Ο Γιάνεζ Γιάνσα (Janez Janša, 1958-) είναι Σλοβένος πολιτικός, ο οποίος χρημάτισε τρεις φορές πρωθυπουργός, με πιο πρόσφατη την περίοδο από τις 13 Μαρτίου 2020 έως την 1η Ιουνίου 2022. Υπηρέτησε ξανά στην πρωθυπουργία από το 2004 ως το 2008 και από τον Φεβρουάριο του 2012 ως τις 20 Μαρτίου 2013.
Προφίλ
Γεννήθηκε στη Λιουμπλιάνα στις 17 Σεπτεμβρίου του 1958 με το όνομα Ιβάν Γιάνσα. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνας. Έχει δύο παιδιά από το γάμο του με τη Σίλβα Πρεντάλιτς. Δημοσίευσε πλήθος βιβλίων.
Από το 1990 ως το 1994 χρημάτισε υπουργός Άμυνας. Το 1995 ανέλαβε την ηγεσία του Σλοβενικού Δημοκρατικού Κόμματος. Έπειτα από τη διεξαγωγή των γενικών εκλογών, το 2004, Ο Γιάνσα διορίστηκε πρωθυπουργός στις 3 Νοεμβρίου 2004. Με 57 ψήφους υπέρ εξελέγη από το Κοινοβούλιο ως πρωθυπουργός. Η Βουλή ενέκρινε τη νέα κυβέρνηση στις 3 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους.
Στις 19 Νοεμβρίου του 2007 η κυβέρνησή του έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης με ψήφους 51 υπέρ και 33 κατά. Το 2008 το κόμμα του ηττήθηκε στις βουλευτικές εκλογές. Τον διαδέχθηκε στην πρωθυπουργία ο Μπόρουτ Πάχορ, το Νοέμβριο του ιδίου χρόνου.
Τον Οκτώβριο του 2010, το Κοινοβούλιο στη Σλοβενία αποφάσισε την άρση της βουλευτικής ασυλίας για τον Γιάνσα, ο οποίος αντιμετώπισε κατηγορίες για δωροληψία κατά τη σύναψη συμβολαίου με τη φινλανδική βιομηχανία όπλων Patria. [2] Ο ίδιος αρνήθηκε τις κατηγορίες και τις απέδωσε σε παιχνίδι των ΜΜΕ.
Ο Γιάνσα επανήλθε στην πρωθυπουργία έπειτα από τις βουλευτικές εκλογές του 2011, κατά τις οποίες το κόμμα του ήρθε στη 2η θέση. Ήταν οι πρώτες πρόωρες εκλογές στην ιστορία της Σλοβενίας. Ανέλαβε ξανά πρωθυπουργός στις 10 Φεβρουαρίου 2012, σε κυβέρνηση πεντακομματικού συνασπισμού.[3][4]
Ο πρωθυπουργός κατηγορήθηκε για συμμετοχή σε σκάνδαλο διαφθοράς και για λογοκλοπή, σύμφωνα με τα ευρήματα της Επιτροπής Καταπολέμησης της Διαφθοράς[5].
Στις αρχές του 2013 ξέσπασε πολιτική κρίση, καθώς το Κόμμα Λίστα Πολιτών (DL) ανακοίνωσε την απόφασή του να αποχωρήσει από τον κυβερνητικό συνασπισμό σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την άρνηση του Γιάνσα να παραιτηθεί[5].
Την 1η Φεβρουαρίου 2013 ο Γιάνσα ανέλαβε και το χαρτοφυλάκιο των Οικονομικών.
Στις 5 Ιουνίου 2013, ο Γιάνεζ Γιάνσα καταδικάστηκε σε διετή φυλάκιση, ύστερα από κατηγορία ότι δωροδοκήθηκε από τη φινλανδική εταιρεία Patria σχετικά με την προμήθεια αμυντικών συστημάτων.[6][7]
Έπειτα από την παραίτηση του Μάριαν Σάρετς, ο Γιάνσα έλαβε εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης στις 3 Μαρτίου 2020 και ορκίστηκε πρωθυπουργός στις 13 Μαρτίου.[8][9]
