Ο Γιαγιά Τζαμέ (Yahya Abdul-Aziz Jemus Junkung Jammeh, 25 Μαΐου 1965-) είναι στρατιωτικός και πολιτικός από την Γκάμπια. Υπηρέτησε ως Πρόεδρος από τις 22 Ιουλίου 1994 ως τις 21 Ιανουαρίου 2017.
Προφίλ
Γεννήθηκε στις 25 Μαΐου 1965.[8] Το 1992 έγινε διοικητής της Στρατιωτικής Αστυνομίας της χώρας του.[9]
Το πραξικόπημα του Τζαμέ ανέτρεψε τον πρώτο πρόεδρο της χώρας Ντάουντα Τζαγουάρα, που κυβερνούσε από την ανεξαρτησία της Γκάμπια το 1965. Τα 22 χρόνια προεδρίας του Τζαμέ χαρακτηρίστηκαν από καταστολή αντιφρονούντων, περιορισμούς στην ελευθερία του Τύπου, και πολλές καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.[10] Ο πρόεδρος επίσης ισχυρίστηκε, ότι θεράπευσε ασθένειες όπως το HIV/AIDS και τον καρκίνο με βότανα, πάταξε τη μαγεία και προέβη σε ποινικοποίηση των ομοφυλοφιλικών πράξεων.[11] Το 2011 δήλωσε ότι, Θεού θέλοντος, θα μπορούσε να "κυβερνά για ένα δισεκατομμύριο χρόνια".[10][12]
Πραξικόπημα και προεδρία
Έγινε ηγέτης της χώρας με πραξικόπημα στις 22 Ιουλίου 1994, ανατρέποντας τον Πρόεδρο Ντάουντα Τζαγουάρα. Το 1996 μεθόδευσε εκλογές, τις οποίες κέρδισε άνετα. [13] Ορκίστηκε Πρόεδρος στις 6 Νοεμβρίου 1996 [14] και το κόμμα του Συνασπισμός για Πατριωτικό Επαναπροσανατολισμό και Δόμηση (Alliance for Patriotic Reorientation and Construction) κέρδισε και τις βουλευτικές εκλογές του 1997 και 2002, από τις οποίες η Αντιπολίτευση σε μεγάλο βαθμό απείχε. Επανεξελέγη στις προεδρικές εκλογές του 2001 και σε εκείνες της 22 Σεπτεμβρίου του 2006. Στις τελευταίες εκλογές έλαβε 67,3% και ο αντίπαλός του, Ουσάινου Ντάρμπο, ήταν 2ος, όπως και το 2001.[15] Το κόμμα του κέρδισε και τις βουλευτικές εκλογές του 2007. Ο Τζαμέ επανεξελέγη πρόεδρος τον Νοέμβριο του 2011 με ποσοστό 72%.
Στις 21 Μαρτίου 2006 εξουδετερώθηκε απόπειρα ανατροπής του Τζαμέ με πραξικόπημα.[16] Τον Δεκέμβριο του 2014 σημειώθηκε αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος ενώ ο πρόεδρος βρισκόταν στο εξωτερικό.
Ο Τζαμέ και το κόμμα του κέρδισαν τις βουλευτικές εκλογές του 2012, όμως ηττήθηκαν στις προεδρικές εκλογές που έγιναν την 1η Δεκεμβρίου 2016. Το μη αναμενόμενο αποτέλεσμα ήταν να κερδίσει η αντιπολίτευση και να εκλεγεί νέος πρόεδρος ο αρχηγός της, Αντάμα Μπάροου. Ο μέχρι τότε πρόεδρος, Τζαμέ, ο οποίος αρχικά παραδέχθηκε την ήττα του, λίγες ημέρες αργότερα αμφισβήτησε το αποτέλεσμα, ζητώντας τη διεξαγωγή νέων εκλογών.[17] Έπειτα από παρέμβαση της γειτονικής Σενεγάλης, στο έδαφος της οποίας ορκίστηκε πρόεδρος ο Μπάροου,[18] ο Τζαμέ αποχώρησε από την προεδρία έπειτα από 22 χρόνια και εγκατέλειψε τη χώρα (πήγε στην εξορία, πρώτα στη Γουινέα και έπειτα στην Ισημερινή Γουινέα. [19][20]
Ο Μπάροου επέστρεψε στην Γκάμπια και ανέλαβε κανονικά καθήκοντα, τον Ιανουάριο του 2017.
