Ο Όφα της Μερκίας, ή Όφφα της Μερκίας (Offa of Mercia, πέθανε στις 29 Ιουλίου796) βασιλιάς της Μερκίας (757–796), ήταν γιος του Θίνγκφριθ, απευθείας απόγονος του Εόβα της Μερκίας, αδελφού του Πέντα της Μερκίας που είχε βασιλεύσει τον προηγούμενο αιώνα. Ανέβηκε στον θρόνο μετά από εμφύλια σύγκρουση που ξέσπασε με την δολοφονία του προκατόχου του Έθελμπαλντ της Μερκίας, νίκησε τον άλλο διεκδικητή Μπέορνρεντ της Μερκίας. Τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του κέρδισε τον έλεγχο στα εδάφη της Μίντλαντς, με πλεονέκτημα την αστάθεια που επικρατούσε στο Βασίλειο του Κέντ έγινε κυρίαρχος στο Κεντ (762) και στο Σάσσεξ (771). Την δεκαετία του 780 επεκτάθηκε στην Νότια Αγγλία χάρη στην συμμαχία του με τον Μπέορτρικ του Ουέσσεξ, ο Μπέορτρικ παντρεύτηκε την κόρη του Όφα Ίντμπουρ και ο πεθερός του απέκτησε τον έλεγχο στα νοτιοανατολικά. Έγινε κύριος στο Βασίλειο της Ανατολικής Αγγλίας όταν αποκεφαλίστηκε με διαταγή του ο Έθελμπερτ Β΄ της Ανατολικής Αγγλίας (794), πιθανότατα επειδή εξεγέρθηκε εναντίον του.
Ήταν Χριστιανός βασιλιάς αλλά ήρθε σε σύγκρουση με τον Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπερι Ζανμπέρθ. Ο Όφα πίεζε τον πάπα Ανδριανό Α΄ να χωρίσει στα δύο την Αρχιεπισκοπή του Καντέρμπερι και να μετατρέψει το ένα τμήμα της στην αρχιεπισκοπή του Λίχφιλντ, αυτό σήμαινε ότι ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι θα έχανε μέρος της εξουσίας του. Ο στόχος του Όφα ήταν να γίνει η στέψη σαν βασιλιά του γιου του Έγκφριθ της Μερκίας από τον νέο αρχιεπίσκοπο του Λίχφιλντ, ο Ζανμπέρθ πιθανότατα αρνήθηκε να πραγματοποιήσει την τελετή που έγινε τελικά το 787. Ο Όφα είχε μία διαφωνία με τον επίσκοπο του Ουόρσεστερ που επιλύθηκε στο Συμβούλιο του Μπρέντφορντ (781).
Πολλά νομίσματα της βασιλείας του Όφα περιέχουν κομψές απεικονίσεις του ίδιου και της συζύγου του Κινεθρίθ της μοναδικής βασίλισσας των Αγγλοσαξόνων που απεικονίζεται σε νόμισμα, ξεπερνούν κατά πολύ σε ποιότητα τα σύγχρονα νομίσματα των Φράγκων. Μόνο τρία από τα νομίσματα αυτά έχουν διασωθεί, το ένα είναι αντίγραφο από ένα Δηνάριο των Αββασιδών με ένα Αραβικό κείμενο από την μία πλευρά και την επιγραφή "Όφα βασιλεύς" από την άλλη. Είναι αβέβαιη η χρήση των χρυσών νομισμάτων, πιθανότατα κόπηκαν σαν δώρα με προορισμό την Ρώμη. Πολλοί ιστορικοί κρίνουν τον Όφα σαν τον ισχυρότερο Αγγλοσάξονα βασιλιά πριν τον Αλφρέδο τον Μέγα, επεκτάθηκε στην Νορθούμπρια όταν η κόρη του Έλφλιντ της Μερκίας παντρεύτηκε τον Έθελρεντ Α΄ της Νορθουμβρίας (792). Οι ιστορικοί βλέπουν την βασιλεία του σαν μια έντονη επιθυμία να ενώσει ολόκληρη την Αγγλία σε ένα βασίλειο αλλά όπως γράφει κάποιος σύγχρονος ιστορικός "άφησε πίσω του φήμη, όχι θρύλους".[5] Ο Όφα πέθανε λιγότερο από πέντε μήνες πριν ανέβει στον θρόνο ο Κοένγουλφ της Μερκίας (796), τον διαδέχθηκε ο γιος του Έγκφριθ.
Πρώτα χρόνια
Πληροφορίες από πηγές
Νόμισμα με παράσταση του Όφα
Το πρώτο ήμισυ του 8ου αιώνα ο κυρίαρχος Αγγλοσάξονας βασιλιάς σε όλα τα εδάφη νότια από τον ποταμό Χάμπερ ήταν ο Έθελμπαλντ της Μερκίας.[6] Ο Έθελμπαλντ ήταν ο ένας από τους επτά πανίσχυρους βασιλείς της Μερκίας που κυβέρνησαν από τα μέσα του 7ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 9ου αιώνα, στην συνέχεια έγινε βασιλιάς ο Εγβέρτος του Ουέσσεξ και η εξουσία της Μερκίας εξασθένησε.[7]
Η δύναμη και η ισχύς του Όφα τον έκανε έναν από τους ισχυρότερους βασιλείς στην ΜεσαιωνικήΜεγάλη Βρετανία αλλά δεν υπάρχει καμία σύγχρονη βιογραφία του.[7][8] Οι περισσότερες πληροφορίες παρέχονται από το Αγγλοσαξονικό χρονικό που έγραψαν αργότερα στην αυλή των Δυτικών Σαξόνων, είναι προκατηλειμένο ωστόσο υπέρ του βασιλείου του Ουέσσεξ και αρνητικό για τους βασιλείς της Μερκίας.[9] Η δύναμη του Όφα φαίνεται από τα διατάγματα τα οποία συνήθως ήταν δωρεές γής σε οπαδούς του ή σε κληρικούς.[10][11] Τα διατάγματα αναφέρουν τα ονόματα ενός βασιλέως "κυριάρχου" και ενός "υποτελούς", ένας από τους υποτελείς του Όφα καταγράφεται ο Έθελρικ του Γούστερ.[12][13]
Ο μοναχός Βέδας τον 8ο αιώνα στο έργο του "Αγγλοσαξονική Ιστορία" καλύπτει όλα τα γεγονότα στα Αγγλοσαξονικά βασίλεια μετά το 731, συνεπώς και την βασιλεία του Όφα.[14] Το "Ανάχωμα του Όφα" που κατασκευάστηκε το μεγαλύτερο τμήμα του στην βασιλεία του αποτελεί απόδειξη για τις μεγάλες οικονομικές του δυνατότητες και τις οργανωτικές του ικανότητες.[15] Άλλη μία πηγή είναι ένα έγγραφο με το όνομα "Φυλετική Κράτηση", δίνει περισσότερες πληροφορίες για την εκτεταμένη εξουσία του Όφα αν και η αυθεντικότητα του αμφισβητείται.[16] Μια μεγάλη σειρά από επιστολές που έγραψε ο Αλκουίνος της Υόρκης ένας διακεκριμένος Άγγλος ιερέας που ήταν ένας από τους βασικούς του συμβούλους και έζησε μία δεκαετία στην αυλή του Καρλομάγνου δίνει περισσότερες πληροφορίες.[17] Οι επιστολές αυτές αποκαλύπτουν τις έντονες σχέσεις του Όφα με την ηπειρωτική Ευρώπη και το νομισματικό του σύστημα στα πρότυπα με αυτό που χρησιμοποιούσε η Δυναστεία των Καρολιδών.[18][19]
Οικογενειακή καταγωγή
