Australopithecus

Australopithecus
Delwedd:Australopithecus afarensis („Lucy) Rekonstruktion.jpg, Australopithecus couple.jpg, Australopithecus sediba (Fundort Malapa).jpg, Australopithecus Afarensis - Transparent Background.png
Enghraifft o:ffosil (tacson) Edit this on Wikidata
Safle tacsongenws Edit this on Wikidata
Rhiant dacsonAustralopithecinae, Australopithecina Edit this on Wikidata
DechreuwydMileniwm 4500. CC Edit this on Wikidata
Daeth i benMileniwm 1977. CC Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Genws o ddynolion a esblygodd yn nwyrain Affrica tua 4 miliwn o flynyddoedd yn ôl yw Australopithecus ac a ddaeth i ben tua 2 filiwn o flynyddoedd yn ôl. Yn ystod y cyfnod hwnnw o ddwy filiwn o flynyddoedd, ymddangosodd sawl rhywogaeth gan gynnwys: Australopithecus afarensis, A. africanus, A. anamensis, A. bahrelghazali, A. deyiremeda (argymhelliad yn unig), A. garhi, ac A. sediba..

Ystyr y gair, a fathwyd yn 1925 gan yr anthropolegydd Raymond A. Dart, yw ‘epa deheuol’ (Lladin austrālis ‘deheuol’ + Hen Roeg píthēkos (πίθηκος) ‘epa’).

Chwaraeodd rhywogaethau o Australopithecus le pwysig yn esblygiad bodau dynol; yn wir, o'r Australopithecus y datblygodd y genws Homo, oddeutu 3 miliwn o flynyddoedd yn ôl. Rhain oedd y dynolion cyntaf lle gwelir ynddynt y gennyn hwnnw sy'n galluogi niwronau hir a chryf i dyfu o fewn yr ymennydd, sef yr SRGAP2.[1] Felly, trodd yr australopith yn Homo (e.e. Homo habilis) tua dwy filiwn o flynyddoedd yn ôl ac yna'n fodau dynol modern (H. sapiens sapiens).[2]

Gweler hefyd

Cyfeiriadau

  1. Reardon, Sara (2012), "The Humanity Switch", New Scientist (AU/NZ), 12 May 2012 No. 2864, tt. 10–11. ISSN 1032-1233
  2. Toth, Nicholas and Schick, Kathy (2005). "African Origins" in The Human Past: World Prehistory and the Development of Human Societies (Golygydd: Chris Scarre). Llundain: Thames and Hudson. Tud. 60. ISBN 0-500-28531-4