PROFILPELAJAR.COM

Canolfan Materion Rhyngwladol Cymru
Enghraifft o:	sefydliad
Dechrau/Sefydlu	1973
Pencadlys	y Deml Heddwch

Mae Canolfan Materion Rhyngwladol Cymru (Saesneg: Welsh Centre for International Affairs, WCIA) yn felin drafod materion rhyngwladol Cymreig a strategaeth, a sefydlwyd yn 1973 i hyrwyddo cyfnewid syniadau ar faterion rhyngwladol, adeiladu partneriaethau rhyngwladol sy’n cysylltu pobl a sefydliadau Cymreig â’r byd, ac annog gweithredu byd-eang mewn cymunedau. a sefydliadau ledled Cymru.^[1] Mae wedi ei leoli yn y Deml Heddwch yng Nghaerdydd.

Mae wedi bod yn ymddiriedolaeth elusen ers ei sefydlu yn 1973 a daeth yn elusen gofrestredig gyda'r Comisiwn Elusennau yn 2014.^[2] Roedd ganddo waddol o £1.2m yn 2017–18.^[2]

Hanes

Roedd sefydlu Canolfan Materion Rhyngwladol Cymru yn dilyn yn ôl traed traddodiad heddychiaeth Gymreig a flaguroedd yn dilyn cyflafan y Rhyfel Byd Cyntaf pan welwyd cefnogaeth gref ar draws Cymru i'r Gynghrair y Cenhedloedd a sefydlu Undeb Cymru o Gynghrair y Cenhedloedd gan bobl fel Gwilym Davies. Arwydd arall o'r gefnogaeth dorfol yma i heddychiaeth neu heddwch a rhyngwladoldeb yn yr 1920au oedd creu Apêl Heddwch Menywod Cymru gyda'i deiseb o 390,000 o enwau menywod Cymru a gyflwynwyd i Arlywdd yr Unol Daleithiau yn 1924.^[3]

Adeiladwyd pencadlys y sefydliad, y Deml Heddwch ym Mharc Cathays, ym mis Tachwedd 1938 gan Minnie James o Ddowlais, mam mewn profedigaeth i ddioddefwyr y Rhyfel Byd Cyntaf, David Davies AS (a adwaenid yn ddiweddarach fel y Barwn 1af Davies), a’r Chymdeithas Goffa Genedlaethol Cymru y Brenin Edward VII. Rhoddwyd y tir hefyd yn rhodd gan yr Aelod Seneddol dros Faldwyn.^[4]

Yn ei blynyddoedd cynnar roedd yn gartref i Gymdeithas y Brenin Edward VII, Cymdeithas y Cenhedloedd Unedig (UNA) Cymru, ac yn 1970 cynigiwyd sefydliad olynol, a ddaeth yn CMRhC.^[4]

Daeth y fenter ar gyfer sefydlu WCIA yn 1968 drwy olygyddol yn y Western Mail, a oedd yn galw ar “Gymry i edrych y tu hwnt i ffiniau Cymru a Phrydain er mwyn ehangu eu gwybodaeth a’u dealltwriaeth o weddill y byd.”^[4] Roedd Ysgrifennydd Gwladol Cymru, George Thomas AS yn rhan annatod o ddod â Chynhadledd Sefydlog y Gymdeithas ynghyd. Ymhlith y cefnogwyr cynnar roedd y Swyddfa Gymreig, awdurdodau lleol cyfagos, Prifysgol Cymru a cholegau addysg, ASau, undebwyr llafur, diwydianwyr, eglwysi, pleidiau gwleidyddol, aelodau o'r cyfryngau, a mudiadau gwirfoddol. Cynhaliwyd y seremoni agoriadol ar 11 Hydref 1973 gan y Fonesig Tweedsmuir, Gweinidog Gwladol yn y Swyddfa Dramor a Chymanwlad.^[4]

Roedd y Deml Heddwch gynt yn eiddo i Iechyd Cyhoeddus Cymru, ond fe’i gwerthwyd i Brifysgol Caerdydd gerllaw yn 2017.^[5]

CMRhC Heddiw

Mae'r Ganolfan yn mynd i'r afael â lledaenu ei neges yn yr 21g drwy ddefnyddio'r cyfryngau cymdeithasol (fel instagram^[6] a cynhelir sianel Youtube gan y sefydliad) cynnal digwyddiadau a chreu adnoddau. Mae adnoddau addysgol y Ganolfan yn rhan o rwydwaith addysg 'Hwb' Llywodraeth Cymru. Mae'r adnoddau yma yn cynnwys deunyddiau ar ddinasyddiaeth, cydraddoldeb rhwng bobl o wahanol gefndiroedd, heddwch a Neges Heddwch ac Ewyllys Da.^[7]