Την καταγωγή του Όφα μας παρέχει μια Αγγλική συλλογή με τέσσερα γενεαλογικά δέντρα των βασιλέων της Μερκίας, γενάρχης όλων των βασιλέων ήταν ο Πίμπα της Μερκίας που κυβέρνησε την Μερκία τον 7ο αιώνα και ήταν πατέρας του Πέντα της Μερκίας. Ο Όφα κατάγεται από τον γιο του Πίμπα Εόβα της Μερκίας ακολουθούν άλλες τρεις γενεές : Όσμοντ, Έανγουλφ και ο πατέρας του Όφα Θίνγκφριθ. Ο Έθελμπαλντ που κυβέρνησε την Μερκία περισσότερο από 40 χρόνια πριν τον Όφα καταγόταν σύμφωνα με τα γενεαλογικά δέντρα επίσης από τον Εόβα, ο παππούς του Όφα Έανγουλφ ήταν πρώτος ξάδελφος του Έθελμπαλντ.[20] Ο Έθελμπαλντ παραχώρησε πολλά εδάφη στον Έανγουλφ στην περιοχή του Γούστερ, αυτό δείχνει ότι η καταγωγή τους προέρχεται από την ίδια οικογένεια. Ο Όφα αναφέρει τον Έθελμπαλντ σαν συγγενή του και ο αδελφός του Έθελμπαλντ μπορούσε να εκδίδει διατάγματα και μετά την άνοδο του Όφα στον θρόνο της Μερκίας.[21][22]
Άνοδος στον θρόνο
Νόμισμα με παράσταση του Όφα
Δεν είναι γνωστή η καταγωγή της συζύγου του Κινεθρίθ, το ζεύγος είχε τουλάχιστον έναν γιο τον Έγκφριθ και τρείς κόρες : Έλφφλιντ, Ίντμπουρ και Έθελμπουργκ.[23]
Ακούγεται ότι η Έθελμπουργκ ήταν η ηγουμένη συγγενής του βασιλιά Ίλντριντ του Γούστερ αλλά υπήρχε και άλλη επιφανέστατη γυναίκα τότε με το ίδιο όνομα.[22]
Ο Έθελμπαλντ κυβέρνησε την Μερκία από την άνοδο του στον θρόνο (716) μέχρι την δολοφονία του (757). Ο Βέδας στο έργο του "Εκκλησιαστική Ιστορία" γράφει ότι ο Έθελμπαλντ δολοφονήθηκε "κρυφά στο υπνοδωμάτιο από τους σωματοφύλακες του" χωρίς να αναφέρει τον λόγο, τον διαδέχτηκε ο Μπέορνρεντ της Μερκίας αλλά η βασιλεία του ήταν "πολύ μικρή και ατυχής". Ο Βέδας συνεχίζει ότι ο Όφα "έβαλε στόχο να κερδίσει το βασίλειο του με κάθε μέσο, ακόμα και με αιματοχυσία".[24] Ο Όφα πιθανότατα δεν είχε προλάβει να τον ανατρέψει μέχρι την επόμενη χρονιά (758) αν και ένα διάταγμα του 789 καταγράφει την χρονιά σαν το 31ο έτος της βασιλείας του.[22] Στην σύγκρουση για την διαδοχή ο Όφα χρειαζόταν την στήριξη των δορυφορικών κρατιδίων της Μερκίας όπως το Γούστερ και οι Μαγκονσίτες. Τα διατάγματα που εκδόθηκαν τον δεύτερο χρόνο της βασιλείας του Όφα αναφέρουν τους τοπικούς βασιλείς του Γούστερ ως "υποτελείς", σύντομα έκαναν υποτελείς τους και τους Μαγκονσίτες αφού δεν καταγράφεται ανεξάρτητος κυβερνήτης τους μετά το 740.[5][22][25]
Ο Όφα πιθανότατα κέρδισε τον έλεγχο και στο βασίλειο του Λίντσεϊ, η τοπική ανεξάρτητη δυναστεία εξαφανίστηκε την ίδια εποχή.[5][25] Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες σχετικά με την ιστορία των Ανατολικών Σαξόνων τον 8ο αιώνα, το Λονδίνο και το Μίντλσεξ ανήκαν στο βασίλειο του Έσσεξ το οποίο από την εποχή του Έθελμπαλντ πέρασε στον έλεγχο της Μερκίας. Ο Έθελμπαλντ και ο Όφα παραχωρούσαν με διατάγματα εκτάσεις γης στο Λονδίνο και το Μίντλσεξ όπως επιθυμούσαν, σε ένα διάταγμα στο Χάροου (767), δεν υπάρχει κανένας τοπικός κυβερνήτης.[26] Το Λονδίνο και το Μίντλσεξ ήρθαν γρήγορα υπό τον έλεγχο του Όφα από την αρχή της βασιλείας του.[27] Ο Οίκος των Ανατολικών Σαξόνων επέζησε τον 8ο αιώνα, το Έσσεξ διατήρησε τους τοπικούς βασιλείς ως υποτελείς της Μερκίας.[28] Τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του ο Όφα δεν μπορούσε να επεκτείνει την εξουσία του πέρα από τα παραδοσιακά όρια του βασιλείου της Μερκίας. Ο Έθελμπαλντ είχε καταφέρει να επεκτείνει το βασίλειο του σε ολόκληρη την νότια Αγγλία αλλά ο εμφύλιος που ακολούθησε το εξασθένισε σημαντικά, μετά το 764 άρχισε να επεκτείνεται ξανά.[29]
Έλεγχος των βασιλείων
Κέντ
Οι περιοχές της νοτιοανατολικής Αγγλίας που σχετίζονται με τον Όφα
Ο Όφα φαίνεται ότι είχε πετύχει μία ασταθή κυριαρχία στο Κεντ μετά το 762.[30] Το Κεντ είχε μακρόχρονη παράδοση κοινής βασιλείας, το Ανατολικό και το Δυτικό Κεντ κυβερνήθηκαν από διαφορετικούς βασιλείας αλλά ο ένας από αυτούς ήταν ο κυρίαρχος.[31] Πριν το 762 βασίλευσαν ο Έθελμπερτ Β΄ του Κεντ και ο Έαντμπερτ Α΄ του Κεντ, καταγράφεται επίσης σαν βασιλιάς ο Ίρντγουλφ, γιος του Έαντμπερτ Α΄. Μετά τον θάνατο του Έθελμπερτ Β΄ (762) οι Έαντμπερτ Α΄ και ο Ίρντγουλφ αναφέρονται για τελευταία φορά την ίδια χρονιά, τα διατάγματα κατόπιν καταγράφουν διαφορετικούς βασιλείς όπως ο Σίγκερεντ, ο Έανμουντ και ο Χίχμπερχτ. Την εποχή που ο Όφα έκανε δωρεά γης στο Ρότσεστερ (764) αναφέρεται σαν βασιλιάς του Κεντ ο Χίχμπερχτ, άλλος ένας βασιλιάς εμφανίστηκε μαζί του ο Εγβέρτος σε διάταγμα που επικυρώθηκε από τον Όφα (765).[32] Η εξουσία του Όφα στο Κεντ ήταν σαφής εκείνη την εποχή, φαίνεται καθαρά ότι ο Χίχμπερχτ είχε τοποθετηθεί από τον ίδιο σαν υποτελής του.[30] Οι ιστορικοί διαφωνούν σχετικά με την χρονιά που απέκτησε ο Όφα την εξουσία στο Κεντ. Σε ένα διάταγμα σχετικά με τα εδάφη του Εγβέρτου γράφει "θα ήταν λάθος να παραχωρήσω γη που ανήκει στον ίδιο υπό την εξουσία άλλου χωρίς την σύμφωνη γνώμη του" αλλά ο χρόνος που εκδόθηκε είναι άγνωστος.[33] Το πιθανότερο είναι να απέκτησε ο Όφα τον έλεγχο του Κεντ την περίοδο 764 - 776 αλλά για την περίοδο 765 - 776 δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία πέρα από δύο διατάγματα που εκδόθηκαν το 774 στα οποία παραχωρεί γή στο Κεντ. Πολλοί ιστορικοί αμφισβητούν την γνησιότητα των διαταγμάτων του 774, περιορίζουν την εξουσία του Όφα στο Κεντ μόνο την διετία 764 - 765.[34]
Το Αγγλοσαξονικό Χρονικό αναφέρει ότι "ο στρατός της Μερκίας και οι κάτοικοι του Κεντ πολέμησαν στο Ότφορντ" (776) αλλά δεν παρέχει το αποτέλεσμα της μάχης.
