Blaen Amgueddfa Ynys Manaw - Thie Tashtee VanninAdeilad yr AmgueddfaArddangosfa o fewn yr Amgueddfa, 2009
Amgueddfa Ynys Manaw (Manaweg: Thie Tashtee Vannin; Saesneg: Manx Museum) yn Doolish, Ynys Manaw yw amgueddfa genedlaethol Ynys Manaw. Mae'n cael ei redeg gan Manx National Heritage. Yn gyffredinol, mae'r amgueddfa'n cwmpasu 10,000 o flynyddoedd o hanes Ynys Manaw o Oes y Cerrig i'r oes fodern.[1]
Mae'r amgueddfa'n gwasanaethu fel pencadlys Treftadaeth Genedlaethol Manaweg.[2] Nid oes gan yr amgueddfa unrhyw berthynas â'r sefydliad â'r un enw a sefydlwyd gan Trevor Ashe ym 1825.
Hanes
Arweiniodd Deddf Amgueddfa Manaw a Henebion 1886 at greu amgueddfa genedlaethol ar gyfer Ynys Manaw gyda'r nod o warchod treftadaeth ddiwylliannol a hanesyddol yr ynys.[3] Er bod sefydliad wedi bod ar Ynys Manaw o’r enw Amgueddfa Manaweg, a sefydlwyd gan yr entrepreneur, yr awdur a’r cyhoeddwr, Trevor Ashe, ym 1825, nid oes ganddo unrhyw berthynas ag Amgueddfa Ynys Manaw sy’n cael ei rhedeg gan Manx National Heritage.
Mae rhan o'r Amgueddfa Fanaweg yn adeilad gwreiddiol Ysbyty Noble. Cymynroddwyd y safle ar Crellin's Hill yn Douglas gan Rebecca Noble, gwraig y dyngarwr a dyn busnes Henry Bloom Noble ym 1885. Gosododd Rebecca Noble y garreg sylfaen ond ni chafodd fyw i weld yr adeilad yn cael ei agor yn swyddogol.[4]
Ar ôl agor Ysbyty Noble's newydd ar Westmoreland Road ym 1912,[5] bu'r adeilad yn wag am bron i ddegawd nes i'r adeilad gael ei drosglwyddo i ymddiriedolwyr yr Amgueddfa Fanaweg.[2][6] Agorodd yr Amgueddfa Fanaweg ar 2 Tachwedd 1922 gyda Philip Moore Callow Kermode yn gyfarwyddwr arni.[7][8]
Ehangwyd yr amgueddfa a'i hailfodelu'n sylweddol rhwng 1986–89 ac roedd estyniad mawr yn cynnwys darlithfa a theatr ffilm, ac oriel gelf.[2] Cafodd yr amgueddfa ei hailagor yn swyddogol gan y Frenhines Elizabeth II, Arglwydd Mann ym 1989.[2] The museum was officially reopened by Queen Elizabeth II, Lord of Mann in 1989.[9]
Arddangosfeydd
Ar wahân i nifer o arddangosfeydd parhaol yn amrywio o hanes archaeolegol Ynys Manaw i’r casgliad hanes natur, mae sawl arddangosfa thema dros dro yn cael eu dangos bob blwyddyn.
Bob haf mae arddangosfa yn cynnwys rasys Tlws Twristiaeth Ynys Manaw a rasio beiciau modur yn cael ei dangos.[10]
Mae arddangosfeydd diweddar eraill wedi cynnwys This Terrible Ordeal a oedd yn canolbwyntio ar brofiadau pobl Manawaidd yn y Rhyfel Byd Cyntaf,[11] a gwaith celf yr arlunydd Prydeinig William Hoggatt.[11][12]
Ymwelwyr
Yn 2018 nododd Treftadaeth Genedlaethol Manaweg fod 100,000 o ymwelwyr bob blwyddyn ar gyfartaledd yn ymweld â’r Amgueddfa Manaweg. Roedd Papurau Newydd Ynys Manaw yn anghytuno â'r ffigwr hwn, yn dilyn cais rhyddid gwybodaeth canfuwyd bod y niferoedd a gofnodwyd yn llawer llai na'r amcangyfrif.
Datgelodd yr ymateb Rhyddid Gwybodaeth fod MNH yn 2015 wedi cyfrif 63,953 o ymwelwyr i’r amgueddfa, yn 2016 roedd hyn yn 68,602 ac yn 2017 roedd y nifer yn 72,661, tra bod y niferoedd yn cynrychioli cynnydd o 8,708 o ymwelwyr dros dair blynedd, mae hyn yn dal i fod yn 27,339 yn swil o’r nifer. Honnodd MNH.[13]
Dywedodd yr Amgueddfa, oherwydd ailfodelu un o fynedfeydd yr Amgueddfa, "daeth yn amlwg fod angen diweddaru'r fethodoleg a ddefnyddiwn i amcangyfrif ymwelwyr a defnyddwyr."[13]
Cyfleusterau
Mae gan yr amgueddfa barcio cyfyngedig, siop, caffi ac mae ar agor bob dydd. Mae'r Oriel Gelf Genedlaethol a'r Llyfrgell Genedlaethol ac Archifau Manaweg hefyd wedi'u lleoli ar y safle.[1]
.jpg)
