Ο Διονύσιος Κόκκινος (1884 - 10[4] ή 12[5] Φεβρουαρίου 1967) ήταν Έλληνας ιστορικός, δημοσιογράφος, ακαδημαϊκός και λογοτέχνης.
Βιογραφία
Γεννήθηκε στον Πύργο Ηλείας. Ο πατέρας του, Αντώνιος, ήταν αγιογράφος, γεννημένος στην Αμοργό.[6] Η μητέρα του, Αγγελική Γιαννοπούλου, καταγόταν από οικογένεια αγωνιστών του '21. Φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά διέκοψε τις σπουδές του[7] για να ασχοληθεί με την ιστορία, τη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία. Επίσης, γράφτηκε και στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Εξέδωσε τη σοσιαλιστική εφημερίδα «Μέλλον» στην διάρκεια των σπουδών του στα 1908 με 1909, η οποία εξέφραζε τις ιδέες της ομάδας των Κοινωνιολόγων του Αλέξανδρου Παπαναστασίου και γύρω από την οποία συσπειρώθηκαν πολλοί σοσιαλιστές και φοιτητές[8]. Εργάσθηκε στις εφημερίδες Ακρόπολη, Καθημερινή, Πατρίδα, Πρωτεύουσα, Ελληνικόν Μέλλον, Ελληνική, Πρωΐα και Έθνος, ως φιλολογικός συνεργάτης, χρονογράφος, ανταποκριτής, και οι οποίες και δημοσίευσαν πολλές δημοσιογραφικές και φιλολογικές μελέτες του. Έγραψε δεκάδες δημοσιεύματα με τα ψευδώνυμα «Μακκαβαίος», «Άριελ», «Βουλεβαρδιέρος», «Παλαιός» κ.α.[7] Διετέλεσε διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης από τον Οκτώβριο του 1935 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1954. Το 1948, η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε το «Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών» και, το 1950, τον εξέλεξε μέλος της, στην Τάξη των Γραμμάτων, για το λογοτεχνικό του έργο.[6] Επίσης, υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου καθώς και του Ταμείου Εργασίας Ηθοποιών.[8]
Συγγραφικό έργο
Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο των γραμμάτων το 1906 με τη δημοσίευση ενός διηγήματος στο περιοδικό «Νουμάς» του Δ. Ταγκόπουλου[9]. Το 1914 εκδόθηκαν σε βιβλίο πολεμικές εντυπώσεις και μονογραφίες που έγραψε κατά τη στρατιωτική του θητεία το 1912-13, στους Βαλκανικούς πολέμους[8]. Ο Κόκκινος υπήρξε συγγραφέας διηγημάτων και μυθιστορημάτων ενώ ασχολήθηκε και με την ιστορία, το χρονογράφημα και την κριτική του θεάτρου και της τέχνης.
Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα με το Ο τελευταίος, διήγημα δημοσιευμένο στο περιοδικό Νουμάς, στα 1906.[10] Άλλα του έργα είναι: Η κυρία με το άσπρο άλογο (1922), Η μυστική φωλιά (1924), Ίλιγγος (1932), Ο Αλέξης ο αμαξάς (1934), Μια τουφεκιά στο γαλάζιο νερό (πρώτη δημοσίευση σε συνέχειες στο περιοδικό Νέα Εστία, τ. 212 / 15 Οκτωβρίου 1935 έως τ. 215 / 1 Δεκεμβρίου 1935), Κυνηγημένος από τον κόσμο (πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Νέα Εστία, τ. 262, 15 Νοεμβρίου 1937). Επίσης έγραψε σειρά θεατρικούς διαλόγους οι οποίοι εκδόθηκαν σε τόμο το 1924 με τον τίτλο Θέατρο της ζωής. Σ' αυτόν τον τόμο περιέχονται τα έργα: Ο Οθέλλος, Ο κληρονόμος του Διαμαντή, Τα περασμένα, Ασήμαντη είδησις, Η επικίνδυνη,Τίμια γυναίκα, Όπως ο Ορέστης, Κρίνο στο φθινόπωρο, Τα δεσμά. Τα λογοτεχνικό έργο του Κόκκινου έχει ως θέμα του κυρίως τη ζωή της αθηναϊκής αστικής τάξης, καλύπτοντας τους χώρους του μυθιστορήματος και του διηγήματος[8], ενώ έγραψε και έργα για το θέατρο, από το οποία το μονόπρακτο Η χαμένη παραστάθηκε το 1939 από τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη[9]. Παράλληλα ασχολήθηκε και με την τεχνοκριτική.
