Γραφή παρανόμων

Η γραφή παρανόμων (ψηφισμάτων), ήταν ένας θεσμός στην Αρχαία Αθήνα, κατά το Αττικό δίκαιο, μορφής βαριάς καταγγελίας που οδηγούσε σε μία δημοσίου δικαί­ου δίκη εναντίον εκείνου ο οποίος είχε προτείνει νόμο ή ψήφισμα που είχε θεσπισθεί κα­τά παράβαση της νομοθετικής διαδικασίας[1], ή που ερχόταν σε σύγκρουση με προϋπάρχοντες νόμους.

Ουσιαστικά οποιοσδήποτε πολίτης είχε το δικαίωμα να καταγγείλει οποιοδήποτε νόμο προτεινόμενο ή που είχε ψηφιστεί που όμως δεν εξυπηρετούσε την ολότητα ή αντιστρατευόταν ισχύουσες διατάξεις θεωρώντας τον έτσι παράνομο.[1][2]

Η αγωγή στη περίπτωση που ελεγχόταν ακριβής δεν περιοριζόταν μοναχά στην απόρριψη του προτεινόμενου νόμου ή την ακύρωση ενός ήδη ψηφισθέντος αλλά επέφερε επίσης βαρύτατες κυρώσεις εναντίον του πολίτη που το εισηγήθηκε, κα­θώς και εναντίον του προέδρου της «Εκκλησίας του Δήμου», αν άφησε να διαπραχθεί κάποια παρατυπία. Ο πολίτης αυτός περνούσε από δίκη ασχέτως με το αν το ψήφισμα που πρότεινε είχε επικυρωθεί ή όχι από την πλειοψηφία, κι εφόσον κρινόταν ένοχος κατέβαλλε βαρύ πρόστιμο[1], σε πε­ρίπτωση υποτροπής για τρίτη φορά στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων(«ατιμία»). Κατά τον 4ο αιώνα π.Χ., εάν είχε παρέλθει ένας χρόνος από την ψήφιση του νόμου, τότε ο εισηγητής δεν τιμωρούνταν, όμως ο νόμος έπαυε να ισχύει. Η γραφή «νόμον μή ἐπιτήδειον θεῖναι» ήταν ε­πίσης δίκη δημοσίου δικαίου εναντίον της θεσπίσε­ως ασύμφορου νόμου, δηλαδή νόμου που θα μπο­ρούσε να βλάψει τα συμφέροντα της πόλεως με ποινές επί καταδίκης πολύ βαρύτερες από τις ποινές της «γραφής παρανόμων» που έφταναν μέχρι θανατική καταδίκη.[2]

Οι σύγχρονοι μελετητές δεν μπορούν να προσδιορίσουν με ακρίβεια το πότε έκανε την εμφάνισή του ο θεσμός αυτός, εντούτοις, σύντομα αποτέλεσε τον αποτελεσματικότερο τρόπο για να απαλλαγεί κάποιος από έναν επικίνδυνο πολιτικό του αντίπαλο, καθιστώντας την εισήγηση νέων νόμων κατά κάποιο τρόπο «επικίνδυνη».[2][1]

Η πιο γνωστή περίπτωση γραφής παρανόμων ήταν η καταγγελία του Κτησιφώντα από τον Αισχίνη για την πρότασή του να τιμηθεί με στεφανηφορία ο Δημοσθένης[1]. Για την υπόθεση αυτή ο Αισχίνης και ο Δημοσθένης έγραψαν τους λόγους «Κατά Κτησιφώντα» και «Περί στεφάνου», τους οποίους εκφώνησαν αντίστοιχα οι δύο ρήτορες στο δικαστήριο.[1]

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 ««Γραφή παρανόμων»». Ελληνική Ιστορία στο Διαδίκτυο. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 ««Αθηναϊκή Δημοκρατία»». Αφιέρωμα Ιστορικά 25. Ελευθεροτυπία (Απρίλιος 2000). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2010. 

Πηγές

  • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.15ος, σελ.509.