Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). Ako se pravilno ne potkrijepe pouzdanim izvorima, sporne rečenice i navodi mogli bi biti izbrisani. Pomozite Wikipediji tako što ćete navesti validne izvore putem referenci te nakon toga možete ukloniti ovaj šablon.
Sperma (od grčke riječi σπέρμα, spérma, što znači sjeme) ili ejakulat ( od latinske riječi eiaculari: izbaciti, odnosno eiaculatum: ono što je izbačeno) mutna je mliječnobijela do blijedožuta tekućina koja se pod određenim uslovima izbacuje iz sjemenih puteva, a sastoji se od spermatozoida, sekreta polnih žlijezda i sekreta epididimisa. U pravilu se izbacuje kroz vanjski otvor mokraćne cijevi, a rjeđe u mokraćni mjehur. Izbacuje se najčešće za vrijeme spolnog odnosa ili za vrijeme samozadovoljavanja. No i u snu može doći do izbacivanja sperme, (polucije), obično kada snovi imaju seksualni sadržaj.
Opis
Neposredno nakon izljeva, sperma je gusta (koagulirana), ljepljiva tekućina specifičnog mirisa (najbliže je mirisu cvijeta kestena) i lužnatog okusa. Djelovanjem enzima likvefakcija tj. razgradnja koaguluma (razvodnjavanje) je obično završeno nakon 30 minuta. Ukupni je volumen humanog ejakulata vrlo promjenjiv, uglavnom od 1,5 do 6 ml (u prosjeku pola do jedne čajne kašike), u njemu se nalazi oko 50 miliona spermija, a vrijednost pH ejakulata je između 7,2 - 8,2.
Iako je muškarac plodan tokom cijele godine, koncentracija i broj spermatozoida se mijenjaju kroz godinu. Sperma je najkvalitetnija između februara i maja, a najslabija u septembru.
Veći dio sperme čine izlučevine sjemenih mjehurića (60%), prostate (20%) te Cowperovih i Littreovih žlijezda, koje štite spermatozoide od štetnih uticaja i omogućavaju im kretanje i oplodnju jajne ćelije. Prije sjemena iz mokraćne cijevi izlazi sekret tih žlijezda (0,1-0,2 ml), nakon toga prostatički sekret (0,5 ml), a spermatozoidi čine samo jedan posto ejakulata.