Kup Jugoslavije u nogometu
Kup Jugoslavije u nogometu ili kup maršala Tita bilo je nogometno kup takmičenje u bivšoj Jugoslaviji i jedno od dva najvažnija nogometna takmičenja u bivšoj državi. Ideja o pokretanju i odigravanju jednog ovakvog takmičenja postojala je još od oslobođenja Jugoslavije 1945. da bi se odluka o osnivanju ovog nogometnog takmičenja donijela 4. jula 1947. U novembru iste godine objavljeno je da Josip Broz Tito daruje veliki srebrni prijelazni pehar pobjedniku kupa, a u tu čast je i nazvan Kup maršala Tita.
Takmičenje se održavalo od 1947. do 1991. odnosno do raspada Jugoslavije, a njegov posljednji osvajač bio je splitski Hajduk. Kao i druga kup takmičenja, i kup maršala Tita obilovao je mnogim iznenađenjima i promovirao je i nižerazredne klubove koji su jedino kroz ovo takmičenje izašli iz anonimnosti i postali poznati. Mnogi, do tada nepoznati nogometni klubovi su dobrim rezultatima došli u žižu javnosti tako da je ovo takmičenje i opravdalo svrhu postojanja i bilo je najmasovnije nogometno takmičenje u tadašnjoj Jugoslaviji. Od bosanskohercegovačkih klubova, jedino su Velež (1981. i 1986. godine) i FK Borac Banja Luka (1988. godine) osvajali ovaj kup a FK Borac je ujedno bio i jedini klub iz nižerazrednog ranga takmičenja koji je osvojio ovo takmičenje jer je u sezoni 1987/88. bio član druge savezne nogometne lige. Od klubova iz Bosne i Hercegovine još su FK Sarajevo (1967. i 1983. godine), FK Sloboda (1971. godine) i NK Željezničar (1981. godine) bili finalisti ovog kupa, ali ga nisu uspjeli osvojiti.
Sistem takmičenja
Do 1/16 finala ovog takmičenja, igrala se samo jedna utakmica, da bi se nakon toga do finala igrale po dvije utakmice.
Do 1969. godine, pravila takmičenja predviđala su jednu finalnu utakmicu u Beogradu (Izuzetak su bile 1950. i 1951, kada su igrane dvije finalne utakmice i finale odigrano 1967. u Splitu odakle je bio i jedan od finalista Hajduk dok je drugi finalist bila ekipa FK Sarajevo). Finala kupa igrala su se na Stadionu JNA u Beogradu. Od 1969. do 1988. igrale su se dvije finalne utakmice u slučaju da je jedan od finalista bio iz Beograda, a uzvrat se igrao u Beogradu, da bi se pravilo jedne finalne utakmice ponovo primjenjivalo od 1988. godine.
Do 1955. finale se igralo krajem kalendarske godine, obično oko 29. novembra – Dana Republike, a zatim u maju (oko 25. maja – Dana mladosti). Po završetku finalne utakmice, na svečanoj ceremoniji pehar je kapitenu pobjedničke ekipe uručivao posebni izaslanik Josipa Broza Tita, obično neko iz vojnog vrha.
Finala Kupa maršala Tita
Godina
|
Mjesto odigravanja
|
Pobjednik
|
Rezultat
|
Finalist
|
1991.
|
Beograd
|
Hajduk
|
1 : 0
|
Crvena zvezda
|
1990.
|
Beograd
|
Crvena zvezda
|
1 : 0
|
Hajduk
|
1989.
|
Beograd
|
Partizan
|
6 : 1
|
Velež
|
1988.
|
Beograd
|
Borac (Banja Luka)1
|
1 : 0
|
Crvena zvezda
|
1987.
|
Beograd
|
Hajduk
|
1 : 1 (9 - 8 jedanaesterci)
|
Rijeka
|
1986.
|
Beograd
|
Velež
|
3 : 1
|
Dinamo
|
1985.
|
Dvije utakmice
|
Crvena zvezda
|
2 : 1, 1 : 1
|
Dinamo
|
1984.
|
Dvije utakmice
|
Hajduk
|
2 : 1, 0 : 0
|
Crvena zvezda
|
1983.
|
Beograd
|
Dinamo
|
3 : 2
|
Sarajevo
|
1982.
|
Dvije utakmice
|
Crvena zvezda
|
2 : 2, 4 : 2
|
Dinamo
|
1981.
|
Beograd
|
Velež
|
3 : 2
|
Željezničar
|
1980.
|
Dvije utakmice
|
Dinamo
|
1 : 0, 1 : 1
|
Crvena zvezda
|
1979.
|
Dvije utakmice
|
Rijeka
|
2 : 1, 0 : 0
|
Partizan
|
1978.
|
Beograd
|
Rijeka
|
1 : 0 (produžeci)
|
Trepča
|
1977.
|
Beograd
|
Hajduk
|
2 : 0 (produžeci)
|
Budućnost
|
1975–1976.
|
Beograd
|
Hajduk
|
1 : 0 (produžeci)
|
Dinamo
|
1974.
