Ο Ίασμος, παλαιότερα γνωστός ως Γιασίκιοϊ[1], είναι κωμόπολη, με πληθυσμό 2.586 κατοίκους (2011), (έδρα του Δήμου Ιάσμου) επί της Εγνατίας οδούΚομοτηνής - Ξάνθης. Απέχει 20 χιλιόμετρα από την Κομοτηνή και 28 χιλιόμετρα από την Ξάνθη. Βρίσκεται στους πρόποδες της Ροδόπης σε υψόμετρο 30-50μ. Η ομώνυμη δημοτική κοινότητα, που περιλαμβάνει και άλλους 8 οικισμούς, το 2021 είχε πληθυσμό 3.892 κατοίκους.
Στην κωμόπολη συνυπάρχουν χριστιανοί και μουσουλμάνοι με κύριες ασχολίες τις καλλιέργειες αλλά και την κτηνοτροφία.[2] Ο Ίασμος θεωρείται μια από τις παλαιότερες κωμοπόλεις του νομού Ροδόπης. Στον Ίασμο λειτουργεί σταθμός του ΟΣΕ της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης - Αλεξανδρούπολης.
Ιστορικά στοιχεία
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
(Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 18/11/2020)
Ο Ίασμος φαίνεται ότι δημιουργήθηκε από κατοίκους της όμορης πόλης Αναστασιούπολης. Η Αναστασιούπολη ήταν ονομαστή βυζαντινή πόλη επί της Εγνατίας Οδού, μετονομασθείσα το 1341 σε Περιθεώριο από τον Ανδρόνικο Γ΄ Παλαιολόγο. Το ρωμαϊκό της όνομα ήταν Διομήδου Σταύλος (Stabulum Diomedis) και το αρχαίο Κόσσυνθος. Την δεκαετία 1360-1370 η περιοχή καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς και το Περιθεώριο καταστράφηκε. Οι κάτοικοί του δημιούργησαν τον Ίασμο στο μυχό της Βιστωνίδας, στο άνοιγμα του φαραγγιού του ποταμού Κομψάτου καθώς αυτός εξέρχεται της Ροδόπης και καταλήγει νότια στην πεδιάδα. Πρώτη φορά αναφέρεται ο Ίασμος από τον περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή το 17ο αιώνα.[3] Σύντομα εξελίχτηκε σε μεγάλο αγροτοεμπορικό κέντρο της περιοχής. Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την γεωργία, καλλιεργώντας κρεμμύδια, μετάξι, καπνό και αμπέλια. Φημισμένο είναι ακόμα και σήμερα το τσίπουρο Ιάσμου. Η άνθηση της κωμόπολης οδήγησε και σε οικιστική ανάπτυξη. Χαρακτηριστικά παραμένουν τα διώροφα αρχοντικά του 18ου και 19ου αιώνα, όπως αυτό του Κούγια και αυτό του Παπαβασιλείου (τριώροφο). Έργο εκείνης της εποχής είναι και ο ναός του Αγίου Νικολάου με το χαρακτηριστικό καμπαναριό του και την εικόνα του ομώνυμου αγίου που χρονολογείται από το 1814.
Το πέτρινο τοξωτό γεφύρι στον ποταμό Κομψάτο χτισμένο το 17ο-18ο αιώνα με πλακαρές πέτρες από Ηπειρώτες μάστορες. Το κυρίως τόξο έχει άνοιγμα 21,80 μέτρα και ύψος 12 μέτρα ενώ το ανατολικό τόξο έχει άνοιγμα 17 μέτρα. [4]
Η μικρή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου, η κτίση της οποίας ανάγεται κατά τον 18ο αιώνα.
Τα Θρακικά μετέωρα - φυσικό τοπίο κάλλους με άγρια φύση (και άγρια άλογα) - τα οποία βρίσκονται βόρεια του Ιάσμου δίπλα στον οικισμό Πολύαρνο. Στο Πολύαρνο ο Πολιτιστικό Σύλλογος Ιάσμου διατηρεί ξενώνα-καταφύγιο.[5]
Το Λαογραφικό Μουσείο Ιάσμου που λειτουργεί από το 2012 χάρη στην πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Ιάσμου και της συνεργασίας του με τον Δήμο Ιάσμου.
Φωτογραφίες
Πανοραμική εικόνα Ιάσμου.
Πανοραμική εικόνα Ιάσμου. Στο βάθος το καμπαναριό της εκκλησίας Αγίου Νικολάου.
Μεταβυζαντινό πέτρινο τοξωτό γεφύρι 17-18ου αιώνα στο ποταμό Κομψάτο, λίγο έξω από τον Ίασμο και κοντά στο χωριό Πολύανθο.
Μεταβυζαντινό πέτρινο τοξωτό γεφύρι 17-18ου αιώνα στο ποταμό Κομψάτο.
Τα Θρακικά μετέωρα.
Τα Θρακικά μετέωρα.
Πολιτιστικοί Σύλλογοι Δήμου Ιάσμου
Ο Δήμος Ιάσμου έχει εννέα πολιτιστικούς συλλόγους:
Πολιτιστικός Σύλλογος Ιάσμου:
Ιδρύθηκε το 1983. Στον πολιτιστικό σύλλογο Ιάσμου λειτουργούν τα παρακάτω τμήματα:
Το τμήμα Ομάδας Εκτάκτων Αναγκών - Ορειβασίας (από 12/12/12)
Ο σύλλογος πραγματοποιεί εκδηλώσεις τον Ιούλιο στον Προφήτη Ηλία.
Μειονοτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Δήμου Ιάσμου
Σύλλογος Γυναίκων Ιάσμου "Αγιος Νίκολαος":
Ο σύλλογος πραγματοποιεί εκδηλώσεις στις 6 Δεκεμβρίου, του Αγίου Νικολάου, ενώ συμμετέχει και στον εορτασμό του Προφήτη Ηλία και σε άλλες εκδηλώσεις.
Πολιτιστικός Σύλλογος Νέων Διαλαμπής:
Ο σύλλογος συμμετέχει στις εκδηλώσεις την Καθαρά Δευτέρα και των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στις 21 Μαΐου.
Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος Ανδρών Γυναικών και Φίλων Αμβροσίας Ν.Ροδόπης "Οι Ακρίτες":
Ο σύλλογος πραγματοποιεί εκδηλώσεις στις 23 και 24 Ιουνίου, στο Γενέθλιο του Ιωάννη Προδρόμου του Βαπτιστού.
Σύλλογος Γυναικών Αμβροσίας:
Ο σύλλογος πραγματοποιεί εκδηλώσεις την Κουρκούγια 22 Αυγούστου.
Σύλλογος Γυναικών Παλλαδίου:
Ο σύλλογος πραγματοποιεί εκδηλώσεις στις 20 Ιουλίου, του Προφήτη Ηλία.
Πολιτιστικός Σύλλογος Σάλπης:
Ο σύλλογος πραγματοποιεί εκδηλώσεις στις 18 Ιανουαρίου, του Αγίου Αθανασίου και στις 26 Αυγούστου, του Αγίου Φανουρίου.
Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Γλυκονερίου:
Ο σύλλογος πραγματοποιεί εκδηλώσεις στις 28 Ιουνίου, των Αγίων Πέτρου και Πάυλου.
