Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Elisabet-Gymnasium (Breslau)

St.-Elisabeth-Gymnasium in Breslau (1915)

Das Elisabet-Gymnasium (auch Elisabeth-Gymnasium oder Elisabethan) in Breslau gehörte bis zur Einstellung des Schulbetriebs 1945 zu den traditionsreichsten deutschsprachigen Gymnasien. Es entwickelte sich aus einer 1293 gegründeten Trivialschule für Knaben.

Geschichte

Auf Bitten der Breslauer Bürgerschaft erteilte der Breslauer Bischof Johannes III. mit einem Stiftungsbrief vom 12. August 1293 die Erlaubnis, bei der St.-Elisabeth-Kirche eine Trivialschule für Knaben zu errichten. Wie bei dem bereits 1267 gegründeten Maria-Magdalenen-Gymnasium sollte auch an der Elisabetschule Elementarunterricht erteilt werden. Das Kirchenpatronat über die Elisabethkirche hatte der Breslauer Herzog Heinrich III. bereits 1253 dem Breslauer Kreuzherrenstift von St. Matthias übertragen, dem auch der Pfarrer von St. Elisabeth angehörte. Erster nachweisbarer Rektor der Elisabetschule war bis 1348 ein Meyster Niclos.[1] Die Schreibweise der Trivialschule, die bald auch als Pfarrschule bezeichnet wurde, wechselte im Verlauf der Geschichte mehrfach. Namensgebend war Elisabet, die Mutter von Johannes dem Täufer.

Im Laufe der Jahrhunderte entwickelte sich die Elisabetschule zu einer bekannten Bildungsstätte. 1497 erhielt sie den Status einer Lateinschule. Ihr erster bekannter Schulleiter war der Humanist Laurentius Corvinus.

Zu hoher Blüte gelangte die Elisabetschule mit der Einführung der Reformation. Sie hatte zur Folge, dass das Kirchenpatronat über die nun protestantische Elisabethkirche und damit auch das Patronat über die Elisabetschule, an den Magistrat der Stadt überging. Erster protestantischer Rektor war ab 1525 Andreas Winkler. Erster evangelischer Pfarrer von St. Elisabeth war der Reformator Ambrosius Moibanus, der auch die Schulaufsicht über die Elisabetschule ausübte. Während der Amtszeit des Rektors Andreas Winkler, dem der Rat der Stadt 1538 die Erlaubnis zur Errichtung einer Buchdruckerei erteilt hatte, entwickelte sich die Schule zu einem Gymnasium. Es erhielt 1562 am bisherigen Platz nördlich der St.-Elisabeth-Kirche einen Neubau. Ab diesem Zeitpunkt wurde die Elisabetschule als „Gymnasium zu St. Elisabet“ bezeichnet.[2]

Relief mit dem Bildnis des Sokrates auf dem Schulgebäude (2009)

Mit dem Übergang Schlesiens 1742 an Preußen kam es während des Rektorats des Johann Kaspar Arletius zu umfangreichen Schulreformen, die am 11. Juni 1785 veröffentlicht wurden. 1832–1834 wurde das bisherige Schulhaus an der Elisabethkirche durch ein neues klassizistisches Gebäude auf dem gleichen Grundstück nach dem Entwurf von Carl Heinrich Studt ersetzt. Obgleich dieses 1872 hinterseitig durch den Ankauf des Nachbargrundstücks erweitert und 1883 aufgestockt wurde, erwies es sich allmählich als zu klein. 1903 erhielt daher das Elisabeth-Gymnasium neue Schulgebäude an der Arletiusstraße 1–3 in der Nähe des Teichäcker Parks und der St.-Salvator-Kirche. Die Gebäude wurden vom Magistratsbaurat Karl Klimm unter der Oberleitung des Stadtbaurats Richard Plüddemann entworfen.

In der Zeit des NS-Regimes erfolgte eine Umbenennung in „Elisabet-Oberschule für Jungen“. Die Schreibweise ohne „h“ wurde belassen. Nach Ausbruch des Russlandfeldzugs im August 1941 diente das Gebäude als Reservelazarett. Der Schulbetrieb erfolgte danach wechselweise am Vor- und Nachmittag in den Räumen des König-Wilhelm-Gymnasiums. Nachdem Fliegerangriffe zu erwarten waren, wurden die Klassen 1 bis 5 am 4. Mai 1944 mit ihren Lehrern nach Glatz evakuiert und dort u. a. an der Graf-Götzen-Schule unterrichtet. Ein Schullandheim der Elisabetschule befand sich in Strickerhäuser (heute Mýtiny) im Riesengebirge. Mit Kriegsende und Vertreibung der Deutschen hörte die Existenz des Elisabet-Gymnasiums auf.