Θεωρείται παραδοσιακά νίκη της Μερκίας αλλά δεν υπάρχει καμιά απόδειξη για την κυριαρχία της Μερκίας στο Κεντ μέχρι το 785, ένα διάταγμα του βασιλιά του Κεντ Ίλμουντ (784) αποδεικνύει ότι η Μερκία στην πραγματικότητα ηττήθηκε στο Ότφορντ.[35] Η αιτία της σύγκρουσης είναι άγνωστη, αν ο Όφα είχε υπό την εξουσία του το Κεντ μέχρι το 776 ήταν στην πραγματικότητα επανάσταση των κατοίκων του Κεντ εναντίον του.[5] Ο Ίλμουντ του Κεντ εξαφανίζεται κατόπιν από τις ιστορικές πηγές και τα διατάγματα του Όφα την περίοδο 785 - 789 ξεκαθαρίζουν ότι η κυριαρχία του στο Κεντ ήταν σαφής. Τα διατάγματα δείχνουν ότι τότε ο Όφα αντιμετώπισε το Κεντ "σαν επαρχία του βασιλείου του", η εξουσία του ξεπερνούσε τα όρια της απλής υποτέλειας, ήταν ενσωμάτωση.[36] Σύμφωνα με τα λόγια ενός ιστορικού "ο Όφα δεν ήταν ο αντίπαλος ούτε ο κυρίαρχος των βασιλέων του Κεντ".[37] Η κυριαρχία της Μερκίας στο Κεντ συνεχίστηκε μέχρι τον θάνατο του Όφα (796), εκείνη την χρονιά ο Έαντμπερτ Β΄ πέτυχε προσωρινά την ανεξαρτησία του Κεντ.[38] Ο Ίλμουντ ήταν πιθανότατα ο πατέρας του μετέπειτα βασιλιά Εγβέρτου του Ουέσσεξ, οι δραστηριότητες του Όφα στο Κεντ την δεκαετία του 780 σχετίζονται με την ανατροπή και την εξορία του Ίλμουντ στην Φραγκία (784). Το Χρονικό γράφει ότι ο Εγβέρτος επιτέθηκε στο Κεντ (825) και οι κάτοικοι υποτάχθηκαν με ευχαρίστηση σε αυτόν επειδή "είχαν διώξει παλιότερα τους συγγενείς του".[39] Η αναφορά στον Ίλμουντ δείχνει ότι εκείνη την χρονιά ήταν κυβερνήτης όλων των τοπικών βασιλείων, η επέμβαση του Όφα είχε στόχο να αποκτήσει την κυριαρχία.[40]
Σάσσεξ
Η εμπλοκή του Όφα στο βασίλειο του Σάσσεξ προέρχεται από διατάγματα και όπως στο Κεντ υπάρχει διαφωνία μεταξύ των ιστορικών για την εξέλιξη των γεγονότων, από τις πηγές βγαίνει το συμπέρασμα ότι κυβέρνησαν σποραδικά βασιλείς χωρίς να σχηματίσουν ενιαίο βασίλειο. Η υποτέλεια του δυτικού Σάσσεξ στον Όφα αναγνωρίστηκε γρήγορα από τους τοπικούς βασιλείς αλλά το ανατολικό Σάσσεξ γύρω από Χέιστινγκς υποτάχθηκε με μεγαλύτερη δυσκολία. Ο χρονικογράφος του 12ου αιώνα Σίμεον όφ Ντάραμ (1060 - 1129) αναφέρει ότι ο Όφα νίκησε τελικά τον "λαό του Χέιστινγκς" (771), αυτό αποδεικνύει ότι επεκτάθηκε εκείνη την χρονιά στο ανατολικό Σάσσεξ.[41] Οι πολλές αμφιβολίες σχετικά με την γνησιότητα των διαταγμάτων έχουν οδηγήσει τους ιστορικούς στο συμπέρασμα ότι η κυριαρχία του Όφα στο Σάσσεξ περιορίστηκε μονάχα την διετία 770 - 771. Την περίοδο 772 - 790 δεν υπάρχουν αποδείξεις για την κυριαρχία της Μερκίας στο Σάσσεξ, φαίνεται ότι την απέκτησε ξανά στα μέσα της δεκαετίας του 780 όπως και στο Κεντ (784).[42]
Ο Μπεόννα έγινε βασιλιάς της Ανατολικής Αγγλίας (758), τα πρώτα νομίσματα κόπηκαν στο όνομα του κάτι που δείχνει ανεξαρτησία από την Μερκία. Η ιστορία της Ανατολικής Αγγλίας είναι στην συνέχεια ασαφής, ακολούθησε η άνοδος του Έθελμπερτ Β΄ της Ανατολικής Αγγλίας (779) που ήταν ανεξάρτητος πολλά χρόνια και έκοβε νομίσματα στο όνομα του.[43] Το Αγγλοσαξονικό Χρονικό γράφει ότι κατόπιν ο Όφα διέταξε τον Έθελμπερτ "να διακόψει την κοπή νομισμάτων με την μορφή του" (794). Στις αρχές της δεκαετίας του 790 ο Όφα έκοβε λίρες στην Ανατολική Αγγλία, ο Έθελμπερτ Β΄ επαναστάτησε κατόπιν εναντίον του και αποκεφαλίστηκε.[44] Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν με την άποψη ότι ο Όφα θανάτωσε τον Έθελμπερτ με εντολή της συζύγου του Κινεθρίθ όπως δείχνουν τα έγγραφα που εκδόθηκαν τον 11ο και τον 12ο αιώνα, οι σύγχρονοι ιστορικοί το αμφισβητούν.[45] Ο θρύλος λέει ότι ο Έθελμπερτ αποκεφαλίστηκε στο Σάτον και τάφηκε έξι χιλιόμετρο νότια στο Χέρεφορντ, ο τόπος ταφής του έγινε για πολλά χρόνια ο δεύτερος δημοφιλής προορισμός λατρείας μετά το Καντέρμπερι.[46][47]
Ουέσσεξ
Νόμισμα του Όφα με το όνομα του Νομισματοκόπου
Ο Κίνεγουλφ του Ουέσσεξ ανέβηκε στον θρόνο του Ουέσσεξ (757) και ανέκτησε πολλές συνοριακές περιοχές τις οποίες ο Έθελμπαλντ είχε κατακτήσει από τους Δυτικούς Σάξονες, ο Όφα τον νίκησε (779) και ανέκτησε πολλά εδάφη κατά μήκος του Τάμεση.[48] Δεν υπάρχουν διατάγματα στην συνέχεια που να αποδεικνύουν ότι ο Κίνεγουλφ ήταν υποτελής του Όφα, γι΄αυτό δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε αυτό το συμπέρασμα.[40][48] Μετά την δολοφονία του Κίνεγουλφ (786) τοποθετήθηκε στον θρόνο του Ουέσσεξ με την επέμβαση του Όφα ο Μπέορτρικ του Ουέσσεξ, φαίνεται ότι από τότε ο Μπέορτρικ αναγνώρισε επίσημα την υποτέλεια του στον Όφα.[48][49] Τα νομίσματα κόπηκαν από τότε στο βασίλειο των Δυτικών Σαξόνων με το όνομα του Όφα, ο Μπέορτρικ έκοψε δικά του νομίσματα μόνο μετά τον θάνατο του Όφα.[50] Η υποτέλεια έγινε επίσημη όταν ο Μπέορτρικ παντρεύτηκε την Ίντμπουρ, κόρη του Όφα.[49] Το Χρονικό αναφέρει στην συνέχεια ότι οι δύο βασιλείς συμφώνησαν να στείλουν εξορία τον Εγβέρτο για "τρία χρόνια" στην Φραγκία, προσθέτοντας "ο Μπέορτρικ βοήθησε τον Όφα επειδή είχε η κόρη του ήταν σύζυγος του και βασίλισσα".[51] Σύμφωνα με τους ιστορικούς τα "τρία χρόνια" ήταν σφάλμα και στην πραγματικότητα η εξορία του κράτησε 13 χρόνια δηλαδή την περίοδο 789 - 802.[52] Η Ίντμπουρ καταγράφεται από τον Ασσέρ έναν Άγγλο χρονικογράφο που έγραψε τον 9ο αιώνα την "Ιστορία του Αλφρέδου του Μέγα", ο Ασσέρ γράφει ότι η δύναμη της Ίντμπουρ ήταν "πανίσχυρη σε ολόκληρο το βασίλειο" και "έγινε τύραννος όπως ο πατέρας της".[53] Η εξουσία της στο Ουέσσεξ είναι βέβαιο ότι ήταν συνδεδεμένη με την κυριαρχία του πατέρα της.[54]
