Gemau Ymerodraeth Prydain a'r Gymanwlad 1954

Enghraifft o:	digwyddiad aml-chwaraeon
Dyddiad	1954
Dechreuwyd	30 Gorffennaf 1954
Daeth i ben	7 Awst 1954
Cyfres	Gemau'r Gymanwlad
Lleoliad	Vancouver, Empire Stadium
Yn cynnwys	rowing at the 1954 British Empire and Commonwealth Games
Rhanbarth	Vancouver
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

5ed Gemau Ymerodraeth Prydain a'r Gymanwlad
Campau	91
Seremoni agoriadol	30 Gorffennaf
Seremoni cau	7 Awst
<  IV VI  >

Gemau Ymerodraeth Prydain a'r Gymanwlad 1954 oedd y pumed tro i'r hyn sydd bellach yn cael ei adnabod fel Gemau'r Gymanwlad gael eu cynnal ond y tro cyntaf i'r Gymanwlad cael ei grybwyll yn nheitl y Gemau. Daeth y penderfyniad i newid yr enw mewn cyfarfod yn ystod Gemau Olympaidd 1952 yn Helsinki. Vancouver, Canada sef cartref y Gemau rhwng 30 Gorffennaf - 7 Awst.

Cafwyd y Gemau mwyaf hyd yma yn Vancouver gyda saith o wledydd yn ymddangos am y tro cyntaf; Ghana, Bahamas, Barbados, Gogledd Rhodesia, Cenia, Pacistan ac Wganda.

Yn ystod Gemau 1954 cafwyd y defnydd o systemau electronig i amseru'r cystadleuwyr am y tro cyntaf erioed gyda system ffotograffiaeth yn cael ei ddefnyddio ar linell derfyn y rasys athletau.

Mae Gemau 1954 yn enwog am y 'Miracle Mile' lle roedd Roger Bannister o Loegr a John Landy o Awstralia - yr unig ddau ddyn yn y byd ar y pryd i fod wedi rhedeg milltir mewn llai na 4 munud - yn wynebu ei gilydd am y tro cyntaf. Landy oedd ar y blaen tan ytroad olaf pan garlamodd Bannister heibio i ennill mewn amser o 3'58.8" gyda Landy 0.8 eiliad ar ei ôl - y tro cyntaf erioed i ddau redwr i dorri 4 munud yr yr un ras.

Cafwyd 24 tîm yn cystadlu yng Ngemau'r Ymerodraeth Brydeinig a'r Gymanwlad, 1954 gyda'r Arfordir Euraidd, Bahamas, Barbados, Gogledd Rhodesia, Cenia, Pacistan ac Wganda yn ymddangos am y tro cyntaf.

Safle	Cenedl	Aur	Arian	Efydd	Cyfanswm
1	Lloegr	23	24	20	67
2	Awstralia	20	11	17	48
3	De Affrica	16	6	13	35
4	Canada	9	20	14	43
5	Seland Newydd	7	7	5	19
6	Yr Alban	6	2	5	13
7	Simbabwe	3	6	3	12
8	Trinidad a Tobago	2	2	0	4
9	Gogledd Iwerddon	2	1	0	3
10	Nigeria	1	3	3	7
11	Pacistan	1	3	2	6
12	Cymru	1	1	5	7
13	Jamaica	1	0	0	1
14	Barbados	0	1	0	1
	Hong Cong	0	1	0	1
	Wganda	0	1	0	1
17	Guiana Prydeinig	0	0	1	1
	Gogledd Rhodesia	0	0	1	1
Cyfanswm		92	89	89	270

Roedd 20 aelod yn nhîm Cymru.

• (Saesneg) Gwefan swyddogol Gemau'r Gymanwlad Archifwyd 2008-07-23 yn y Peiriant Wayback
• (Saesneg) Cyngor Gemau Gymanwlad Cymru