Το Απόμερο είναι ένας οικισμός του Δήμου Αρταίων με 124 μόνιμους κατοίκους με βάση την Απογραφή του 2021, μειωμένοι από τους 145 μόνιμους κατοίκους του 2011 (απογραφή 2011) και απέχει περίπου 14 χιλιόμετρα από την πόλη της Άρτας.[1]
Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, το Απόμερο υπήρξε μέχρι το τέλος του 2010, τμήμα του νεοσύστατου Δήμου Αμβρακικού με έδρα την Ανέζα. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, το Απόμερο εντάχθηκε στο Δήμο Αρταίων.[2] Το Απόμερο μαζί με την Ανέζα και το Μύτικα αποτελούν την τοπική κοινότητα Ανέζας με συνολικό πληθυσμό 1241 κατοίκους.
Ιστορία
Το κωδωνοστάσιο του Ιερού Ναού Αγίας Κυριακής Απομέρου.
Η παλαιά ονομασία του οικισμού ήταν Μπατούλα ή Μπαντούλα. Ο Φρανσουά Πουκεβίλ στο έργο του «Ταξίδι στην Ελλάδα», το οποίο εκδόθηκε το 1820, κάνει αναφορά στον κάμπο της Άρτας και μας πληροφορεί ότι το Απόμερο απείχε περίπου ένα μίλι από τα Καλομόδια.[3] Με βάση την εργασία του Κων.Διαμαντή με τίτλο «Η Άρτα και τα περίχωρα αυτής κατά τους χρόνους της επανάστασης», το Απόμερο ήταν ένας μικρός οικισμός με 16 οικογένειες την περίοδο που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821.[4]
Η έκθεση του Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτας, το 1877, μας πληροφορεί ότι στον οικισμό κατοικούσαν 7 οικογένειες και αποτελούσε ιδιοκτησία του Αχμέτ Σαρρή Εφένδη.[5] Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Ιφικράτης Κοκκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1880) και μας δίνει την πληροφορία ότι στο χωριό κατοικούσαν περίπου 50 άνθρωποι. Ο Ι. Κοκκίδης μας ενημερώνει ότι η επαρχία Άρτας χωριζόταν σε 2 περιοχές: την περιοχή Άρτας και την περιοχή Πρεβέζης. Η περιοχή της Άρτας χωριζόταν με τη σειρά της σε 7 τμήματα: τμήμα Ποταμιάς, τμήμα Βρύσεως, τμήμα Ραδοβυζίου, τμήμα Τζουμέρκων, τμήμα Κάμπου, τμήμα Καρβασαρά και τμήμα Λάκκας. Το Απόμερο αποτελούσε μέρος του τμήματος Κάμπου.[6]
Εξίσου σημαντική πηγή αποτελεί το «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, την εποχή εκείνη οι κάτοικοι του χωριού εκκλησιάζονταν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου Ανέζας. Εμπρός από τον ναό λειτουργούσε αλληλοδιδακτικό σχολείο, στο οποίο δίδασκε ένας δάσκαλος και φοιτούσαν περίπου 180 μαθητές από τη Γαβριά, το Μύτικα, την Ανέζα, το Απόμερο και το Καλογερικό.[7]
Άλλη αξιόλογη πηγή είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895 που εκδόθηκε με τον τίτλο «Bin üc yüz on bir sene-i maliyesine mahsus Yanya salnamesi. Yedinci defa olarak» (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311, έκδοση έβδομη). Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στο Απόμερο κατοικούσαν 8 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 37 άτομα (12 άνδρες, 25 γυναίκες). Ο αντισυνταγματάρχης του μηχανικού Νικόλαος Σχινάς στο έργο του «Οδοιπορικόν Ηπείρου» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1897) μας πληροφορεί ότι στο Απόμερο την εποχή εκείνη κατοικούσαν 25 οικογένειες γεωργών και το χωριό συνέχιζε να αποτελεί ιδιοκτησία του Αχμέτ Σαρρή Εφένδη.[8][9]
Το 1910, η Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης δημοσιοποιεί τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε το ίδιο έτος σε όλη την εκκλησιαστική περιφέρεια και μας πληροφορεί ότι το Απόμερο υπαγόταν στο τμήμα Λούρου και στο χωριό κατοικούσαν 67 άτομα.[11]
Τοποθεσία και Πρόσβαση
Το Απόμερο γειτνιάζει με το Ψαθοτόπι, το Μύτικα, την Ανέζα και τη Γαβριά.[12] Συνδέεται οδικώς με την Άρτα μέσω της Επαρχιακής οδού Άρτας–Κορωνησίας.
Το χωριό εξυπηρετεί η γραμμή Άρτα-Μύτικα, του Αστικού ΚΤΕΛ Άρτας.[13]
Δημογραφικά στοιχεία
Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στους 124 μόνιμους κατοίκους, μειωμένος από τους 145 μόνιμους κατοίκους του 2011 (απογραφή 2011),[1] . Η πρώτη φορά που το χωριό ξεπέρασε τους 100 κατοίκους ήταν το 1940 ενώ ο μέγιστος αριθμός κατοίκων σημειώθηκε το 1951 με 217 κατοίκους.
Οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις, αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα.[14]
↑« Si on côtoie l'Inachus eti descendant sa rive droite pendant trois quarts d'heure , on passe à Calamotia, en laissant un quart de lieue au sud-ouest Badoûla. A deux milles du premier de ces villages , que le sentier traverse, on découvre une demi - lieue à l'occident Kyrnicolo et Kyramatès. Enfin à deux lieues et demie du pont de l'Arta , on trouve Néochori, village environné de rizières, à travers lesquelles l'Inachus coule pendant un mille avant de se rendre à la mer. Tel est le signalement de cette contrée, que je prie le lecteur de ne pas dédaigner , puisqu'avec ces noms barbares il va nouns rèvèler l'existence d'une des villes le plus vaguement indiqueès dans la gèographie malgrè son importance historique.», Voyage dans la Grèce, François Charles Hugues Laurent Pouqueville, 1820.
↑Η Αρτα και τα περίχωρα αυτής κατα τους χρόνους της επανάστασης, Περιοδικό Σκουφάς/ Ετος 5ον/ 1960 – Τοµος Β΄ σελ.266
↑Ιστορία του Ελληνοτουρκικού πολέμου : από της ενάρξεως της τελευταίας Κρητικής επαναστάσεως μέχρι του πέρατος του πολέμου, γραφείσα επί τη βάσει των επισήμων εγγράφων και των ασφαλεστέρων πληροφοριών μετά πολλών εικόνων και τοπογραφικών χαρτών / Ηλία Ι. Οικονομοπούλου,1897, σελ.462.
↑Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι : χώρος, διοίκηση και πληθυσμός στην τουρκοκρατούμενη Ηπειρο (1820-1913), Μιχάλης Κοκολάκης,σελ.492 [1]