Ο Όφα δεν είχε καμία εξουσία στο Ουέσσεξ μέχρι την εποχή που νίκησε τον Κίνεγουλφ (779), η νίκη αυτή ήταν απαραίτητη προυπόθεση για να ξεκινήσει τις παρεμβάσεις του στα νοτιοανατολικά. Όταν πέθαναν ο Εγβέρτος του Κεντ (784) και ο Κίνεγουλφ (786) ο Όφα απέκτησε τον πλήρη έλεγχο στο Ουέσσεξ μετατρέποντας τον γαμπρό του Μπέορτρικ σε υποτελή του. Τα γεγονότα και οι πηγές αποδεικνύουν ότι ο Όφα δεν είχε τον έλεγχο του Κεντ μετά το 764 όπως πιστεύουν πολλοί ιστορικοί.[55] Οι γαμήλιες συμμαχίες του Όφα επεκτάθηκαν στην Νορθουμβρία όταν η κόρη του Έλλφλιντ παντρεύτηκε τον Έθελρεντ Α΄ της Νορθουμβρίας (792), δεν υπάρχουν ωστόσο αποδείξεις ότι ήταν υποτελής του.[5][56]
Ουαλία και το Ανάχωμα του Όφα
Το Ανάχωμα του Όφα
Ο Όφα προχώρησε σε πολλές εκστρατείες απέναντι στα Ουαλικά βασίλεια όπως η "μάχη του Χέρεφορντ" (760), τα "Χρονικά του Καμπραί" καταγράφουν και άλλες εκστρατείες του εναντίον των Ουαλών (778, 784, 796).[57][58]
Το κορυφαίο έργο που σχετίζεται με την βασιλεία του είναι το "Ανάχωμα του Όφα", ένα μεγάλο γήινο χαντάκι που καθορίζει τα όρια ανάμεσα στην Αγγλία και την Ουαλία. Ο Άσσερ στο έργο του "Βιογραφία του Αλφρέδου του Μέγα" έγραψε "ένας σπουδαίος βασιλιάς με το όνομα Όφα κατασκεύασε ένα μεγάλο ανάχωμα ανάμεσα στην Ουαλία και την Μερκία που επεκτείνεται από θάλασσα σε θάλασσα".[59] Το ανάχωμα ερευνήθηκε από τους αρχαιολόγους με τις πιο σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους και χρονολογήθηκε την εποχή του Όφα.[60] Πολλά ονόματα στην γύρω περιοχή τόσο στην Αγγλία όσο και στην Ουαλία μαρτυρούν την συνεισφορά του Όφα.[61] Παρά την φράση του Άσσερ "από θάλασσα σε θάλασσα" το πιο πιθανό είναι ότι η αρχική κατασκευή του Όφα κάλυπτε μονάχα τα δύο τρίτα των συνόρων, στα βόρεια έφτανε περίπου σε απόσταση 8 χιλιόμετρα από την ακτή και στα νότια μέχρι το Κίνγκτον στο Χερεφορντσάιρ, σε απόσταση περίπου 80 χιλιόμετρα από το Κανάλι του Μπρίστολ. Το συνολικό μήκος της κατασκευής ήταν περίπου 103 χιλιόμετρα.[60] Στην περιοχή υπάρχουν και άλλες παρόμοιες κατασκευές οι οποίες δεν μπορούν να χρονολογηθούν ώστε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι σχετίζονται με το "Ανάχωμα του Όφα".[62]
Η κατασκευή του αναχώματος έγινε πιθανότατα για αμυντικούς λόγους προκειμένου να διευθύνει τις επιχειρήσεις του στην Ουαλία, οι Μερκιανοί μπορούσαν να επιλέξουν ελεύθερα την θέση της κατασκευής του.[60] Υπάρχουν πολλοί οικισμοί στα δυτικά του φράγματος οι οποίοι τον 8ο αιώνα είχαν Αγγλικά ονόματα, αυτό δείχνει ότι οι Μερκιανοί τους παραχώρησαν σκόπιμα στους Ουαλούς.[63] Μια εναλλακτική εξήγηση είναι ότι οι Κέλτες είχαν καταλάβει τους οικισμούς αυτούς και ο Όφα κατασκεύασε το φράγμα για να προστατεύσει την χώρα του από περισσότερες επιδρομές. Οι μεγάλες οικονομικές δυνατότητες που είχε στην κατασκευή του φράγματος παρουσιάζουν τον πλούτο του βασιλείου του. Θεωρείται από τους Άγγλους κορυφαία κατασκευή, συγκρίνεται μόνο με το Στόουνχεντζ που είχε κατασκευαστεί στην αρχαιότητα.[64]
Πολιτική
Ίδρυση νέας αρχιεπισκοπής
Οι επισκοπές της Αγγλίας την εποχή του Όφα
Ο Όφα κυβέρνησε σαν χριστιανός βασιλιάς και υμνήθηκε από τον σύμβουλο του Καρλομάγνου Αλκουίνο, ήρθε ωστόσο σε σύγκρουση με τον αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπερι Ζανμπέρθ. Ο αρχιεπίσκοπος υποστήριξε τον Εγβέρτο Β΄ του Κεντ που είχε έρθει σε σύγκρουση με τον Όφα για την επέμβαση του στο Κεντ την δεκαετία του 760. Ο Όφα έκανε κατάσχεση των εδαφών του Εγβέρτου στο Καντέρμπερι και ο Ζανμπέρθ διεκδίκησε το Κούκχαμ.[65]
Ο πάπας Αδριανός Α΄ έστειλε Λεγάτους στην Αγγλία για να ελέγξουν την πρόοδο του χριστιανισμού και να καθοδηγήσουν τους βασιλείς, κληρικούς και ευγενείς. Αυτή ήταν η πρώτη παπική αποστολή στην Αγγλία από την εποχή που ο Αυγουστίνος Ιππώνος απεστάλη από τον πάπα Γρηγόριο Α΄ για να εκχριστιανίσει τους Αγγλοσάξονες (597).[66] Οι απεσταλμένοι Γεώργιος επίσκοπος της Όστια και Θεοφύλακτος επίσκοπος του Τόντι επισκέφτηκαν το Καντέρμπερι και έγιναν δεκτοί από τον Όφα στην αυλή του. Ο Όφα και ο Κίνεγουλφ βρέθηκαν μαζί σε ένα Συμβούλιο στο οποίο συζήτησαν τα θέματα της αποστολής. Ο Γεώργιος επισκέφτηκε την Νορθουμβρία, ο Θεοφύλακτος επισκέφτηκε την Μερκία και "τμήματα της Βρετανίας". Οι απεσταλμένοι του πάπα Αδριανού έδωσαν αναλυτικά εξηγήσεις σε ένα Συμβούλιο που συνεκλήθη από τον Γεώργιο στην Νορθουμβρία, δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με την δράση του Θεοφύλακτου. Μετά την λήξη του συμβουλίου ο Γεώργιος επέστρεψε νότια, συνεκλήθη νέο συμβούλιο από τον Όφα και τον Ζανμπέρθ με στόχο να ολοκληρώσει τα εκκλησιαστικά διατάγματα.[67]
