Ο Βλαδίσλαος Γ΄ της Βάρνας ή Βλαδίσλαος Γ΄ της Πολωνίας (πολωνικά: Władysław III Warneńczyk, «Βουαντίσουαφ Γ΄ Βαρνέντσικ») (31 Οκτωβρίου 1424 − 10 Νοεμβρίου 1444) από τον οίκο των Γιαγκελλόνων, υπήρξε βασιλιάς της Πολωνίας από το 1434 και της Ουγγαρίας από το 1440 μέχρι τον θάνατό του στη Μάχη της Βάρνας.[8] Στη σλοβακική, τη βουλγαρική και την τσεχική γλώσσα είναι γνωστός ως Βλάντισλαβ Α΄, ενώ στην ουγγρική ως Ουλάζλο.
Βιογραφία
Γεννήθηκε το 1424 και ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Λαδίσλαου Β΄ της Πολωνίας και της Σοφίας, κόρης του Ανδρέα πρίγκιπα Χαλσχάνυ/Ολσχάνσκυ. Το 1434, μετά τον θάνατο του πατέρα του, τον διαδέχθηκε στον πολωνικό θρόνο, αν και μέχρι την ενηλικίωσή του η εξουσία ασκούταν από το συμβούλιο της αντιβασιλείας, με επικεφαλής τον καρδινάλιο Ζμπίγκνιου Ολεσνίσκι.[9]
Το 1439, λίγο πριν ο Βλαδίσλαος αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του, ξέσπασε εξέγερση υπό τον ευγενή Σπίτεκ ή Σπίτκο του Μέλτσιν (ο οποίος ήταν πολιτικός αντίπαλος του καρδινάλιου Ολεσνίσκι και υποστηρικτής των Ουσιτών) η οποία κατεστάλη από τα στρατεύματα της αντιβασιλείας.[10]
Ακόμη και μετά την επίσημη ανάληψη της βασιλείας από τον Βλαδίσλαο, η διοίκηση του κράτους παρέμεινε ουσιαστικά στα χέρια του Ολεσνίσκι, ο οποίος προσπάθησε να επεκτείνει την επιρροή των Γιαγκελλόνων προς τον Νότο. Προς αυτήν την κατεύθυνση, πέτυχε το 1440 την αναγόρευση του Βλαδίσλαου ως διαδόχου του ουγγρικού θρόνου μετά τον θάνατο του Αλβέρτου Β΄, με αντάλλαγμα την πολωνική βοήθεια στην Ουγγαρία απέναντι στην οθωμανική απειλή. Ακολούθως ξέσπασε διετής πόλεμος ανάμεσα στον Βλαδίσλαο και τη χήρα του Αλβέρτου, Ελισάβετ του Λουξεμβούργου, η οποία προσπαθούσε να εξασφαλίσει τον θρόνο για τον νεογέννητο γιο της, Λαδίσλαο που γεννήθηκε τέσσερις μήνες μετά τον θάνατο του πατέρα του[11].
Τελικά, η σύγκρουση σταμάτησε με επέμβαση του πάπα Ευγένιου Δ΄, ο οποίος απεφάνθη υπέρ του Βλαδίσλαου, αφού πρώτα εκείνος δέχτηκε να ηγηθεί σταυροφορίας εναντίον των Τούρκων[11]. Παρ’ όλα αυτά, αρκετοί ευγενείς της δυτικής και βορειοδυτικής Ουγγαρίας, έχοντας την υποστήριξη του Φρειδερίκου Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (τότε αρχιδούκας της Αυστρίας και βασιλιάς της Γερμανίας) διατήρησαν την ανεξαρτησία τους από τον Πολωνό βασιλιά.[12]
Η πρώτη εκστρατεία εναντίον των Οθωμανών
Η εκστρατεία ξεκίνησε κατά το β΄ μισό του 1443 και πέραν του Βλαδίσλαου, συμμετείχαν οι Γιάνος Χουνυάντι, Γεώργιος Μπράνκοβιτς κ.ά. Αρχικά οι σταυροφόροι επικράτησαν των Οθωμανών στη μάχη του Νις (αρχές Νοεμβρίου) και προέλασαν μέχρι τη Ζλάτιστα (ανατολικά της Σόφιας) όπου αναχαιτίστηκαν στις 12 Δεκεμβρίου από ισχυρά οθωμανικά στρατεύματα. Παρόλα αυτά, κατά την υποχώρησή της, η χριστιανική συμμαχία πέτυχε σημαντικές νίκες επί των αντιπάλων στρατευμάτων στη Μελσίτσα (κοντά στη Σόφια) και κυρίως στην Κουνόβιτσα (πλησίον του Νις) που επέτρεψαν στον Βλαδίσλαο να επιστρέψει τον Φεβρουάριο του 1444 στη Βούδα μέσα σε πανηγυρικό κλίμα.[13]
Χάρτης των πολεμικών επιχειρήσεων στα πλαίσια της Σταυροφορίας της Βάρνας.
