Jugoslavenska pop i rok muzika zajedno sa njenim žanrovima i podžanrovima predstavlja dio ukupnog muzičkog stvaralaštva bivše Jugoslavije. Pod utjecajem pop i rock muzike koja je dolazila iz SAD-a i Zapadne Evrope tokom kasnih 1940-ih, 1950-ih i 1960-ih, u Jugoslaviji se ubrzo pojavljuju pjevači i muzičke grupe koje su u početku oponašale novi muzički stil. Uz promjene u muzici slijedile su promjene u odijevanju, frizurama i ponašanju. Gledajući kroz historijsku prizmu, sve ove promjene su bile moguće zahvaljujući otvorenosti Jugoslavije kako prema svijetu tako i prema pop i rock muzici koja je dolazila iz Zapadnog svijeta. Ova vrsta muzike je bila prihvaćena u jugoslavenskom društvu i dobro pokrivena u tadašnjim muzičkim časopisima, radio i TV emisijama. Brojni umjetnici čak su i svirali za predsjednika Josipa Broza Tita, među kojima su bili: Bijelo Dugme, Zdravko Čolić i Rani Mraz. Jugoslavija je bila jedina socijalistička zemlja koja je učestvovala na takmičenju za pjesmu Evrovizije. Član Evrovizije je bila od 1961. godine, čak i prije nekih zapadnih i NATO zemalja kao što su: Portugal, Irska, Grčka i Turska, koji su se pridružili 1964, 1965, 1974 i 1975. godine. Za razliku od građana drugih socijalističkih zemalja, Jugoslaveni su uživali slobodu putovanja i imali lahak pristup zapadnoj popularnoj kulturi.

Jugoslovenska rokenrol scena počela je da se pojavljuje 1950-ih pod utjecajem popularnih američkih rokenrol i rockabilly izvođača iz tog vremena kao što su: Elvis Presley, Chuck Berry, Bill Haley, Carl Perkins, Buddy Holly i drugih. Mnogi mladi ljudi počeli su u to vrijeme da sviraju ovu novu "električnu muziku", kako su je nazvali, nazivajući sebe "električari." Među prvima koji su se istakli bili su gitarista Mile Lojpur iz Beograda (rođen u Zrenjaninu 1930. godine), te Karlo Metikoš iz Zagreba, koji je nakon preseljenja u Pariz započeo međunarodnu karijeru pod pseudonimom Matt Collins. Lojpur je svirao u Beogradu, krajem 1940-ih, a njegov muzički stil pripadao je više džez muzici. Kasnije prelazi u orkestar Mileta Nedeljkovića pod imenom Septet M. Karlo Metikoš je bio 1959. godine jedan od osnivača i pjevač grupe Regal, koja se može smatrati jednom od prvih jugoslavenskih grupa. Kasnije naspušta grupu i svira twist melodije pod imenom Matt Coshe, te već snima za inozemne producentske firme. Prvi značajni pjevač pop muzike u Jugoslaviji bio je Ivo Robić, koji je ostvario značajne uspjehe i u inostranstvu. Zahvaljujući njemu koji je uvjerio svog muzičkog agenta Berta Kaempferta britanska rock grupa The Beatles je dobila prvu šansu da u Hamburgu svira na prvoj ploči tada popularnog Tony Sheridana. Krajem 1950-ih slijedio je Đorđe Marjanović koji je nakon svojih koncertnih nastupa postao prva prava jugoslovenska zvijezda u pop muzici. Bio je popularan i u SSSR-u, gdje je bio nagrađen Komsomol nagradom Ruskog saveza komunističke omladine zbog "jačanja prijateljskih veza između sovjetske i jugoslovenske omladine." Od pop pjevačica najuspješnije su bile Lola Novaković, Tereza Kesovija, a malo kasnije i Josipa Lisac.

Jedna od prvih rock grupa bila je grupa Crveni koralji, osnovana 1962. u Zagrebu. Prva postava grupe bila je Miro Lukačić (solo gitara), Davorin Sarajlić (bas-gitara), Rudi Šimunec (ritam gitara), Josip Badrić (bubnjevi) i Jelenko Miran Perković (vokal). Prvu ploču Crveni koralji izdali su 1963. godine, a pjesma - "Rekla si: volimo se" postala je hit tih godina u Jugoslaviji. Crveni koralji su nastupali na koncertima i turnejama po Jugoslaviji i Sovjetskom Savezu. Na Zagrebačkom festivalu 1966. godine osvojili su prvu nagradu publike. U tim godinama pojavili su se na muzičkoj sceni Perica Stojančić, Saša Popaz, Lola Novaković, Zdenka Vučković, Arsen Dedić, Hrvoje Hegedušić, Ivica Percl i Ibrica Jusić. Poznatije grupe tog vremena bile su Siluete, sa vođom grupe Zoranom Miščevićem, zatim Zlatni Dečaci, Atomi, Elipse, Crni Biseri, Bijele strijele, Uragani i Dinamiti.

