Relativna gustoća, ili specifična gravitacija,[1][2] odnos je gustoće (masa po jedinici zapremine) materije i gustoće datog referentnog materijala. Specifična gravitacija često znači relativna gustoća u odnosu na vodu. Pojam "relativna gustoća" često se uzima u savremenoj naučnoj upotrebi. Definira se kao odnos gustoće određene supstance u odnosu na vodu.
Ako je relativna gustoća supstance manja od jedan onda se kaže da je manje gusta u odnosu na referentnu; ako je veća od 1 onda je gušća u odnosu na referencu. Ako je relativna gustoća tačno 1 onda su gustoće jednake, tj. jednake zapremine dvije supstance imaju istu masu. Ako je referentni materijal voda, onda supstanca sa relativnom gustoćom (ili specifičnom graviacijom) manjom od 1 će plutati na vodi. Naprmijer, ledena kocka, sa relativnom gustoćom oko 0,91, će plutati. Supstanca sa relativnom gustoćom većom od 1 će potonuti.
Temperatura i pritisak moraju biti poznati za oba primjerka i referencu. Pritisak je skoro uvijek jednak 1 atm (101,325 kPa). Gdje nije tako, onda se često određuje gustoća direktno. Temperature za oba primjerka i referencu variraju od industrije do industrije. U britanskoj praksi kuhanja, specifična graviacija se množi sa 1000.[3] Specifična gravitacija se obično koristi u industriji kao jednostavan način dobijanja informacija oko koncentracije rastvora različitih materijala kao što su rasol, šećerni rastvori (sirupi, sokovi, med, itd.) i kiseline.
Osnovne formule
Relativna gustoća ili specifična gravitacija je bezdimenziona veličina, jer je to odnos bilo gustića ili težina:
gdje je RG relativna gustoća, ρsupstance je gustoća supstance koja se mjeri, i ρreference je gustoća reference. (Prema konvenciji ρ, grčko slovo, označava gustoću.)
Primjeri
Materije sa relativnom gustoćom od 1 su neutralno plovne, one sa RG većim od 1 su gušće od vode, i tako (ako se zanemare efekti površinskog napona) će potonuti u nju, a oni koji imaju RD manji od 1 su manje gusti od vode, tako da će plutati.