Ο Όφα περιόρισε σημαντικά την εξουσία του αρχιεπισκόπου του Καντέρμπερι με την δημιουργία της νέας αρχιεπισκοπής του Λίχφιλντ (787), το ζήτημα συζητήθηκε με τους παπικούς Λεγάτους (786). Το Αγγλοσαξονικό Χρονικό αναφέρει ότι η νέα αρχιεπισκοπή ιδρύθηκε σε μία "αμφιλεγόμενη σύνοδο" στο Τσέλσι (787). Στα τέλη του 788 ο επίσκοπος του Λίχφιλντ έγινε ο μοναδικός αρχιεπίσκοπος στην Αγγλία και δέχθηκε ένα Πάλλιον από την Ρώμη σαν σύμβολο της εξουσίας του.[68] Η νέα αρχιεπισκοπή περιείχε περιοχές στην Μίντλαντς όπως Ουόρσεστερ, Χέρεφορντ, Λέστερ και Λίντσεϊ, το Καντέρμπερι διατήρησε τα νότια και νοτιοανατολικά.[69] Οι ελάχιστες πηγές που υπάρχουν σήμερα για την δημιουργία της αρχιεπισκοπής προέρχονται μετά τον θάνατο του Όφα. Τα γεγονότα περιγράφονται σε επιστολές που είχε ανταλλάξει ο διάδοχος του Όφα Κοένγουλφ της Μερκίας με τον πάπα Λέων Γ΄ (798). Ο Όφα ήθελε την νέα επισκοπή λόγω του μίσους του Ζανμπέρθ απέναντι του αλλά ο πάπας του απάντησε ότι ο μοναδικός λόγος για να συμφωνήσει ήταν το μεγάλο μέγεθος του βασιλείου της Μερκίας.[70] Ο Κοένγουλφ γράφει ότι στόχος του Όφα ήταν να μετατρέψει το Λονδίνο στην μοναδική αρχιεπισκοπή στην νότια Αγγλία αλλά ο πάπας έβλεπε με καχυποψία τις περίεργες προθέσεις του. Το μίσος του βασιλιά με τον Ζανμπέρθ και το μεγάλο μέγεθος του βασιλείου της Μερκίας ήταν εξίσου δύο σοβαροί λόγοι για την δημιουργία νέας αρχιεπισκοπής.[71] Οι επιστολές του επισκόπου Αλκουίνου στον αρχιεπίσκοπο Έθελχερντ συμφωνούν με τις πληροφορίες του Κοένγουλφ, γράφει ότι ο λόγος που χωρίστηκε η αρχιεπισκοπή ήταν "όπως φαίνεται η έντονη επιθυμία του Όφα για εξουσία".[72] Ο Έθελχερντ έγραψε αργότερα ότι η απονομή του Πάλλιου στην αρχιεπισκοπή του Λίχφιλντ ήταν "αποτέλεσμα εξαπάτησης".[73]
Η στέψη του γιου του
Ασημένιο νόμισμα με παράσταση του Όφα
Ο πιθανότερος λόγος για την δημιουργία της νέας αρχιεπισκοπής στο Λίχφιλντ σχετίζεται με τον γιο του Όφα Έγκφριθ, ο νέος αρχιεπίσκοπος Χάιζενμπεργκ έστεψε τον Έγκφριθ βασιλιά αμέσως μετά την άνοδο του.[74] Ο Ζανμπέρθ πολύ πιθανό να αρνήθηκε την στέψη του Έγκφριθ και ο Όφα χρειαζόταν κάποιον νέο αρχιεπίσκοπο για να την πραγματοποιήσει.[75] Η τελετή είχε τεράστια σημασία επειδή ήταν η πρώτη φορά που Αγγλοσάξονας βασιλιάς έστεφε συμβασιλέα τον γιο του ενώ ήταν ο ίδιος ζωντανός. Ο Όφα ήθελε πιθανότατα να μιμηθεί την μεγαλοπρέπεια της Φραγκικής αυλής όπου οι γιοι του Καρλομάγνου Πεπίνος της Ιταλίας και Λουδοβίκος ο Ευσεβής στέφτηκαν συμβασιλείς από τον πάπα Αδριανό.[76][77] Σε παλιότερο παράδειγμα ο Έθελρεντ της Μερκίας έστεψε τον ανεψιό του Κοένρεντ της Μερκίας ενώ ήταν ζωντανός, ήταν επίσης διάσημα τα παραδείγματα την ίδια εποχή στην Βυζαντινή αυτοκρατορία.[75] Ο Ζανμπέρθ διατήρησε την πρωτοκαθεδρία και μετά την δημιουργία της νέας αρχιεπισκοπής, την αποδέχτηκε και ο αρχιεπίσκοπος του Λίχφιλντ Χάιζενμπεργκ.[78] Όταν πέθανε ο Ζανμπέρθ (792) τον διαδέχθηκε ο Έθελχερντ, την στέψη του έκανε ο Χάιζενμπεργκ που αντικατέστησε ταυτόχρονα τον Ζανμπέρθ στην πρωτοκαθεδρία. Ο Έθελχερντ μπορούσε να προεδρεύει στις Συνόδους χωρίς την παρουσία του Χάιζενμπεργκ, αυτό δείχνει ότι ο Όφα σεβόταν πάντοτε τον αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπερι.[79] Μια επιστολή του πάπα Αδριανού στον Καρλομάγνο αναφέρεται στον Όφα αλλά η χρονολόγηση του είναι αβέβαιη, πιθανότατα απεστάλη την περίοδο 784 - 791. Ο Αδριανός αναφέρει μια φήμη ότι ο Όφα προτείνει στον Καρλομάγνο να εκθρονίσει τον ίδιο και να τον αντικαταστήσει με έναν Φράγκο πάπα, θεωρεί την φήμη αναξιόπιστη και την χρεώνει στους εχθρούς του Καρλομάγνου και του Όφα.[80] Ο χρόνος της επιστολής σχετίζεται με μια Σύνοδο που είχε στόχο την συμφιλίωση των δύο πλευρών (786), πιθανότατα την έγραψε αμέσως μετά.[81]
Ο Όφα θεωρείται μεγάλος προστάτης της θρησκείας, ίδρυσε πολλές εκκλησίες και μοναστήρια αφιερωμένα στον Άγιο Πέτρο.[82] Ανάμεσα στις υπόλοιπες δωρεές του υπάρχει ένα Αβαείο αφιερωμένο στον Σεντ Άλμπανς, ιδρύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 790.[5] Υποσχέθηκε στην Ρώμη ένα ετήσιο δώρο 365 "Μανκούζ", ένα "Μανκούζ" ισοδυναμούσε με 30 ασημένιες Στερλίνες, το πρότυπο ήταν τα χρυσά νομίσματα των Αββασιδών που κυκλοφορούσαν στην Φραγκία.[83] Ο έλεγχος των θρησκευτικών οίκων ήταν προτεραιότητα για κάθε ηγεμόνα, ο στόχος του Όφα ήταν να τα εξασφαλίσει μετά τον θάνατο του στην γυναίκα και τα παιδιά του.[82] Ο έλεγχος των θρησκευτικών οίκων παρουσιάζει μία μεγάλη αλλαγή στις αρχές του 8ου αιώνα με την ίδρυση των "Μίνστερ", όρος που προέρχεται από το Ελληνικό Μοναστήρι. Μια ηγουμένη στις αρχές της δεκαετίας του 770 με το όνομα "Έθελμπουργκ" σχετίζεται πιθανότατα με την κόρη του Όφα, κατείχε πολλούς θρησκευτικούς οίκους στην περιοχή του Γούστερ, σαν "μία κερδοσκοπική επιχείρηση ή Χαρτοφυλάκιο". Οι βασιλικές κατοχές των θρησκευτικών οίκων συνεχίστηκαν στις αρχές του 9ου αιώνα με την κόρη του Κοένγουλφ της Μερκίας.[84] Ο Όφα ή ο Ίνε του Ουέσσεξ θεωρούνται σύμφωνα με την παράδοση ιδρυτές της "Σαξονικής Σχολής" στην Ρώμη, στο προάστιο του Μπόργκο. Ο στόχος της "Σαξονικής Σχολής" ήταν η εξυπηρέτηση των χιλιάδων Σαξόνων που ζούσαν στην Ρώμη και η φιλοξενία των Σαξόνων προσκυνητών.[85]
