Marina Abramović (Beograd, 30. novembar 1946 – ) je umjetnica performansa svjetske reputacije, jugoslovenskog, odnosno srpskog i crnogorskog porijekla[1]. Živi u Amsterdamu i Njujorku. Već od početka svoje karijere u Beogradu, ranih 1970ih, krčila je put performansu kao vidu vizuelne umjetnosti, koristeći tijelo i kao subjekt i kao medij. Istražujući fizičke i mentalne granice svog bića, izdržavala je bol, iscrpljivanje i opasnost, u traganju za emocionalnom i duhovnom promjenom.
Trenutno živi i radi u New York-u, a njeni radovi nalaze se u brojnim velikim javnim i privatnim umjetničkim zbirkama širom svijeta.[2] Njen najpoznatiji učenik je Sebastian Bieniek[3].
Slikarstvo je u samim počecima zamijenila za body art, odnosno bol, pokret, mimiku, gestu, insistirajući na jeziku tijela igrača, akrobata, seoskih vračeva, tibetanskih kaluđera i šamana. Iscrpljivanje tijela postala je osnovna karakteristika njenog performansa. Njen rad istražuje odnos između izvođača i publike, granice tijela, kao i mogućnostima uma.
Nakon njenog preseljenja u Amsterdam 1975. godine upoznala je Ulaja (Ulay), profesionalnog i ličnog partnera u narednih 13 godina.
Zajedničkim performansima i “relacionim radovima”, kao što su “Breathing In/Breathing Out” (1977), “Rest Energy” (1980) i “Nightsea Crossin” (1981-87), istraživali su parametre snage i zavisnosti između njih i publike. Posljednji zajednički rad, “Šetnja velikim zidom” (The Great Wall Walk) (1988), podrazumijevala je 2.000 kilometara dugo pješačenje Kineskim zidom, pri čemu su pošli sa suprotnih strana i sreli se u sredini. Nakon toga, Marina Abramović je počela da radi i izlaže samostalno.
1997. godine učestvovala je na umjetničkoj manifestaciji "Bijenalu u Veneciji" na glavnoj izložbi, na poziv generalnog komesara Bijenala Germana Celantea, a za instalaciju “Balkanski barok” (Balkan Baroque) dobila je nagradu "Zlatni lav".
Nakon toga je učestvovala na 45. "Oktobarskom salonu" u Beogradu, vrativši se u rodni grad poslije 30 godina gdje je dobila počasnu nagradu predstavivši se radovima pod nazivom “Računajte na nas”.
Od 1997. godine profesorica je na Visokoj školi za likovnu umjetnost u Braunschweigu u Njemačkoj. Od 1998. godine članica je Upravnog odbora "Centra za savremenu umjetnost" u gradu Kitakyushu-u u Japanu, a od 2001. radi i kao umjetnik u "Ateljeu Kalde" u Saseu u Francuskoj.
2005. godine predstavila je svoj projekat “Balkan Erotic Epic” za "Pirelli fondaciju u Milanu i u "Sean Kelly galeriji" u Njujorku. Iste godine izvela je seriju performansa “Sedam lahkih komada” (eng. "Seven Easy Pieces") u Gugenheim muzeju u Njujorku.
Održala je i veliku retrospektivu u "Muzeju moderne umjetnosti u Njujorku “The Artist is Present” 2010. godine, koja je obuhvatila istoimeni tromjesečni performans. U 2011. godini imala je i veliku retrospektivu u umjetničkom centru “Garaža” u Moskvi, a učestvovala je i u predstavi reditelja Roberta Wilsona “Život i smrt Marine Abramović" (The Life and Death of Marina Abramović), re-imaginaciji njene biografije, koja je bila porudžbina Međunarodnog festivala u Manchesteru.
Snimljen je i dugometražni dokumentarni film “Marina Abramović: The Artist is Present”, u režiji Matthew Akersa, a govori o pripremi i ostvarenju njene retrospektive u Muzeju moderne umjetnosti u New York-u (MoMA), gdje je premijerno prikazan u januaru 2012. godine na Filmskom festivalu Sundance.
[2]
Nagrade i priznanja
Zlatni lav na Bijenalu u Veneciji 1997., godine gdje je učestvovala pet puta.
Nagrada Besi (The Besiies) za rad "Kuća s pogledom na okean" 2003. godine.
Nagrada grada New Yorka za igru i performans 2003. godine.
Nagrada Udruženja američkih kritičara 2004. godine.
Nagrada fondacije "Gugenheim muzeji" 2006. godine.
Nagrada "Udruženja američkih umjetničkih kritičara" (AICA USA) za Najbolju "vremenski zasnovanu" izložbu 2007. godine.
Nagrada za najbolji film na 62. Berlinalu u dokumentarnoj selekciji programa “Panorama”.[2]