Die noch vorhandenen ehemaligen Schulgebäude in der Arletiusstraße, die 1945 in ul. Jana Władysława Dawida umbenannt wurde, werden gegenwärtig vom psychologischen Institut der Universität Breslau genutzt.

Ansicht des heutigen Gebäudes mit dem Instytut Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego, psychologischen Institut

Leiter der Pfarrschule (nicht vollständig)

  • ?–1333 Magister Peter
  • 1333–1368 Heinrich/Heinz Banke († 1372)
  • 1369–? Johannes Crodin
  • 1408 Johannes Blecker
  • 1414 Johannes Kahlo (Kahle)
  • 1434 Nikolaus Treiber
  • 1446 Nikolaus Beringer
  • 1457 Simon Reynke de Sommerfeld († 1473)[3]
  • 1460 Jakobus Laubros (Laubris)
  • 1485–1497 Michael Heppener (Happener)
  • 1497–1502 Laurentius Corvinus
  • 1502–1506 Johannes Troger (Tröger)
  • 1506–? Magister Petrus Lobegot, aus Basel[4]
  • 1521–1525 Johannes Troger (Tröger) d. J.
  • 1525–1562 Andreas Winkler

Rektoren des Gymnasiums

  • 1502–1506: Johann Tröger[5]
  • 1562–1569 Andreas Winkler
  • 1569–1578 Petrus Vincentius
  • 1578–1610 Nikolaus Steinberg (Steinbergius) (1543–1610)
  • 1610–1616 Petrus Kirstenius
  • 1616–1621 Thomas Sagittarius
  • 1631–1669 Elias Major (1587–1669)
  • 1669–1687 Elias Thomae
  • 1688–1709 Martin Hanke
  • 1709–1733 Gottlob Krantz (1660–1733)
  • 1733–1751 Christian Stieff
  • 1751–1757 Gottlieb Keller
  • 1757–1761 Christian Gottlob Habicht
  • 1761–1784 Johann Kaspar Arletius, war 1755–1761 Rektor am Maria-Magdalena-Gymnasium
  • 1784–1788 Philipp Julius Lieberkühn
  • 1788–1809 Johann Ephraim Scheibel
  • 1809–1813 Johann Gottlieb Schummel
  • 1814–1825 Karl Friedrich Etzler, trat von seinem Amt zurück, nachdem ihm Mittel für einen Neubau nicht bewilligt wurden.
  • 1825–1844 S. G. Reiche, Mathematiker
  • 1845–1880 Karl Rudolf Fickert (1807–1888), königlicher Professor
  • 1881–1907 Johannes Paech (1839–1907)
  • 1907–1922 Franz Wiedemann
  • 1922–1938 Friedrich Lillge (ab 1933 „beurlaubt“)
  • 1939–1944 Eduard Fuchs
  • 1944–1945 Alfred Franke

Bekannte Lehrer des Elisabet-Gymnasiums

Bekannte Schüler des Elisabet-Gymnasiums

Literatur

  • Vereinigung ehem. Elisabetaner Breslau: Elisabetgymnasium Breslau 1293–1993. ... unterwegs durch die Jahrhunderte. Gedenkschrift zum Gründungs-Jubiläum. Sindelfingen 1993.
  • Gerhard Scheuermann: Das Breslau-Lexikon. Laumann-Verlag Dülmen, 1994, ISBN 3-87466-157-1, S. 264–266.
  • Kazimierz Bobowski: Entstehung und Entwicklung von verschiedenen schlesischen Schulgründungen im Mittelalter. In: Würzburger medizinhistorische Mitteilungen 23, 2004, S. 471–485.

Einzelnachweise

  1. Staatsarchiv Breslau: Akten der Stadt Breslau: Bücherabteilung 134. 8, Blatt 94.
  2. Ralf Bröer: Salomon Reisel (1625-1701). Barocke Naturforschung eines Leibarztes im Banne der mechanischen Philosophie, Christoph J. Scriba (Hrsg.): Acta Historica Leopoldina, Nr. 23., Halle 1996, S. 11–13.
  3. Kazimierz Bobowski (2004), S. 480.
  4. Basel entnommen aus Lemma Andreas Winkler.
  5. Forschungen und Quellen zur Kirchen und Kulturgeschichte Ostdeutschlands. Böhlau Verlag, 1972, ISBN 978-3-412-93072-1, S. 214 (google.de [abgerufen am 6. Juli 2024]).
  6. Karl August Werner (Hrsg.): Schlesische Landsleute. Paul Schimmelwitz, Leipzig 1901, S. 272.