Η δεύτερη εκστρατεία και η καταστροφή στη Βάρνα
Ακολούθησε σύναψη δεκαετούς συνθήκης ειρήνης μεταξύ της Ουγγαρίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που εξασφάλιζε στην πρώτη την εδαφική της ακεραιότητα και επιπλέον της αναγνώριζε επιρροή στα Βαλκάνια[11].
Παρόλα αυτά, ο Βλαδίσλαος, απαλλαγμένος από τον πάπα ή από τον απεσταλμένο του, Ιούλιο Τσεζαρίνι, από τον όρκο που έδωσε προκειμένου να επισφραγιστεί η ειρήνη, οργάνωσε γρήγορα νέα εκστρατεία[11][14] και συνοδευόμενος από τον Χουνυάντι, προέλασε προς την Αδριανούπολη, που τότε ήταν πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας.[15]
Στις 10 Νοεμβρίου του 1444, διεξήχθη η μάχη της Βάρνας, όπου ο σταυροφορικός στρατός (που αποτελείτο κυρίως από Πολωνούς και Ούγγρους) νικήθηκε από πολυάριθμη δύναμη Οθωμανών και ο ίδιος ο Βλαδίσλαος σκοτώθηκε[11] πραγματοποιώντας, επικεφαλής Πολωνών ιππέων, ριψοκίνδυνη επίθεση στο κέντρο της οθωμανικής διάταξης όπου βρίσκονταν ο σουλτάνος Μουράτ B΄ με το σώμα των γενίτσαρων.[16] Κατόπιν, σύμφωνα με τουρκικές πηγές, η σορός του αποκεφαλίστηκε, ενώ το κεφάλι του τοποθετήθηκε σε κοντάρι και μετά το τέλος της μάχης μεταφέρθηκε πρώτα στην πρωτεύουσα και έπειτα στην Προύσα.[15]
Καθώς ο Βλαδίσλαος πέθανε άτεκνος και ανύπαντρος, τον διαδέχτηκαν στον ουγγρικό θρόνο ο Λαδίσλαος Ε΄ και στην Πολωνία, μετά από τριετή περίοδο μεσοβασιλείας, ο νεότερος αδελφός του, Καζίμιρ Δ΄.[17]
Αποτίμηση
Ο θάνατος του Βλαδίσλαου χαρακτηρίστηκε από Πολωνούς ιστορικούς ως αντίστοιχος ενός Χριστιανού μάρτυρα, που θυσίασε τη ζωή του για την πίστη του. Στον αντίποδα, επικρίθηκε ως θύμα της υπέρμετρης και αφελούς φιλοδοξίας του που τον οδήγησε σε μια καταστροφική εκστρατεία που εξυπηρετούσε περισσότερο τα ουγγρικά παρά τα πολωνικά συμφέροντα, ενάντια σε έναν εχθρό λιγότερο άμεσο από ότι οι Τάταροι της Κριμαίας, οι επιδρομές των οποίων μάστιζαν το πολωνικό βασίλειο.[15]