Από τη θέση του διευθυντή της Εθνικής Βιβλιοθήκης, από το 1935 μέχρι και το 1954, είχε πρόσβαση σε εκτεταμένο πρωτογενές ιστορικό υλικο αλλά και σημαντική δευτερογενή βιβλιογραφία. Το 1931 εξέδωσε το Εισαγωγή εις την Ελληνικήν Επανάστασιν, στα πλαίσια και της εκατονταετηρίδας της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Είχε ξεκινήσει ήδη από το 1930 να δημοσιεύει, από τις στήλες της εφημερίδας Πρωΐα, κείμενα για την ιστορία του 1821. Το 1935 ολοκληρώθηκε η σύνθεση της εξάτομης ιστορίας του, έργο για το οποίο βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1933[6]. Το 1967, λίγο μετά τον θάνατό του, εκδόθηκε η 5η και τελευταία ανανεωμένη έκδοση του εξάτομου έργου του, Η Ελληνική Επανάστασις[5]. Τα έργα αυτά του Κόκκινου συνέβαλαν αποφασιστικά στην μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας[εκκρεμεί παραπομπή].
Έργο
Δημοσιεύσεις
Δ. Κόκκινος, Ζάκυνθος, Νέα Εστία, τ/χ.22-24, (1927), σελ.1148-1149.[11]
Δ. Κόκκινος, Η χρονογραφία-η ζωγραφική και η γλυπτική, Νέα Εστία, τ/χ. 94 (1930), σελ. 1221-1223.[12]
Δ. Κόκκινος, Η ζωγραφική-κριτική, Νέα Εστία, τ/χ.97 (1931), σελ.46-47.[13]
Ο Αλέξης ο αμαξάς, εκδ. Η Βιβλιοθήκη των Αθηνών, 1934
Μια τουφεκιά στο γαλάζιο νερό και άλλα διηγήματα, εκδ. Δημητράκος, Αθήνα, 1945.[9]
Ο Αλέξης ο αμαξάς κι άλλα διηγήματα, Οι φίλοι του βιβλίου, Αθήνα, 1945.[9]
Δοκίμια
Μια ζωή στον πόλεμο. Γκρίμποβο – Μπιζάνι – Γιάννενα, Φέξης, Αθήνα, 1914.[9]
Η Ελληνική Επανάστασις, τομ.1-6, Αθήνα, 1936 (1η έκδοση). Πρώτη ολοκληρωμένη έκδοση: Μέλισσα, 1960[9]. Πέμπτη και τελευταία ανανεωμένη έκδοση: Μέλισσα, 1967.[14]
Οι δυο πόλεμοι (2 τόμοι), Ο Πλάτων, Αθήνα, 1945-1946.[9]
Ιστορία της νεωτέρας Ελλάδος: 1800-1945, τομ. 1-4, Αθήνα, 1970-1972[9].
Το Εικοσιένα (συμμετοχή σε συλλογικό έργο με πανηγυρικούς λόγους Ακαδημαϊκών), Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1977.[15]
Η 28η Οκτωβρίου 1940 (συμμετοχή σε συλλογικό έργο με πανηγυρικούς λόγους Ακαδημαϊκών), Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1978.[16]
Παιδιά του κόσμου: 15 ιστορίες με παιδιά από σημαντικούς Έλληνες συγγραφείς (συλλογικό έργο), Επίλογος, Αθήνα, 2005.[17]
Η Χίος κατά την ελληνική Επανάσταση και τη σφαγή (Μαρτυρίες και ιστορικά κείμενα, συλλογικό έργο), Πελλιναίο, Αθήνα, 2005.[18]
Απομνημονεύματα Κολοκοτρώνη (συμμετοχή στην εισαγωγή), Μέρμηγκας, Αθήνα, 2009.[19]
Δίστομο 10 Ιουνίου 1944:Το Ολοκαύτωμα, Σύγχρονη Έκφραση, Αθήνα, 2010.[20]
Ηλίας Βενέζης, Διονύσιος Α. Κόκκινος, Νέα Εστία,τομ.81, τ/χ.952(1967),σελ.339-340 [1]Αρχειοθετήθηκε 2021-10-25 στο Wayback Machine.
Θανάσης Πετσάλης Διομήδης, Διονύσιος Κόκκινος. Δοκιμή για μια σύνθεση, Νέα Εστία, τομ.82 ,τ/χ.968,(1967),σελ.1394-1395 [2]Αρχειοθετήθηκε 2021-10-25 στο Wayback Machine.
Θεόδωρος Ξύδης, Ο Κόκκινος και η Ηλεία, Νέα Εστία, τομ. 82 τ/χ.968 (1967), σελ. 1402-1405 [3]Αρχειοθετήθηκε 2021-10-25 στο Wayback Machine.