον άνθρωπο, (π.χ. ανακάλυψη της Αμερικής).

Γενικά ο όρος εφεύρεση αποτελεί νεωτερισμό τεχνικής κυρίως μορφής που συνηθέστερα είναι αποτέλεσμα δημιουργικής προσπάθειας (π.χ. εφεύρεση του ραντάρ), πολλές φορές όμως και τύχης, (π.χ. εφεύρεση του αερόστατου), που όπως και να έχει αποτελεί προοδευτική εξέλιξη πολιτισμού έναντι της προηγούμενης κατάστασης.
Με τις διάφορες εφευρέσεις του ο άνθρωπος στη μακραίωνη παρουσία του στη Γη ανακάλυψε παράλληλα και διάφορες φυσικές και χημικές ιδιότητες της ύλης που τον βοήθησαν, μελετώντας τις σε μια τεράστια σειρά ανακαλύψεων και ατελείωτων ερευνών. Μ' αυτές αφενός η ζωή του ανθρώπου έγινε πιο άνετη και αφετέρου ο τεχνολογικός πολιτισμός έλαβε τεράστιες διαστάσεις.

Τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης της τεχνολογίας , η παρατηρητικότητα της φύσης(βιομιμητική-βιομιμική ^[1]) από τον άνθρωπο έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη(επινόηση) νέων εφευρέσεων.Επίσης η τύχη έπαιξε το ρόλο της σε αρκετές περιπτώσεις , αλλά και πάλι η παρατηρητικότητα και επινοητικότητα του εφευρέτη μετέτρεπε το τυχαίο γεγονός σε πρακτικό αντικείμενο.Τους τελευταίους αιώνες οι περισσότερες εφευρέσεις γίνονται ως αποτέλεσμα της εφαρμοσμένης έρευνας αξιοποιώντας τα αποτελέσματα των επιστημονικών ερευνών που γίνονται σε ένα πλήθος επιστημών(π.χ.η θεωρία των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων αποτέλεσε αφορμή για την ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών και όχι μόνο) .Συνεχίζει βέβαια ο σημαντικός ρόλος της παρατηρητικότητας ιδίως της φύσης που είναι ανεξάντλητη πηγή ιδεών.^[2]

Γενικά σήμερα οι νομοθεσίες των περισσοτέρων χωρών αξιώνουν για το χαρακτηρισμό μιας εφεύρεσης να πληρούνται κυρίως τρεις βασικές προϋποθέσεις: 1. νεωτερισμό, 2. ωφελιμότητα, και 3. πραγμάτωση, αυτών ακολουθούν βέβαια και άλλες όπως κόστος παραγωγής, βαθμός αξιοποίησης (ανάλογα της ωφελιμότητας), κ.ά.

Συνηθέστερα οι εφευρέσεις λαμβάνουν το όνομα του εφευρέτη τους. Παρατηρείται όμως πολύ σπάνιο μία εφεύρεση από την αρχή μέχρι το τέλος ν΄ αποτελεί δημιουργία ενός μόνο ανθρώπου. Αντίθετα οι εφευρέσεις κατά κανόνα είναι προϊόντα συσχετισμού γνώσεων παρατηρήσεων κα πείρας. Σπάνιες επίσης είναι και οι περιπτώσεις εφευρέσεων που οφείλονται σε συμπτώσεις, όπως πολλοί υποστηρίζουν και τούτο διότι ακόμα και σε παρουσιαζόμενη σύμπτωση σε ανθρώπους που δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες γνώσεις και τη σχετική οξυδέρκεια κανένα αποτέλεσμα εφεύρεσης ή ανακάλυψης δεν θα οδηγούσε. Για παράδειγμα κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι πριν τον Αρχιμήδη δεν είχε διαπιστώσει την άνωση που δέχεται το σώμα τους όταν βρεθούν μέσα στο νερό στον λουτήρα τους. Εντούτοις έπρεπε να υπάρξει η διάνοια του Αρχιμήδη για να εξάγει το ασφαλές συμπέρασμα του φαινομένου.

Ανάλογα της σημασίας που μπορεί να έχουν οι διάφορες εφευρέσεις για τον άνθρωπο αυτές διακρίνονται σε βασικές, πρωταρχικές και σε σημαντικές. Επίσης ανάλογα του ποσοστού του πληθυσμού προς το οποίο απευθύνονται οι εφευρέσεις χαρακτηρίζονται βασικές, δευτερεύουσες ή και τριτεύουσες. Τέλος ανάλογα του χρόνου εκμετάλλευσης αυτών χαρακτηρίζονται παροδικές ή μόνιμες. Υπήρξαν εφευρέσεις που όταν πραγματοποιήθηκαν τις διαπιστεύτηκαν ως "αιώνιες" και "ακατάλυτης αξίας" π.χ. η μαγνητική πυξίδα, που όμως σήμερα έχει αντικατασταθεί από την γυροσκοπική πυξίδα.

Ένα άλλο αξιοσημείωτο γεγονός που παρατηρείται στις εφευρέσεις είναι όταν αυτές γίνονται κατά κάποιο τρόπο "προχρονολογημένα". Δηλαδή την εποχή που γίνονται δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία και πολύ αργότερα ανασύρονται και εφαρμόζονται σε ευρύτατη κλίμακα. Για παράδειγμα στην Ελλάδα στα τέλη της δεκαετίας του "50 κατασκευάστηκε στα ναυπηγεία Σύρου το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο σε πολύ περιορισμένο αριθμό. Ένα εξ αυτών είχε δωριθεί και στον Βασιλέα Παύλο στο Τατόι. Σήμερα η παραγωγή τέτοιων οχημάτων έχει καταστεί λόγω υψηλού κόστους καυσίμων πολύ περισσότερο αναγκαία.

• Σχετικός με τον όρο εφεύρεση είναι και ο όρος ευρεσιτεχνία που αφορά την προστασία (κατοχύρωση) των δικαιωμάτων του εφευρέτη επί της εφεύρεσής του

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Εφεύρεση

• Εφευρέσεις και Ανακαλύψεις