Η Άννα (άκμασε 1395-1404) από τον Οίκο των Φιλανθρωπινών ήταν η δεύτερη σύζυγος του Μανουήλ Γ΄ Μεγάλου Κομνηνού αυτοκράτορα της Τραπεζούντας.
Καταγωγή
Ήταν κόρη του Μανουήλ Αγγέλου Φιλανθρωπηνού καίσαρα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και κυβερνήτη της Θεσσαλίας.[2] Κυβέρνησε τη Θεσσαλία από το π. 1390 ως το 1394, που την κατέκτησε ο Βαγιαζήτ Α΄ των Οθωμανών.
Ο πατέρας -ή μάλλον ο θείος- του Μανουήλ ήταν ο Αλέξιος Άγγελος Φιλανθρωπηνός καίσαρας, που κυβέρνησε τη Θεσσαλία το διάστημα π. 1373-1390. Η εκ μητρός μάμμη της -ή μάλλον η θεία του Μανουήλ- ήταν η Μαρία Ραντοσλάβα.[3]
Αυτοκράτειρα
Στις 2 Μαΐου 1395 απεβίωσε η πρώτη σύζυγος του Μανουήλ Γ΄, η Ευδοκία των Βαγρατιδών, κόρη του Δαυίδ Θ΄ της Γεωργίας.[4] Στις 4 Σεπτεμβίου του ίδιου έτους η Ευδοκία Μεγάλη Κομνηνή, αδελφή του Μανουήλ Γ΄ και χήρα του Ταντζεντίν πασά της Σινώπης & εμίρη στα Λίμνια, ήλθε από την Κωνσταντινούπολη. Το πλοίο της έφθασε στο Κόρδυλε· μαζί της ήταν η Άννα Φιλανθρωπηνή και η Θεοδώρα Καντακουζηνή με σκοπό να παντρευτούν τον Μανουήλ Γ΄ και τον γιο του Αλέξιο Δ΄ αντίστοιχα. Οι δύο γάμοι έγιναν μαζί την επόμενη ημέρα στην Τραπεζούντα.[5]
Ο Ρούυ Γκονθάλαθ δε Κλαβίχο πρεσβευτής του Ερρίκου Γ΄ της Καστίλης στον Ταμερλάνο των Μογγόλων, καθώς περνούσε από την Τραπεζούντα, συνάντησε τον Μανουήλ Γ΄ και την οικογένειά του τον Απρίλιο του 1404· αναφέρει, πως ζούσε η Άννα Φιλανθρωπηνή. Ο Μανουήλ Γ΄ απεβίωσε στις 5 Μαρτίου 1417, αλλά δεν γνωρίζουμε αν η Άννα επέζησε αυτού. Ο ιστορικός Τιερρύ Γκανσού ισχυρίζεται, ότι ένας γιος τους ζούσε ως το 1423 και νυμφεύτηκε την Ευδοκία, κόρη του πρωτοστράτορα Μανουήλ Παλαιολόγου Καντακουζηνού.[6]
Οικογένεια
Παντρεύτηκε τον Μανουήλ Γ΄ Μέγα Κομνηνό αυτοκράτορα της Τραπεζούντας και (κατά την άποψη του ιστορικού Τιερρύ Γκανσύ) είχε τέκνο:
(γιος), νυμφεύτηκε την Ευδοκία, κόρη του Μανουήλ Παλαιολόγου Καντακουζηνού.
↑William Miller, Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461, 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), p. 72
↑Cawley, Charles, Profile of the Philanthropenos family, Medieval Lands database, Foundation for Medieval Genealogy,
↑Michael Panaretos, Chronicle, 48. Greek text in Original-Fragmente, Chroniken, Inschiften und anderes Materiale zur Geschichte des Kaiserthums Trapezunt, part 2; in Abhandlungen der historischen Classe der königlich bayerischen Akademie 4 (1844), abth. 1, p. 54; German translation, p. 68
↑Panaretos, Chronicle, 55. Greek text in Original-Fragmente, p. 40; German translation, p. 68
↑Thierry Ganchou, "A propos d'un cheval de race: un dynaste de Trebizonde en exil a Constantinople au debut du XVe siècle," Mare et Litora: Essays Presented to Sergei Karpov for his 60th Birthday, edited by Rustam Shukurov, (Moscow: Indrik, 2009), pp. 553-575