PROFILPELAJAR.COM

Łódź

Lodz
Łódź Lodz
Grad
	Gore, pa slijeva nadesno: Manufaktura (top); Piotrkowska ulica (drugi red lijevo); Łódź Fabryczna željeznička stanica (drugi red desno); Poznański Palata (Muzej grada Łódźa) (treći red liejvo); Drvena arhitektura Skansen blizu Bijele fabrike (treći red desno); Veliko pozorište (donji red lijevo); EC1 Naučno-tehnološki centar (donji red desno);
	Zastava Grb
	Moto: Ex navicula navis ("Od čamca brod")
	Łódź
	Koordinate: 51°46′37″N 19°27′17″E / 51.77694°N 19.45472°E
Država	Poljska
Vojvodstva	Łódź
Opštine	gradska opština
Prvo spominjanje	1332
Vlada
• Tijelo	Gradsko vijeće Lođa
• Gradonačelnik	Hanna Zdanowska (GP)
Površina
• Grad	293,25 km2
Nadmorska visina	162 m
Stanovništvo (31. decembar 2021)
• Grad	670.642
• Gustoća	2.292 /km2
• Metro	1.100.000
Vremenska zona	CET (UTC+1)
• Ljeti (DST)	CEST (UTC+2)
Poštanski broj	90-001 do 94–413
Pozivni broj	+48 42
Veb-sajt	www.uml.lodz.pl

Łódź, koji se takođe bez dijakritičkih znakova može nazvati kao Lodz, jest grad u centralnoj Poljskoj i bivši industrijski centar. Glavni je grad Lodskog vojvodstva i nalazi se otprilike 120 km jugozapadno od Varšave.^[2] Na popisu od 2022. Łódź ima 670.642 stanovnika^[1] što ga čini četvrtim najvećim gradom u zemlji. Ime grada na poljskom jeziku znači "brod", koji se takođe može vidjeti i na grbu grada.

Łódź je nekada bio malo naselje koje se prvi put pojavljuje u zapisima iz 14. vijeka. Gradska prava dao mu je 1423. poljski kralj Vladislav II, i poslije ostao je privatni grad kujavskih biskupa i klera do kraja 18. vijeka. U drugoj podjeli Poljske 1793, Łódź je pripojen Pruskoj, i nakon toga je postao dio Napoleonskog Vojvodstva Varšave; grad se pridružio Kongresu Poljske, koja je bila pod ruskom kontrolom, na Bečkom kongresu 1815. Druga industrijska revolucija (od 1870) donijela je brzi rast tekstilne proizvodnje i stanovništva zahvaljujući prilivu migranata, posebno Nijemaca i Jevreja. Sve od industrijalizacije ovog područja, grad je bio multinacionalan i borio se sa društvenim nejednakostima, kao što je dokumentirano u romanu Obećanja zemlja autora Władysław Reymonta, dobitnika Nobelove nagrade. Kontrasti su se uveliko odrazili na arhitekturu grada, gdje su luksuzne vile postojale zajedno sa fabrikama crvene cigle i skupljim stambenim kućama.^[3]

Industrijski razvoj i demografski nalet učinili su Łódź jednim od najvećih gradova u Poljskoj. Pod njemačkom okupacijom tokom Drugog svjetskog rata Łódź je nakratko preimenovan u Litzmannstadt po Karlu Litzmannu. Stanovništvo grada bilo je progonjeno, a njegova jevrejska manjina bila je prisiljena u ograđenu zonu poznatu kao Lodzski geto, odakle su poslani u njemačke koncentracione logore i logore istrebljenja. Grad je postao privremeno sjedište Poljske 1945.

Łódź je doživio nagli demografski i ekonomski pad nakon 1989. Grad je tek 2010-ih počeo dobijati nazad svoje stare boje, u to vrijeme je obnovljen veći dio centra.^[4] Poznat je međunarodno po svojoj filmskoj školi, kolijevci za najpoznatije poljske glumce i režisere.^[3] Godine 2017. grad je uvršten u UNESCO-ovu mrežu kreativnih gradova i nazvan UNESCO grad filma.^[5]