Patuljasta planeta

Patuljasta planeta je vrsta nebeskih tijela. Definicija patuljaste planete usvojena je 24. augusta 2006. na 26. Općoj konferenciji IAU u Pragu.

Prema tada usvojenoj rezoluciji, da bi nebesko tijelo bilo patuljasta planeta, mora zadovoljavati slijedeće uslove:

  • Da bude u orbiti oko Sunca
  • Da ima dovoljnu masu da ga vlastita gravitacija dovede u približno sferni oblik (tijelo je u hidrostatskoj ravnoteži)
  • Da nije očistio svoju putanju od drugih tijela
  • Da nije satelit

Ova klasa objekata je uvedena uz dosta diskusija i polemika. Između ostalog, kriteriji za patuljastu planetu su dosta neprecizni i klizni. Nijedno tijelo ne može potpuno da očisti svoju putanju (čak i na Jupiterovoj putanji postoji klasa asteroida Trojanci koji se nalaze u jednoj od Lagranževih tačaka). A pored toga ne postoji nikakva objektivna granica da se odredi kada je neko tijelo sferoidalno, a kada nije. Ipak, postojala je potreba da se uvede ovakva klasa, makar i s određenom dozom nepreciznosti u definisanju, da bi se mogla razlikovati od tradicionalnih planeta.

Trenutne patuljaste planete

Od 2008., IAU je klasificirao pet nebeskih tijela kao patulajste planete. Od njih su Ceres i Pluton (planeta) se kvalifikovali kao patuljaste planete direktnim osmatranjem. Ostala tri tijela Eris, Haumea, i Makemake, su određena kao patuljaste planete kroz matematičko modeliranje.

  1. Ceres – otkriven 1. januara, 1801.; patuljasta planeta od 13. septembra 2006.
  2. Pluton – otkriven 18. februara 1930. i 76 godina označavan kao planeta, sve do 24. augusta 2006. kada je proglašen patuljastom planetom.
  3. Eris – otkriven 5. januara, 2005. U vijestima nazivan "desetom planetom". Nazvan patuljastom planetom 13. septembra, 2006.
  4. Makemake – otkriven 31. marta, 2005. Prihvaćen kao patuljasta planeta 11. jula, 2008.
  5. Haumea – otkriven 28. decembra, 2004. Prihvaćen kao patuljasta planeta 17. septembra, 2008.
Redni broj i ime Orbitalni radijus Prečnik Masa Asteroidni pojas  Otkriće 
1 Ceres 413.715.000 km 2.766 AJ 975×909 km 9.×1020 kg Glavni asteroidni pojas 1801.
134340 Pluton 5.906.376.272 km 39,482 AJ (2306 ± 20) km 1.305×1022 kg Kuiperov pojas 1930.
136108 Haumea 6.484.000.000 km 43.335 AJ 1.500 km 4.2×1023 kg Kuiperov pojas 2004.
136472 Makemake 6.850.200.000 km 45,791 AJ 1600-2.000 km 4×1021 kg Kuiperov pojas 2005.
136199 Eris 10.123.000.000 km 67.668 AJ (2400 ± 100) km ~1.622 kg[1] Rasijani disk 2005.

Također pogledajte

Reference

  1. ^ Brown, M.E. et al. 2006. Satellites of the Largest Kuiper Belt Objects. Astrophysical Journal, 639:L43-L46 More accurate work based on Dysnomia's orbit in preparation.


Commons logo
Commons logo
Commons ima datoteke na temu: Patuljasta planeta


Vrste tijela u Sunčevom sistemu
Sunce | Planete | Patuljasta planeta | Prirodni sateliti | Mala tijela