|
Beograd
|
Hajduk
|
1 : 0
|
Borac (Banja Luka)
|
1973.
|
Dvije utakmice
|
Hajduk
|
1 : 1, 2 : 1
|
Crvena zvezda
|
1972.
|
Beograd
|
Hajduk
|
2 : 1
|
Dinamo
|
1971.
|
Dvije utakmice
|
Crvena zvezda
|
4 : 0, 2 : 0
|
Sloboda
|
1970.
|
Dvije utakmice
|
Crvena zvezda
|
2 : 2, 1 : 0 (druga utakmica produžeci)
|
Olimpija
|
1969.
|
Beograd
|
Dinamo
|
3 : 3, 3 : 0 (prva utakmica produžeci)
|
Hajduk
|
1968.
|
Beograd
|
Crvena zvezda
|
7 : 0
|
Bor
|
1967.
|
Split
|
Hajduk
|
2 : 1
|
Sarajevo
|
1966.
|
Beograd
|
OFK Beograd
|
6 : 2
|
Dinamo
|
1965.
|
Beograd
|
Dinamo
|
2 : 1
|
Budućnost
|
1964.
|
Beograd
|
Crvena zvezda
|
3 : 0
|
Dinamo
|
1963.
|
Beograd
|
Dinamo
|
4 : 1
|
Hajduk
|
1962.
|
Beograd
|
OFK Beograd
|
4 : 1
|
Spartak
|
1961.
|
Beograd
|
Vardar
|
2 : 1
|
Varteks
|
1960.
|
Beograd
|
Dinamo
|
3 : 2
|
Partizan
|
1959.
|
Beograd
|
Crvena zvezda
|
3 : 1
|
Partizan
|
1958.
|
Beograd
|
Crvena zvezda
|
4 : 0
|
Velež
|
1956–1957.
|
Beograd
|
Partizan
|
5 : 3
|
Radnički (Beograd)
|
1955.
|
Beograd
|
BSK (Beograd)
|
2 : 0
|
Hajduk
|
1954.
|
Beograd
|
Partizan
|
4 : 1
|
Crvena zvezda
|
1953.
|
Beograd
|
BSK (Beograd)
|
2 : 0
|
Hajduk
|
1952.
|
Beograd
|
Partizan
|
6 : 0
|
Crvena zvezda
|
1951.
|
Dvije utakmice
|
Dinamo
|
2 : 0, 2 : 0
|
Vojvodina
|
1950.
|
Dvije utakmice
|
Crvena zvezda
|
1 : 1, 3 : 0
|
Dinamo
|
1949.
|
Beograd
|
Crvena zvezda
|
3 : 2
|
Naša krila
|
1948.
|
Beograd
|
Crvena zvezda
|
3 : 0
|
Partizan
|
1947.
|
Beograd
|
Partizan
|
2 : 0
|
Naša krila
|
Napomene:
- Naša krila (Zemun) više ne postoje (klub zrakoplovstva JNA)
- BSK i OFK Beograd danas su isti klub – OFK Beograd (poznatiji samo kao OFK)
- Pobjeda Borca iz Banje Luke u finalu 1988. predstavlja jedini slučaj kada je drugoligaš postao osvajač Kupa
Spisak klubova osvajača kupa i finalista
Klub
|
Pobjednik
|
Finalist
|
Crvena zvezda
|
1948, 1949, 1950, 1958, 1959, 1964, 1968, 1970, 1971, 1982, 1985, 1990.
|
1952, 1954, 1973, 1980, 1984, 1988, 1991.
|
Hajduk
|
1967, 1972, 1973, 1974, 1976, 1977, 1984, 1987, 1991.
|
1953, 1955, 1963, 1969, 1990.
|
Dinamo
|
1951, 1960, 1963, 1965, 1969, 1980, 1983.
|
1950, 1964, 1966, 1972, 1976, 1982, 1985, 1986.
|
Partizan
|
1947, 1952, 1954, 1957, 1989.
|
1948, 1959, 1960, 1979.
|
BSK/OFK Beograd
|
1953, 1955, 1962, 1966.
|
|
Velež
|
1981, 1986.
|
1958, 1989.
|
Rijeka
|
1978, 1979.
|
1987.
|
Borac (Banja Luka)
|
1988.
|
1974.
|
Vardar
|
1961.
|
|
Naša krila (Zemun)
|
|
1947, 1949.
|
Budućnost
|
|
1965, 1977.
|
Sarajevo
|
|
1967, 1983.
|
Vojvodina
|
|
1951.
|
Radnički (Beograd)
|
|
1957.
|
Varteks
|
|
1961.
|
Spartak
|
|
1962.
|
Bor
|
|
1968.
|
Olimpija
|
|
1970.
|
Sloboda
|
|
1971.
|
Trepča
|
|
1978.
|
Željezničar
|
|
1981.
|
Također pogledajte
Vanjski linkovi
Nacionalni kupovi u Evropi |
---|
Aktivni | | |
---|
Ukinuti | |
---|
|
|