Οι πηγές για τις σχέσεις του Όφα με την ηπειρωτική Ευρώπη διατηρούνται άριστα αλλά προέρχονται μόνο από τα 12 τελευταία χρόνια της βασιλείας του.[80] Σε επιστολές από τα τέλη της δεκαετίας του 780 και τις αρχές της δεκαετίας του 790 ο Αλκουίνος συγχαίρει τον Όφα για την εκπαίδευση της αυλής του και υμνεί την οικογένεια του.[86][87] Ο Καρλομάγνος πρότεινε να παντρευτεί ο γιος του Κάρολος ο Νεότερος μία από τις κόρες του Όφα την Έλφφλιντ (789). Ο Όφα απάντησε με δικό του αίτημα να παντρευτεί ο γιος του Έγκφριθ την κόρη του Καρλομάγνου Μπέρτα, η πρόταση αυτή εξόργισε τον Καρλομάγνο και απαγόρευσε στα πλοία των Φράγκων να πλησιάσουν τα Αγγλικά λιμάνια. Οι επιστολές του Αλκουίνου δείχνουν με σαφήνεια ότι στα τέλη του 790 η ειρήνη δεν είχε αποκατασταθεί, ο ίδιος απεστάλη στην αυλή του Καρλομάγνου για τον σκοπό αυτό. Η ειρήνη αποκαταστάθηκε τελικά με την επέμβαση του ηγουμένου του Αβαείου του Φοντενέλ.[88][89]
Ο Καρλομάγνος αναζητούσε στην "Σύνοδο της Φραγκφούρτης" (794) την στήριξη της Αγγλικής εκκλησίας, οι κανόνες πέρασαν αλλά ακυρώθηκαν στην Δεύτερη Σύνοδο της Νίκαιας, οι δύο αιρετικοί Ισπανοί επίσκοποι καταδικάστηκαν.[90] Ο Καρλομάγνος έστειλε επιστολή στον Όφα στην οποία αναφέρει παλιότερη επιστολή του Όφα στον ίδιο, η αλληλογραφία μεταξύ των δύο βασιλέων αποτελεί τα παλιότερα διασωθέντα έγγραφα στην Αγγλική διπλωματική ιστορία.[80] Οι επιστολές σχετίζονται με διπλωματικά δώρα και τις συνθήκες των Άγγλων προσκυνητών στην ήπειρα, ταυτόχρονα αποκαλύπτουν αναλυτικά τις σχέσεις ανάμεσα στους Αγγλοσάξονες και τους Φράγκους εκείνη την εποχή.[88] Ο Καρλομάγνος τον καταγράφει "αδελφό του" και αναφέρεται στο εμπόριο των μαύρων λίθων από την ήπειρο στην Αγγλία και υφασμάτων από την Αγγλία στο βασίλειο των Φράγκων.[91] Η επιστολή του Καρλομάγνου καταγράφει επιπλέον τα ονόματα πολλών εξόριστων από την Αγγλία στην αυλή των Φράγκων, μερικοί από αυτούς ήταν και ο Έαντμπερτ Γ΄ του Κεντ και ο Εγβέρτος του Ουέσσεξ. Είναι προφανές ότι η πολιτική του Καρλομάγνου προσανατολίστηκε στην παροχή ασύλου απέναντι στους Άγγλους εξόριστους από τον Όφα, έστειλε επίσης δώρα στον Έθελρεντ Α΄ της Νορθουμβρίας.[92] Τα γεγονότα στην νότια Βρετανία (796) περιγράφονται σαν σύγκρουση ανάμεσα στον Όφα και τον Καρλομάγνο, η διαφορά δύναμης μεταξύ των δύο βασιλέων ήταν ωστόσο τεράστια. Ο Καρλομάγνος ήταν τότε κύριος σε μια τεράστια αυτοκρατορία που έφθανε από τον Ατλαντικό μέχρι τις Μεγάλες Ουγγρικές Πεδιάδες, ο Όφα και ο Κοένγουλφ ήταν πολύ μικροί απέναντι του.[93]
Διακυβέρνηση
Ασημένια νομίσματα του Όφα με παράσταση της συζύγου του
Η φύση του βασιλείου της Μερκίας δεν είναι ξεκάθαρη επειδή υπάρχουν ελάχιστες πηγές. Σύμφωνα με την μια θεωρία οι βασιλείς της Μερκίας προέρχονται από διαφορετικά γενεαλογικά δέντρα της κεντρικής δυναστείας που συνεχώς ήταν σε σύγκρουση για την διαδοχή του θρόνου. Ο Πέντα της Μερκίας διόρισε στα μέσα του 7ου αιώνα τους συγγενείς του για να κυβερνήσουν τις περιοχές που είχε κατακτήσει.[94] Μια εναλλακτική θεωρία περιγράφει συγγενικές ομάδες, συγκεντρωμένες σε μια οικογενειακή βάση που είχαν σαν έδρα στον αγώνα για την διαδοχή, πολλά υποβασίλεια είχαν τον ρόλο βάσης με σημαντικότερο πλεονέκτημα τους συμμαχικούς γάμους. Οι μεγιστάνες οι οποίοι στα διατάγματα καταγράφονται σαν "δούκες" ή "πρίγκιπες" είχαν κυρίαρχο λόγο στην εκλογή του νέου βασιλιά, οι βασιλείς της Μερκίας δεν ήταν συνεπώς τίποτα περισσότερο από "ισχυροί πρίγκιπες".[95] Ο Όφα προσπάθησε να ισχυροποιήσει την θέση της οικογένειας του με την στέψη του γιου του Έγκφριθ ενώ ο ίδιος ζούσε ακόμα, προσπάθησε να καθιερώσει μόνιμα στον θρόνο της Μερκίας την δική του δυναστεία. Για να πετύχει τον στόχο του ο Όφα υποβάθμισε τους τοπικούς υποτελείς βασιλείς στην τάξη του "κόμη".[96] Οι προσπάθειες κατέληξαν τελικά σε αποτυχία, ο γιος του Έγκφριθ βασίλευσε μόνο λίγους μήνες, οι βασιλείς συνέχισαν να βρίσκονται σε σύγκρουση για την διαδοχή όπως παλιότερα.[97]
Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ο Όφα οικοδόμησε πολλά προάστια και οχυρωμένες πόλεις, οι τοποθεσίες πιθανότατα ήταν η Μπέντφορντ, η Χέρεφορντ, η Νορθάμπτον, Οξφόρδη και η Στάμφορντ. Οι νέες οχυρωμένες πόλεις έγιναν σύντομα διοικητικά κέντρα, αγορές και μετατοπίστηκε σε αυτά ολόκληρη η Αγγλική οικονομία, μέσα σε αυτά στηρίχτηκε αργότερα ο Αλφρέδος ο Μέγας για να οργανώσει την άμυνα του βασιλείου του απέναντι στους Βίκινγκ.[98][99] Ο Όφα δεν μπορούσε να κατανοήσει την μεγάλη σημασία που θα αποκτούσαν τα κέντρα αυτά στο μέλλον, γι΄αυτό αδιαφόρησε.[15] Ο Έθελμπαλντ της Μερκίας εξέδωσε διάταγμα (749) με το οποίο πέτυχε να απελευθερώσει τα εκκλησιαστικά εδάφη για να οικοδομήσει στην θέση τους οχυρά και γέφυρες.[100][101] Τα διατάγματα του Όφα που σχετίζονται με τα έργα στο Κεντ δείχνουν ότι έβαζε φόρους στους πολίτες της περιοχής, συνεπώς η εξουσία του είχε επεκταθεί έξω από την Μερκία.[102][103] Οι φόροι αυτοί ήταν αντίδραση του Όφα στην "παγανιστική απειλή".[104][105] Ο Όφα εξέδωσε πολλούς νόμους στο όνομα του αλλά οι περισσότεροι δεν έχουν διασωθεί, είναι γνωστοί από αναφορές του Αλφρέδου του Μέγα στους νόμους του Όφα, του Ίνε του Ουέσσεξ και του Έθελμπερτ του Κεντ που θεωρεί "περισσότερο δίκαιους".[106] Πιθανότατα οι αναφορές του Αλφρέδου σχετίζονται με μια νομοθετική αποστολή (786) στην οποία οι κάτοικοι της Μερκίας ήταν υποχρεωμένοι να υπακούσουν.[107]
Νομίσματα
Νόμισμα με παράσταση της συζύγου του Όφα Κινεθρίθ
Η βασική νομισματική μονάδα της Μερκίας στις αρχές του 8ου αιώνα ήταν το "Σκητ", ήταν μικρές ασημένιες Στερλίνες με το όνομα του νομισματοκόπου ή του βασιλιά. Σε πηγές της εποχής είναι γνωστές σαν Στερλίνες και αναφέρονται στους νόμους του Ίνε του Ουέσσεξ.[108][109][110] Αυτό το ελαφρύ νόμισμα χρονολογείται στα τέλη της δεκαετίας του 760 και στις αρχές της δεκαετίας του 770, ένας δεύτερος τύπος νομίσματος χρονολογείται λίγο πριν την δεκαετία του 790.[111] Τα νέα νομίσματα ήταν βαρύτερα, λεπτότερα και ευρύτερα από τις παλιότερες Στερλίδες στην μορφή των νομισμάτων των Καρολιδών.[86] Οι νέες Στερλίνες έφεραν το όνομα του βασιλιά, το όνομα του νομισματοκόπου και την προτομή του βασιλιά, η νομισματική αναμόρφωση του Όφα επεκτάθηκε σε όλα τα υποτελή βασίλεια όπως το Κεντ, την Ανατολική Αγγλία και το Ουέσσεξ.[112] Μερικά από τα νομίσματα της βασιλείας του Όφα έφεραν το όνομα του αρχιεπισκόπου του Καντέρμπερι Ζανμπέρθ και μετά τον θάνατο του (792) το όνομα του διαδόχου του Έθελχερντ. Τα νομίσματα του Ζανμπέρθ ανήκουν στον μέσο τύπο Στερλίνας, τα μετέπειτα ανήκουν στον βαρύτερο τύπο Στερλίνας. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ο Όφα ανέθεσε την δεκαετία του 780 την κοπή των νομισμάτων στον αρχιεπίσκοπο του Λονδίνου Έαντμπερτ, ο λόγος ήταν η σύγκρουση του με τον Ζανμπέρθ. Ο Έαντμπερτ εξακολουθούσε να κόβει τα νομίσματα του βασιλείου μέχρι την εποχή που η επισκοπή του Λίχφιλντ αναβαθμίστηκε σε αρχιεπισκοπή.[113]
Τα νομίσματα μέσου βάρους παρουσιάζουν υψηλή καλλιτεχνική ποιότητα αρκετά ανώτερη από τα νομίσματα των Φράγκων.[111] Οι προτομές του Όφα στα νομίσματα αυτά περιγράφονται σαν μια "άριστη καλλιτεχνική εμφάνιση που ξεπερνά όλα τα Αγγλοσαξονικά νομίσματα".[83] Οι απεικονίσεις του Όφα είναι "όμορφες και κομψές προτομές", άλλα τον παρουσιάζουν με τα μαλλιά σε μπούκλες και άλλα με έναν λαιμοδέτη που περιέχει ένα μαργαριτάρι. Η ποικιλία των απεικονίσεων δείχνει ότι οι νομισματοκόποι εμπνεύστηκαν από πολλές καλλιτεχνικές πηγές της εποχής.[114] Η σύζυγος του βασιλιά Κινεθρίθ ήταν η μοναδική βασίλισσα των Αγγλοσαξόνων που απεικονίζεται σε νομίσματα με Στερλίνες κομμένες από τον νομισματοκόπο Εόβα. Οι παραστάσεις έγιναν στα πρότυπα των νομισμάτων που χρησιμοποιούσε ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΣΤ΄ και η μητέρα του Ειρήνη η Αθηναία, δεν ήταν όμως ακριβή αντιγραφή επειδή η Ειρήνη εμφανιζόταν κατά πρόσωπο ενώ η Κινεθρίθ σε προφίλ.[115][116] Όταν πέθανε ο Ζανμπέρθ και τον αντικατέστησε ο Έθελχερντ (792) εμγανίστηκε ο τρίτος τύπος της βαρύτερης Στερλίνας σε ένα νέο σχέδιο χωρίς προτομή.[117] Υπάρχουν πολλά χρυσά νομίσματα που έχουν διασωθεί από την εποχή της βασιλείας του Όφα, ένα από αυτά ήταν αντίγραφο από Δηνάριο των Αββασιδών που έκοψε ο Χαλίφης Άλ-Μανσούρ (774), στο κέντρο της αντίθετης πλευράς είχε την επιγραφή "Βασιλεύς Όφα".[118] Είναι εμφανέστατο ότι ο νομισματοκόπος δεν είχε καλή γνώση της Αραβικής γλώσσας επειδή το μεταφρασμένο κείμενο περιείχε πολλά λάθη. Το νόμισμα πιθανότατα κόπηκε με στόχο το εμπόριο με την Αλ-Άνταλους ή για το ετήσιο ποσό των 365 "Μανκούζ" που είχε υποσχεθεί ο Όφα στην Ρώμη.[119] Υπάρχουν πολλά ακόμα αντίγραφα Δηναρίων των Αββασιδών από την ίδια περίοδο αλλά δεν είναι γνωστό αν κόπηκαν στην Αγγλία ή στο βασίλειο των Φράγκων. Τα υπόλοιπα χρυσά νομίσματα που κόπηκαν στην Αγγλία τότε είναι γνωστά από τα ονόματα δυο νομισματοκόπων αλλά δεν γνωρίζουμε την χρήση τους, πιθανότατα για ελεημοσύνη.[120][121] Άν και είναι γνωστά τα ονόματα των νομισματοκόπων δεν γνωρίζουμε τις περιοχές των νομισματοκοπείων, είναι αδιευκρίνιστες. Οι σύγχρονοι ιστορικοί έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι πιο πιθανές τοποθεσίες τους ήταν το Κάντερμπερι, το Ρότσεστερ, η Ανατολική Αγγλία και το Λονδίνο.[120]
Κριτικές
Ο Όφα σε παράσταση που βρίσκεται στο Αβαείο του Σεντ Άλμπανς (1380) - Βρετανική Βιβλιοθήκη.