Nakon ovih prvih početnih godina razvoja jugoslavenske pop i rock muzike pod velikim utjecajem zapadne muzike, dolazi do pojave drugog talasa pop i rock muzičkih grupa i solista koji stvaraju muziku uključujući narodne melodije iz Jugoslavije. Najbolji primjeri su: Bijelo dugme sa njihovim "pastirskim rockom", YU grupa sa pjesmama Kosovski božuri, Sama i druge, Smak sa pjesmama Biska 2, Ulazak u harem, Zajdi zajdi, zatim grupa Leb i sol sa njihovim obradama makedonske narodne muzike u rock i jazz-rock maniru. Najpoznatiji pop-rock muzičari i grupe iz drugog talasa sa početka 1970-ih su bile: Korni grupa, YU grupa, Time, Indexi, Smak, Atomsko sklonište i Bijelo dugme. Od početka druge polovine 1970-ih najistaknutiji su bili: Buldožer kao jedinstveni jugoslavenski odgovor na muziku Franka Zappa-e, Riblja čorba, Parni valjak, te September sa svojim jazz-rock pristupom ovoj vrsti muzike.

Jedan od najznačajnijih događaja ne samo u karijeri grupe Bijelo dugme već i u historiji rokenrola na prostorima bivše Jugoslavije dogodio se na beogradskom koncertu ove grupe održanom kod Hajdučke česme 28. augusta 1977. godine. Ideju za koncert dao je novinar Petar Peca Popović.^[1] Koncertni događaj kod Hajdučke česme bio je vrhunac turneje kojom je grupa promovirala svoj treći album Eto! Baš hoću!, objavljen na samom kraju prethodne godine.^[2] Ovaj događaj je ujedno predstavljao i oproštaj Gorana Bregovića od publike, pred odlazak na odsluženje vojnog roka u JNA. Bio je to do tada neviđeni koncertni događaj u bivšoj Jugoslaviji na kojem je prema raznim procjenama novinara prisustvovalo između 70.000 - 100.000 posjetitelja. Zbog tehničkih problema sa pozornicom, muzičkom opremom i velikog broja posjetitelja poznat je i po nadimku "Jugoslavenski Woodstock".^[3]

Slijedeći razvoj globalnog muzičkog fenomena nazvanog Novi val (engleski: New Wave) u Jugoslaviji se polovinom 1970-ih godina osnivaju grupe, koje se zasnivaju na osnovama punk i dinamičnog rock pokreta u Zapadnoj Evropi. Tako se u Ljubljani osnivaju grupe Pankrti, Otroci socijalizma, Berlinski zid, Buldožer i Grupa 92, a u Mariboru Lačni Franc sa vođom grupe Zoranom Predinom. Na području SR Hrvatske poznatije grupe su bile zagebački Aerodrom, Azra, Film, Haustor, Parlament, Parni valjak, Patrola, Prljavo kazalište, Zvijezde i Ksenija; riječki Paraf, Mrtvi kanal i Termiti, te Animatori iz Slavonskog Broda i Stidljiva ljubičica iz Vrboveca. Veliki broj beogradskih i novosadskih grupa se uspješno pojavio, a od njih su neki postali značajni faktor jugoslavenske muzike: U Beogradu Bezobrazno zeleno, Bulevar, Defektno efektni, Ekatarina Velika, Električni orgazam, Idoli, Pasta ZZ, Petar i zli vuci, Piloti, Profili profili, Radnička kontrola, Šarlo akrobata, TV moroni, Urbana gerila, U škripcu, VIA Talas, Zana; te u Novom Sadu Čista proza, Kontraritam, La strada, Laboratorija zvuka, Luna, Pekinška patka. Makedonski novi val obilježeli su Cilindar, Tokmu taka i Usta na usta.

Početkom 1980-ih slijedili su: Merlin, Prljavo kazalište, Azra, Crvena jabuka, Divlje jagode, EKV, Zabranjeno pušenje, Đorđe Balašević, Plavi orkestar i drugi.

Stilski iskorak je bila pojava sarajevskog kulturnog pokreta Novi primitivizam predvođen Elvisom J. Kurtovićem i drugima.

Ovaj odlomak potrebno je proširiti.

Jugoslavenski pop sastavi i pjevači nastupali su na mnogobrojnim festivalima kao: Zagrebački festival, Splitski festival, Dani jugoslavenske zabavne muzike u Opatiji, Vaš šlager sezone u Sarajevu.

• Jugoslovenska rok muzika
• Popularna muzika u Jugoslaviji na revolvy.com
• Jufoslavenska muzika na revolvy.com