Koordinaten: 51° 5′ 40,7″ N, 17° 2′ 14,1″ O

Read other articles:

Mano Manòr Entidad subnacional Mano ManòrLocalización de Mano Manòr en Francia Coordenadas 44°25′02″N 0°40′19″O / 44.417222222222, -0.67194444444444Entidad Comuna de Francia • País  Francia • Región Aquitania • Departamento Landas • Distrito distrito de Mont-de-Marsan • Cantón cantón de Pissos • Mancomunidad Communauté de communes du canton de Pissos[1]​Alcalde Jean-Marc Hédoin(2008 - 2014)Superficie  &…

Acantilado en la Toscana, mar Mediterraneo. Bonifacio II (788 - 847) fue marqués de Toscana, duque de Lucca entre los años 823 y 833, y protector de Córcega entre 828 y 833. Proveniente de una familia de origen bávaro, fue hijo y sucesor de Bonifacio I. En el año 823, tras la muerte de su padre, heredó los títulos de duque de Lucca, protector de Córcega y conde de Pisa, Pistoia, Volterra y Luni.[1]​ A partir de 828 fue nombrado marqués de Toscana, y ese mismo año dirigió una exp…

La Tortura y abuso de prisioneros de Bagram fue descubierta a partir de 2005 cuando el periódico The New York Times obtuvo un informe de una investigación del Ejército de los Estados Unidos de 2.000 páginas sobre los homicidios de dos prisioneros afganos civiles y desarmados por personal militar estadounidense ocurridos a partir de diciembre de 2002 en el Centro de detención de la base de Bagram (también Punto de Recolección de Bagram) en Bagram, Afganistán y el trato general de los pris…

Francisco de Vargas y Medina Estatua de Francisco de Vargas y Medina en el sepulcro de la Capilla del Obispo (Madrid) donde descansan sus restosInformación personalOtros nombres Licenciado Francisco de Vargas, Licenciado VargasNacimiento 1453MadridFallecimiento 1524BurgosFamiliaFamilia Casa de Vargas Cónyuge Inés de CarvajalHijos Gutierre de Vargas CarvajalEducaciónEducación Licenciado en DerechoInformación profesionalOcupación JuristaCargos ocupados Juez (1485-1497)Miembro de S…

2008 greatest hits album by ShaggyBest of Shaggy: The Boombastic CollectionGreatest hits album by ShaggyReleasedAugust 25, 2008Recorded1993–2008GenreReggae Fusion, DancehallLength74:58LabelGeffenProducerO. BurellShaggy chronology The Best of Shaggy(2008) Best of Shaggy: The Boombastic Collection(2008) Shaggy & Friends(2011) Best of Shaggy: The Boombastic Collection is the fourth compilation album released by Jamaican singer Shaggy. The album was released in the United Kingdom on Au…

Peta menunjukan lokasi Polangui Polangui adalah munisipalitas yang terletak di provinsi Albay, Filipina. Pada tahun 2011, munisipalitas ini memiliki populasi sebesar 81.051 jiwa atau 16.814 rumah tangga.[1] Pembagian wilayah Polangui terbagi menjadi 44 barangay, yaitu: Barangay Kelas SKChairman Kepala pemerintahsetempat Agos Rural Mark Ryan Seda Ricardo Miqui Alnay Urban Louisa Lenydia Matza Inday Durante Alomon Urban Rene Morcozo Domingo Reforsado Amoguis Rural Eddie Boy Lomerio Marites…

Moldovan politician (born 1959) Nistor GrozavuDeputy Mayor of ChișinăuIn office20 December 2007 – 4 July 2019Succeeded byVictor ChirondaMayor of ChișinăuActingIn office28 July 2017 – 6 November 2017DeputySilvia RaduRuslan CodreanuPreceded byDorin ChirtoacăSucceeded bySilvia Radu (acting)Member of the Moldovan ParliamentIn office22 April 2009 – 12 June 2009Parliamentary groupLiberal Party Personal detailsBorn (1959-08-22) 22 August 1959 (age 64)Krasnoils…

For the Metal Church song, see Blessing in Disguise (Metal Church album). For the American Horror Story episode, see Rest in Pieces (American Horror Story). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Rest in Pieces – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2012) (Learn how and when to remove this…

Jeanette Biedermann discographyBiedermann on tour, 2020Studio albums8Video albums4Music videos21Singles24 German actress and recording artist Jeanette Biedermann began her professional music career in 1998. Her discography, as a solo artist, includes sixth regular studio albums, a holiday album, twenty-one singles and four DVD albums, which she released on Universal Music and her former label Polydor Records.[1] Biedermann began her music career in 1999 with the German-language single Da…

