Marina Gržinić (rođena 1958.) je filozofkinja, teoretičarka i umjetnica iz Ljubljane.[1] Ona je istaknuta savremena teorijska i kritička ličnost u Sloveniji.[2] Od 1993. zaposlena je na Institutu za filozofiju pri Znanstveno-istraživačkom centru Slovenske akademije nauka i umjetnosti. Danas radi kao profesor i istraživački savjetnik. Za svoj naučni rad dobila je Zlatni znak SASA 2007. godine[3] Od 2003. godine radi i kao redovni profesor na Akademiji likovnih umjetnosti u Beču, Austrija.[4] Intenzivno objavljuje, drži predavanja širom svijeta i bavi se video umjetnošću od 1982.[5]
Rani život i obrazovanje
Marina Gržinić rođena je 1958. godine u Rijeci (Jugoslavija), u današnjoj Hrvatskoj. Odgajana je u porodici italijanske manjine. Sama se preselila u Ljubljanu sa sedamnaest godina (nakon završene gimnazije u Rijeci). Diplomirala je analitičku sociologiju 1985. godine, magistrirala 1991. godine na Fakultetu umjetnosti Univerziteta u Ljubljani, a doktorirala 1995. na Odsjeku za filozofiju Fakulteta umjetnosti Univerziteta u Ljubljani. Naslov njene disertacije bio je "Virtuelna stvarnost: akronično vreme, paraprostor i simulacija." Gržinić je bila jedna od prvih, u Jugoslaviji, sa doktoratom iz filozofije i virtuelne stvarnosti, kiberprostora, sajberfeminizma, postkolonijalne teorije, francuskog strukturalizma i medija teorija (Baudrillard, Couchot, Klonaris/Thomadaki, Virilio).[6] U periodu od 1997. do 1998. godine završila je postdoktorsku akademsku obuku u Japanu, na Univerzitetu u Tokiju (dobila je grant vlade Japana, JSPS) i provela godinu dana kod profesora Machiko Kusahare.[7]
Karijera
U Ljubljani se bavila konstituisanjem onoga što je danas poznato kao ljubljanski alternativni ili subkulturni pokret koji je 1980-ih razvio nove umjetničke prakse (poput videa i performansa), politički angažiranih pokreta kao što su homoseksualna gej i lezbijska scena i mnogih drugih procesa koji su bili relevantni za diskusiju o položaju umjetnosti i kulture u Sloveniji, a u vezi sa zahtjevima i borbom za politički emancipovan život koji zaobilazi srednjoklasnu buržoasku percepciju slovenskog društva i stvarnosti.
Teorija
Teorijski rad Marine Gržinić usmjeren je na savremenu filozofiju i estetiku nakon modernizma. Također, usmjeren je na teoriju ideologije, teoriju tehnologije, biopolitiku/nekropolitiku, video tehnologiju[8] i transfeminizam[9] u odnos s dekolonijalnošću[10] Njen rad se ne može lako ograničiti na određenu školu ili disciplinu, iako je posljednjih godina zastupala globalnu kritičku filozofiju koja preispituje kolonijalizam, kapitalizm i nekropolitike.[11]
Njen teorijski pristup je između političke performativne teorije i aktivističke kritike i teorije na djelu.[12] Njena pozicija nije neangažirano područje interpretacije koje proizlazi iz teorijske i filozofske kontemplacije, već je njen rad u filozofiji, teoriji i umjetnosti proizlazi iz konkretne teorijske prakse, intervencija i srodnih kultura.[13]
Svoje istraživačke rezultate redovno implementira u procese obrazovanja, ali i u drugim disciplinama, posebno u umjetničkim disciplinama. Značajno se angažuje u javnom životu u zemlji i inostranstvu, učestvujući u različitim političkim i društveno motivisanim borbama protiv kapitalizma i njegovih procesa oduzimanja posjeda, rasizma i brutalne diskriminacije.[14]
Umjetnost/video
Gržinić se bavi video umjetnošću i medijskom umjetnošću od 1982. godine. Radi u suradnji s Ainom Šmid, istoričarkom umjetnosti i umjetnicom iz Ljubljane.[15]
Odabrani radovi
V vrsti za virtualni kruh : čas, prostor, subjekt in novi mediji v letu 2000, (Zbirka Sophia, 1996, 5). Ljubljana: Znanstveno in publicistično središče, 1996. Slovenski
Rekonstruirana fikcija : novi mediji, (video) umetnost, postsocializem in retroavantgarda : teorija, politika, estetika : 1997–1985, (Knjižna zbirka Koda). Ljubljana: Študentska organizacija Univerze, Študentska založba, 1997. Slovenski
U redu za virtualni kruh, (Biblioteka Intermedia, knj. 2). Zagreb: Meandar, 1998. Hrvatski
Estetika kibersveta in učinki derealizacije, (Zbirka Prizma). Ljubljana: Založba ZRC, ZRC SAZU, 2003. Slovenski
Situated contemporary art practices : art, theory and activism from (the east of) Europe. Ljubljana: Založba ZRC: = ZRC Publishing; Frankfurt am Main: Revolver – Archiv für aktuelle Kunst, 2004. Engleski
Avangarda i politika : istočnoevropska paradigma i rat na Balkanu, (Bibliteka Slovenica). Beograd : Beogradski krug, 2005. Srpski
Estetika kibersvijeta i učinci derealizacije, (Basic). Zagreb: Multimedijalni institut; Sarajevo : Košnica – centar za komunikaciju i kulturu, 2005. Hrvatski[17]
Une fiction reconstruite : Europe de l'Est, post-socialisme et rétro-avant-garde, (Ouverture philosophique). Paris; Budapest; Torino: Harmattan, 2005. Francuski[18]
Re-politicizing art, theory, representation and new media technology, (Schriften der Akademie der bildenden Künste Vienna, Vol. 6). Vienna: Schlebrügge.Editor, cop. 2008. Engleski
Necropolitics, Racialization, and Global Capitalism. Historicization of Biopolitics and Forensics of Politics, Art, and Life. Marina Gržinić and Šefik Tatlić, Lexington books, 2014.
Regimes of invisibility in contemporary art, theory and culture: image, racialization, history. Marina Gržinić, Aneta Stojnić and Miško Šuvaković, eds., Cham: Palgrave Macmillan. cop. 2017.
Shifting corporealities in contemporary performance: danger, im/mobility and politics, Marina Gržinić and Aneta Stojnić, eds., (Avant-gardes in performance). Cham: Palgrave Macmillan. cop. 2018.
Border Thinking. Disassembling Histories of Racialized Violence. Marina Gržinić, ed., Vienna, Berlin: Publication Series of the Academy of Fine Arts Vienna. Vol 21., and Sternberg Press, 2018.
Arte-Política-Resistencia, Tjaša Kancler, Barcelona: Ediciones t.i.c.t.a.c., 2018. Španski
Opposing Colonialism, Antisemitism, and Turbo-Nationalism. Rethinking the Past for New Conviviality. Marina Gržinić, Jovita Pristovšek, Sophie Uitz, eds. PEEK/FWF Research Project Vienna, 578 pp., Cambridge Scholars, United Kingdom, 2020.