Ο τίτλος του Όφα στα περισσότερα διατάγματα ήταν "βασιλεύς των Μερκίων", περιστασιακά είχε τον τίτλο "βασιλεύς των Μερκίων και των γειτονικών λαών".[122] Πολλά διατάγματα τον καταγράφουν σαν "βασιλεύς των Άγγλων" αλλά οι ιστορικοί τα θεωρούν αναξιόπιστα, υποθέτουν ότι προέρχονται από πλαστογραφίες του 10ου αιώνα που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ο τίτλος.[69] Οι πιο αξιόπιστες ενδείξεις για την χρήση του τίτλου την εποχή του Όφα προέρχονται από νομίσματα όχι από διατάγματα, πολλά νομίσματα είχαν τα αρχικά "Ο R A" αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα "Όφα Ρουα Αγγλόρουμ" δηλαδή "Όφα βασιλεύς των Άγγλων".[113]
Ο ιστορικός Φρανκ Στέντον (1880 - 1967) πιστεύει ότι ήταν ο κορυφαίος βασιλιάς στην Αγγλική ιστορία τονίζοντας ότι "κανένας άλλος Αγγλοσάξονας βασιλιάς δεν προκάλεσε τέτοια πολιτική αίσθηση".[123] Οι περισσότεροι ιστορικοί θεωρούν τον Όφα σαν τον δεύτερο κορυφαίο Αγγλοσάξονα βασιλιά μετά τον Αλφρέδο τον Μέγα.[124] Η βασιλεία του Όφα θεωρείται σαν το πρώτο μεγάλο στάδιο για την Αγγλική ενοποίηση αλλά δεν συμφωνούν όλοι οι ιστορικοί σε αυτό. Ο ιστορικός Σιμόν Κέινς (γεν. το 1952) γράφει "Ο Όφα είχε ένα έντονο πάθος για την Αγγλική ενοποίηση, αυτό όμως είναι φήμη όχι θρύλος".[5] Οι περισσότεροι ιστορικοί πιστεύουν σήμερα ότι ήταν "βασιλιάς της Μερκίας" αλλά οι στρατιωτικές του επιτυχίες μετέτρεψαν την Μερκία από ηγεμονικό βασίλειο της Μίντλαντς σε πανίσχυρο βασίλειο στην Βρετανία.[5][125]
Θάνατος και διαδοχή
Ο Όφα πέθανε (29 Ιουλίου 796) και τάφηκε στο Μπέντφορντ αν και δεν είναι γνωστό ότι η τοποθεσία όπως καταγράφεται δηλαδή "Μπέντεφορντ" ταυτίζεται με την Αγγλική πόλη.[126][127][128][129][130][131] Τον διαδέχθηκε ο γιος του Έγκφριθ της Μερκίας που πέθανε ύστερα από μία βασιλεία μόλις 141 ημερών.[132] Μία επιστολή γραμμένη από τον Αλκουίνο (797) σε έναν κόμη της Μερκίας εμφανίζει με σαφήνεια ότι ο Όφα έκανε τιτάνιες προσπάθειες για να εξασφαλίσει την διαδοχή του βασιλείου της Μερκίας στον γιο του. Ο Αλκουίνος γράφει σχετικά με τον πρόωρο θάνατο του Έγκφριθ "δεν πέθανε για της αμαρτίες του, ο θάνατος του ήταν θεία τιμωρία για το αίμα που έχυσε ο πατέρας του προκειμένου να του εξασφαλίσει την διαδοχή".[133] Η αναφορά αυτή είναι υπόνοια ότι την εποχή της στέψης του (787) ο Όφα είχε θανατώσει όλους τους υπόλοιπους διεκδικητές από την βασιλική οικογένεια της Μερκίας. Η άποψη αυτή δεν είναι αληθής επειδή είχαν ζήσει πολλά αρσενικά μέλη της βασιλικής οικογένειας, ένας από αυτούς ο διάδοχος του Έγκφριθ Κοένγουλφ της Μερκίας, ήταν επίσης μακρινός συγγενής του.[134]
↑Peter Featherstone, provides a review of some theories about the origins of the Tribal Hidage in "The Tribal Hidage and the Ealdormen of Mercia" in Brown & Farr, Mercia, σ. 29
↑Michael Lapidge, "Alcuin of York", in Lapidge et al. Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England, σ. 24
↑Patrick Wormald, "The Age of Offa and Alcuin", in Campbell et al., eds., The Anglo-Saxons, σσ. 110, 118
↑The quote is from Patrick Wormald, "Bede, the Bretwaldas, and the origin of the Gens Anglorum", in Wormald et al., Ideal and Reality, σ. 113, quoted in Kirby, Earliest English Kings, σ. 167
↑Stenton, Anglo-Saxon England, σ. 210; Kirby, Earliest English Kings, σ. 177; see also Zaluckyj & Zaluckyj, "The Age of Mercian Supremacy", in Zaluckyj et al., Mercia, σσ. 152–153, δίνει τις λεπτομέρειες της πρώτης έκδοσης του θρύλου.
"Medieval Sourcebook: The Annales Cambriae (Annals of Wales)". Annales Cambriae. College of Staten Island, City University of New York. Retrieved 17 December 2007.
Keynes, Simon; Lapidge, Michael (2004). Alfred the Great: Asser's Life of King Alfred and other contemporary sources. Penguin Classics.
Bede (1991). D.H. Farmer (ed.). Ecclesiastical History of the English People. Translated by Leo Sherley-Price. Revised by R.E. Latham. London: Penguin.
"Offa 7". Prosopography of Anglo-Saxon England. King's College London. Retrieved 6 April 2007.
Swanton, Michael (1996). The Anglo-Saxon Chronicle. New York: Routledge.
Swanton, Michael (2010). The Lives of Two Offas, Vitae Offarum Duorum. Crediton: The Medieval Press.
Whitelock, Dorothy (1968). English Historical Documents v. 1 c. 500–1042. London: Eyre & Spottiswoode.
Abels, Richard, "Trinoda Necessitas", in Lapidge, Michael (1999). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Oxford: Blackwell Publishing.
Blackburn, Mark & Grierson, Philip, Medieval European Coinage. Cambridge: Cambridge University Press, reprinted with corrections 2006.
Brown, Michelle P.; Farr, Carole A. (2001). Mercia: An Anglo-Saxon kingdom in Europe. Continuum.
Campbell, James (2000). The Anglo-Saxon State. Hambledon and London.
Campbell, John; John, Eric; Wormald, Patrick (1991). The Anglo-Saxons. Penguin Books.
Featherstone, Peter, "The Tribal Hidage and the Ealdormen of Mercia", in Brown, Michelle P.; Farr, Carole A. (2001). Mercia: An Anglo-Saxon kingdom in Europe. Continuum.
Fletcher, Richard (1989). Who's Who in Roman Britain and Anglo-Saxon England. Shepheard-Walwyn.
Gannon, Anna (2003). The Iconography of Early Anglo-Saxon Coinage: Sixth to Eighth Centuries. Oxford: Oxford University Press.
Hunter Blair, Peter (1977). An Introduction to Anglo-Saxon England (2nd ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
Hunter Blair, Peter (1966). Roman Britain and Early England: 55 B.C. – A.D. 871. New York: W.W. Norton & Company.
S. E., Kelly (2007). "Offa (d. 796), king of the Mercians". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press.
Keynes, Simon, "Cynethryth", in Lapidge, Michael (1999). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Oxford: Blackwell Publishing.
idem, "Mercia", in Lapidge, Michael (1999). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Oxford: Blackwell Publishing.
idem, "Offa", in Lapidge, Michael (1999). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Oxford: Blackwell Publishing.
idem, "Mercia and Wessex in the Ninth Century", in Brown, Michelle P.; Farr, Carole A. (2001). Mercia: An Anglo-Saxon kingdom in Europe. Continuum.
Keynes, Simon; Lapidge, Michael (2004). Alfred the Great: Asser's Life of King Alfred and other contemporary sources. Penguin Classics.
Kirby, D.P. (1992). The Earliest English Kings. London: Routledge.
Lapidge, Michael, "Alcuin of York", in Lapidge, Michael (1999). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Oxford: Blackwell Publishing.
Lapidge, Michael (1999). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Oxford: Blackwell Publishing.
Nelson, Janet, "Carolingian Contacts", in Brown, Michelle P.; Farr, Carole A. (2001). Mercia: An Anglo-Saxon kingdom in Europe. Continuum.
Stafford, Pauline, "Political Women in Mercia, Eighth to Early Tenth Centuries", in Brown, Michelle P.; Farr, Carole A. (2001). Mercia: An Anglo-Saxon kingdom in Europe. Continuum.
Stenton, Frank M. (1971). Anglo-Saxon England. Oxford: Clarendon Press.
Williams, Gareth, "Mercian Coinage and Authority", in Brown, Michelle P.; Farr, Carole A. (2001). Mercia: An Anglo-Saxon kingdom in Europe. Continuum.
idem, "Military Institutions and Royal Power", in Brown, Michelle P.; Farr, Carole A. (2001). Mercia: An Anglo-Saxon kingdom in Europe. Continuum.
Wormald, Patrick, "The Age of Offa and Alcuin", in Campbell, John; John, Eric; Wormald, Patrick (1991). The Anglo-Saxons. Penguin Books.
Wormald, Patrick; Bullough, D.; Collins, R. (1983). Ideal and Reality in Frankish and Anglo-Saxon Society. Oxford: B. Blackwell.
Yorke, Barbara (1990). Kings and Kingdoms of Early Anglo-Saxon England. London: Seaby.
Worthington, Margaret, "Offa's Dyke", in Lapidge, Michael (1999). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Oxford: Blackwell Publishing.
eadem, "Wat's Dyke", in Lapidge, Michael (1999). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Oxford: Blackwell Publishing.