Artikel ini perlu diwikifikasi agar memenuhi standar kualitas Wikipedia. Anda dapat memberikan bantuan berupa penambahan pranala dalam, atau dengan merapikan tata letak dari artikel ini. Untuk keterangan lebih lanjut, klik [tampil] di bagian kanan. Mengganti markah HTML dengan markah wiki bila dimungkinkan. Tambahkan pranala wiki. Bila dirasa perlu, buatlah pautan ke artikel wiki lainnya dengan cara menambahkan [[ dan ]] pada kata yang bersangkutan (lihat WP:LINK untuk keterangan lebih lanjut). …

Телячий мохКраїна  УкраїнаРозташування Україна,Житомирська область, Олевський районПлоща 553Засновано 1984Оператор ДП «Білокоровицьке ЛГ»Посилання Телячий мох — гідрологічний заказник місцевого значення. Об'єкт розташований на території Олевського району Житомирс…

vdeInstalações olímpicas da natação1896: Porto de Zea · 1900: Sena · 1904: Forest Park · 1908: Estádio Olímpico de White City · 1912: Djurgårdsbrunnsviken · 1920: Estádio de Natação de Antuérpia · 1924: Piscine des Tourelles · 1928: Olympic Sports Park Swim Stadium · 1932: Estádio de Natação · 1936: Olympiapark Schwimmstadion Berlin · 1948: Em…

Electric multiple unit that operates Eurostar's high-speed rail service British Rail Class 373Eurostar e300TGV TMSTA refurbished Class 373 at Gare d'Albertville in 2018The standard-class interior of a refurbished Class 373In service14 November 1994 – presentManufacturerGEC AlsthomBrugeoise et NivellesBuilt atLa Rochelle, FranceBelfort, FranceWashwood Heath, EnglandBruges, BelgiumFamily nameTGVConstructed1992–1996Number built38(31 × Three Capitals, 7 × North of London)Number in…

Angkatan Udara Kerajaan MalaysiaTentera Udara DiRaja Malaysiaتنترا اودارا دراج مليسياLambang Angkatan Udara Kerajaan MalaysiaDibentuk2 Juni 1958 (sebagai Tentera Udara Diraja Persekutuan Tanah Melayu)Negara MalaysiaTipe unitAngkatan UdaraPeranPertempuran udaraJumlah personel15.000 personel151 pesawat[1]Bagian dariAngkatan Tentara MalaysiaJulukanTUDMMotoSentiasa di Angkasa RayaSenantiasa di AngkasarayaWarna seragamNavy Blue, Biru maya  Pertempuran Dafta…

  هذه المقالة عن عروة بن الورد. لمعانٍ أخرى، طالع ورد (توضيح). عروة بن الورد الممثل مهيار خضور يجسد دور عروة بن الورد في مسلسل عنترة[1] معلومات شخصية اسم الولادة عروة بن الورد العبسي الميلاد سنة 540  الجزيرة العربية الوفاة سنة 607 (66–67 سنة)  الجزيرة العربية الإقامة …

Ice hockey player known for their physicality and intimidating presence Dave Semenko won two Stanley Cups as an enforcer in the 1980s. Enforcer is an unofficial role in ice hockey. The term is sometimes used synonymously with fighter, tough guy, or goon. An enforcer's job is to deter and respond to dirty or violent play by the opposition. When such play occurs, the enforcer is expected to respond aggressively, by fighting or checking the offender. Enforcers are expected to react particularly har…

This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (January 2016) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Surya Sen Park – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2013) (Learn how and wh…

В Википедии есть статьи о других людях с именем Филипп I. Филипп I Орлеанскийфр. Philippe, duc d'Orléans Герцог Орлеанский 10 мая 1661 — 8 июня 1701 Предшественник Гастон Орлеанский Преемник Филипп II Орлеанский Рождение 21 сентября 1640(1640-09-21)[1][2][…]Сен-Жермен-ан-Ле Смерть 9 июня 1…

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: 1965 in Spain – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2022) (Learn how and when to remove this template message) List of events ← 1964 1963 1962 1965 in Spain → 1966 1967 1968 Decades: 1940s 1950s 1960s 1970s 1980s See also:Other events o…

American physician Charles Huggins redirects here. For the politician, see Charlie Huggins. Charles Brenton HugginsHuggins in 1966Born(1901-09-22)September 22, 1901Halifax, Nova Scotia, CanadaDiedJanuary 12, 1997(1997-01-12) (aged 95)Chicago, Illinois, U.S.CitizenshipCanadian, AmericanAlma materAcadia UniversityHarvard UniversityKnown forprostate cancerhormonesAwardsNobel Prize for Physiology or Medicine (1966)Cameron Prize for Therapeutics of the University of Edinburgh (1956)Gai…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 18.188.126.29